LEXO PA REKLAMA!

SHKARKO APP

Një dekadë në Planetin e Kuq/ Zbulimet e NASA-s përmes roverit "Curiosity"

6 Gusht 2022, 20:06, Kuriozitete CNA
Një dekadë në Planetin e Kuq/ Zbulimet e NASA-s përmes
Foto ilustruese

"Curiosity" u nis nga Toka në nëntor 2011 dhe pas një udhëtimi të mundimshëm nëntë-mujor, i cili përfshinte ‘shtatë minutat e tmerrit’ deri në sipërfaqen e Marsit, u nis për të kërkuar prova që tregonin se në Planetin e Kuq, ka jetë.

Që atëherë, Curiosity ka bërë gati 18 milje (29 kilometra) dhe është ngjitur 2050 këmbë (625 metra) ndërsa eksploron kraterin Gale dhe ultësirat e malit Sharp brenda tij.

Daily mail, në një artikull ka përmbledhur disa nga zbulimet më të mëdha të "Curiosity".

Zbulimi i përbërjeve organike

Molekulat organike janë blloqet ndërtuese dhe 'ushqimi' për jetën.

Në vitin 2018, "Curiosity" dha provat më bindëse të ekzistencës së jetës në Planetin e Kuq, kur zbuloi molekula organike të ruajtura në shkëmbin sedimentar 3 miliardë vjeçar.

Ndryshueshmëria e metanit

Zbulimi i vitit 2019 se metani ishte gjetur në Mars shkaktoi tronditje në të gjithë komunitetin shkencor, pasi pothuajse i gjithë gazi në Tokë prodhohet nga jeta.

Thuhet se metani është një e dhënë premtuese në kërkimin e jetës në Planetin e Kuq, për shkak të lidhjeve të tij me aktivitetin biologjik në planetin tonë.

Roveri "Curiosity" i NASA-s mati fillimisht një 'sinjal të fortë' të molekulës më 15 qershor 2013, por disa ekspertë vunë në dyshim besueshmërinë e zbulimit.

Vetëm gjashtë vjet më vonë, si "Curiosity" ashtu edhe anija kozmike "Mars Express" e Agjencisë Hapësinore Europiane konfirmuan praninë e metanit.

Formimi i shkëmbinjve dhe mosha e ekspozimit në Kraterin Gale

Për një periudhë më shumë se 1 vit, falë "Curiosity" shkencëtarët përcaktuan si moshën e formimit ashtu edhe moshën e ekspozimit të një shkëmbi në sipërfaqen e një planeti tjetër për herë të parë.

Shkëmbinjtë rreth buzës së Kraterit Gale u formuan rreth 4 miliardë vjet më parë, më pas u transportuan si sedimente në gjirin Yelloëknife.

Mbështetja në historinë e ujit në Mars

Kurioziteti ka hedhur gjithashtu dritë mbi të kaluarën më të lagësht të Marsit dhe mënyrën se si planeti u tha përfundimisht.

Uji është me rëndësi jetike për jetën siç e njohim ne, dhe shumë prova tregojnë se shkëmbinjtë e Kraterit Gale regjistrojnë një histori të pasur uji', tha Charles Malespin, hetuesi kryesor i SAM në Goddard.

Një pjesë e kësaj dëshmie është prania e jarositit, një mineral i verdhë-kuqe i formuar vetëm në mjedise me ujë, shtoi McAdam.

Një eksperiment i njohjes së moshës me SAM dhe një instrument tjetër "Curiosity" (APXS) gjeti jarosite qindra miliona vjet më të rinj se sa pritej.

Ky zbulim sugjeron se edhe pse pjesa më e madhe e sipërfaqes së Marsit po thahej, pak ujë i lëngshëm mbeti nën sipërfaqe në mjedisin e Kraterit Gale, duke zgjatur periudhën e banueshmërisë për çdo mikrob marsian që mund të kishte ekzistuar.

Për më tepër, analizat nga SAM dhanë një pasqyrë të humbjes së atmosferës së Marsit që çoi në evolucionin e tij afatgjatë nga gjendja e hershme e ngrohtë dhe e lagësht në gjendjen aktuale të ftohtë dhe të thatë.

Uji, H2O, përmban dy atome hidrogjeni dhe një atom oksigjen.

Hidrogjeni mund të këmbehet me një formë më të rëndë të vetvetes, të quajtur deuterium.

Nëpërmjet matjes së raportit deuterium-hidrogjen në mostrat e tij, "Curiosity" zbuloi prova të një historie të ikjes së hidrogjenit dhe humbjes së ujit në Mars.

Azot i dobishëm biologjikisht

Në Tokë, azoti është një përbërës thelbësor në recetën e jetës.

Që shumica e proceseve biologjike ta përdorin atë, atomet e azotit duhet së pari të 'fiksohen': të çlirohen nga tendenca e tyre e fortë për të bashkëvepruar vetëm me veten e tyre.  

SAM zbuloi azot të fiksuar në formën e nitratit në mostrat e shkëmbinjve që analizoi në vitin 2015. Gjetja tregoi se azoti i përdorshëm biologjikisht dhe kimikisht ishte i pranishëm në Mars 3.5 miliardë vjet më parë./ CNA.al

Lajmet e fundit nga