Kërcënimet ekonomike që i vijnë Evropës, nga apatia ndaj fuqive të mëdha

27 Janar 2020, 07:35, Blog CNA

Kërcënimet ekonomike që i vijnë Evropës, nga apatia

Nga Jonathan Hackenbroich, ?European Center of Foreign Relations?

* Amerika dhe Kina, po përdorin tashmë kërcënime të forta ekonomike ndaj Gjermanisë dhe Evropës. Dhe kjo gjë po ndodh për 3 arsye: nga paaftësia e Evropës për të mbrojtur veten nga efektet e sanksioneve mbi Iranin, për shkak të Turqisë, dhe nga gazsjellësi ?Nord Stream 2?.

Javës që shkoi Ministria gjermane e Mbrojtjes, konfirmoi se Shtëpia e Bardhë kërcënoi të vendosë tarifa mbi makinat e vendeve evropiane, përveçse nëse ato vënë në lëvizje Mekanizmin e Zgjidhjes së Mosmarrëveshjeve mbi marrëveshjen bërthamore të Iranit, një akt që mund të çojë në prishjen e një marrëveshje që evropianët duan të mbështesin.

Po javën e shkuar, ?The New York Times? zbuloi se Pekini e ka kuptuar, se mund t?i imponohet në të njëjtën mënyrë evropianëve, duke përdorur kërcënimin me tarifa të tilla, për ta detyruar Gjermaninë të pranojë ofertën e kompanisë Huauei për të ndërtuar rrjetin 5G në vend.

Por evropianët, nuk është se nuk janë paralajmëruar për këtë që po ndodh. Vetëm në politikën e sanksioneve, ka pasur 3 shenja kryesore. Natyrisht, shenja e parë ishte me Iranin. Është e vërtetë se evropianët po mendojnë tashmë nëse do të rivendosin apo jo sanksionet e tyre ndaj Teheranit, në përgjigje të përshkallëzimit të fundit të situatës në Lindjen e Mesme.

Deri vonë, vullneti i evropianëve ishte të vazhdonin tregtinë me Iranin, pavarësisht sanksioneve të ashpra të SHBA-së. Madje, evropianët ndërmorrën disa nisma për t?i ndihmuar kompanitë evropiane t?i tejkalonin sanksionet amerikane. Por tani ata janë ndërgjegjësuar, se një fuqi e madhe thuajse ka ndërprerë plotësisht tregtinë me ta.

Prandaj Evropa e sheh gati të pamundur eksportimin e mallrave për synime humanitare në Iran.

Megjithëse Irani kurrë nuk ka qenë asnjëherë një nga partnerët më të mëdhenj tregtarë të Evropës, shenja e dytë paralajmëruese, tregoi se sanksionet shkatërruese amerikane, mund të godisnin shumë shpejt kompanitë evropiane. Kur presidenti turk Rexhep Taip Erdogan vendosi trupa në Sirinë Verior në tetorin e vitit të shkuar, presidenti amerikan Donald Trump, u përball me kritika të ashpra në SHBA për braktisjen e kurdëve.

Brenda disa orësh, ai firmosi një urdhër ekzekutiv që përfshinte masa drastike shtrënguese kundër Turqisë, duke deklaruar se do të ?shkatërronte? ekonominë turke, nëse Erdogan vepronte kundër interesave amerikane. Trump i dha Sekretarit të Thesarit kompetenca të gjera, për të vendosur sanksione ndaj gjithë kompanive evropiane të përfshira në sektorët kryesorë të ekonomisë turke.

Shumë banka evropiane dhe kompani të tjera që bëjnë biznes në Turqi, do të gjendeshin papritmas në shkelje të ligjit amerikan. Fatmirësisht, Turqia ndryshoi kurs, duke arritur një pakt armëpushimi me Rusinë, dhe Trump anuloi vendosjen e sanksioneve.

Shenja e tretë paralajmëruese, lidhet me gazjellësin ?Nord Stream 2?. Ky rast ilustron se si tregtia evropiane me vendet e treta është nën kërcënim, jo vetëm nga një president i paparashikueshëm që vepron instiktivisht, por edhe nga Kongresi Amerikan, kur anëtarët e të dyja partive mund të mos kenë skrupuj në lidhje me ndërhyrjen në ekonominë e Evropës, kur interesat amerikane dhe ato evropiane dallojnë nga njëra-tjetra.

Si Uashingtoni ashtu edhe Pekini, e kanë parë se si Gjermania dhe pjesa tjetër e Evropës, reaguan ndaj këtyre 3 veprimeve paralajmëruese. Ata e panë se evropianët u përpoqën të mos reagonin fare. Dhe kjo gjë mund të ketë krijuar një precedent të rrezikshëm për të dyja fuqitë e mëdha:që nëse ushtrojnë mjaftushëm presion ekonomik mbi Evropën, mund të marrin politikën e jashtme apo rezultatet ekonomike që duan.

Sigurisht, të tria rastet janë shumë komplekse, dhe paraqesin vështirësi reale. Irani, është një temë e vështirë, pasi regjimi përdor sistematikisht dhunën për qëllime gjeopolitike në Lindjen e Mesme, dhe paraqet një kërcënim për Izraelin.

Edhe ?Nord Stream 2?, është një çështje delikate pasi projekti anashkalon partnerët e saj të Evropës Lindore, dhe e rrit varësinë e Gjermanisë nga Rusia. Uashingtoni dhe Pekini, duket se interpretojnë gjithnjë e më shumë mosveprimin e evropianëve si dobësi, dhe si një ftesë për përdorimin e më shumë mjeteve shtrënguese, në ndjekje të interesave të tyre ekonomike dhe gjeopolitike.

Për shembull, Kina po harton një ligj të ri të kontrollit të eksportit, që është në kundërpërgjigje ndaj një ligji të ngjashëm amerikan, dhe përmes efekteve të tij ekstraterritoriale, mund të pengojë ndjeshëm tregtinë e Evropës me vendet e treta.

Në dritën e këtyre paralajmërimeve, është gjithnjë e më e rëndësishme që Gjermania dhe vendet e tjera evropiane të mbledhin mjetet e tyre, për të reaguar ndaj përdorimit të presionit ekonomik nga fuqitë e mëdha ekonomike. Në këtë kuadër, është e rëndësishme që Evropa të kuptojë varësitë asimetrike që formojnë marrëdhëniet e saj me fuqitë të mëdha, dhe të krijojë mekanizma parandalues ??të besueshëm.

Evropa mund të veprojë më me forcë, por pa i dëmtuar marrëdhëniet e saj me Shtetet e Bashkuara (gjë që do të ishte një gabim strategjik). Nëse nuk reagojnë, evropianët do të ftojnë Uashingtonin dhe Pekinin të përdorin sërish kërcënimet e tyre të fundit./ Përshtatur nga CNA.al