LEXO PA REKLAMA!

SHKARKO APP

App Store
Google Play

E fundit!

x

Pse duhet riorganizuar rendi ndërkombëtar aktual

9 Korrik 2022, 09:19, Blog TURKI BIN FAISAL AL-SAUD

Pse duhet riorganizuar rendi ndërkombëtar aktual

Ndërsa bota kishte filluar të rimëkëmbej nga njëra prej krizave më të rënda të dekadave të fundit, një krizë tjetër ka shpërthyer në Europë. Ashtu si pandemia e COVID-19 nxori në pah fatin e përbashkët të të gjithë njerëzimit, edhe lufta e Rusisë ndaj Ukrainës na ka kujtuar se sa e brishtë, e ndërlidhur dhe e ndërvarur është bota jonë.

Siç thonë kinezët “Të gjithë jetojnë nën një qiell”. Përshkallëzimi i përplasjeve midis fuqive të mëdha dhe procesi i deglobalizimit, po rrezikojnë paqen dhe sigurinë botërore. Krizat e reja duket se janë gati të shfaqen në çdo cep të globit, por zgjidhjet e duhura nuk mund të shihen askund në horizont.

As në Lindjen e Largët, Azinë Jugore, Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut, Afrikën Sub-Sahariane, Europën Lindore apo Amerikën Latine. Gjendja psikologjike e popullatave është rënduar, duke sjellë rigjallërimin e populizmit, nacionalizmit, islamofobisë dhe tendencave të tjera të vjetra, që po kërcënojnë seriozisht arritjet progresive që ka shënuar njerëzimi që nga Lufta e Dytë Botërore.

Pse duhet riorganizuar rendi ndërkombëtar aktual

Vetë kriza e Ukrainës, është një simptomë e problemeve më të thella strukturore që ka rendi ndërkombëtar aktual. Ky rend, i udhëhequr nga anëtarët e përhershëm të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara (Kina, Franca, Rusia, Mbretëria e Bashkuar dhe Shtetet e Bashkuara), nuk ka arritur të përmbushë parimet e qeverisjes së mirë të mishëruara në Kartën e OKB-së.

Rendet e reja globale, priren që të dalin nga luftërat e mëdha. Në rastin e Luftës së Dytë Botërore, fituesit krijuan struktura që synonin të ruanin paqen dhe sigurinë ndërkombëtare. Por ndërsa bota jonë gjithnjë e më e integruar, ka ndryshuar në mënyrë dramatike që nga themelimi i OKB-së, parimet tona organizative pasqyrojnë ende mentalitetin e epokës së pasluftës dhe Luftës së Ftohtë.

Në kuadrin aktual, dështimi për t’iu përgjigjur si duhet sfidave globale, është një dështim i të gjithë komunitetit ndërkombëtar. A mund të reformohet sistemi aktual? Thirrjet që nga fillimi i viteve 1990 për të ristrukturuar sistemin e OKB-së, kanë rënë vazhdimisht në vesh të shurdhër.

Ç’është më e keqja, Rusia dhe Kina po përdorin tani vendet e tyre në krye të rendit ndërkombëtar për të nxitur një sistem më shumëpolar. Në vend se të punojnë për të reformuar kuadrin aktual, ata po e sfidojnë vlefshmërinë e tij. Arritjet kolektive të njerëzimit gjatë 7 dekadave të fundit, janë një dëshmi se përse ne duhet të punojmë së bashku për ta bërë më të drejtë sistemin e OKB-së, më gjithëpërfshirës dhe më të vëmendshëm ndaj nevojave dhe aspiratave të njerëzve.

Pse duhet riorganizuar rendi ndërkombëtar aktual

Në fakt, ky ishte misioni i Panelit të Nivelit të Lartë mbi Kërcënimet, Sfidat dhe Ndryshimet e Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së Kofi Annan, i ngritur në vitin 2003. I përbërë nga 16 figura të rëndësishme nga pjesë të ndryshme të botës, dhe i kryesuar nga ish-kryeministri i Tajlandës Anand Panjaraçun, paneli analizoi kërcënimet bashkëkohore ndaj paqes dhe sigurisë ndërkombëtare; vlerësoi se sa efektive ishin politikat dhe institucionet ekzistuese në adresimin e këtyre kërcënimeve; dhe dha rekomandime që synonin forcimin e OKB-së dhe aftësimin e saj për të ofruar siguri kolektive në  shekullin XXI.

Raporti përfundimtar i panelit e bëri të qartë se të gjitha organet kryesore të OKB-së kanë nevojë të reformohen, duke përfshirë Këshillin e Sigurimit, për të cilin paneli argumentoi se duhet të zgjerohet. Mjerisht, përmes përdorimit të vetos anëtarët e përhershëm të Këshillit të Sigurimit i shpërfillën rekomandimet e panelit, duke krijuar terrenin për paralizën dhe mosfunksionimin që shohim sot.

Lindja e Mesme ka veçanërisht nevojë për një sistem të OKB-së që funksionon mirë dhe që është realisht përfaqësues. Asnjë rajon nuk ka vuajtur më shumë nga dinamikat e padrejta bipolare dhe unipolare të së shkuarës. Ne kemi qenë altari mbi të cilin flijohen rëndom parimet e rendit ndërkombëtar.

Pse duhet riorganizuar rendi ndërkombëtar aktual

Të njëjtat parime që çuan në krijimin e shtetit të Izraelit çuan gjithashtu edhe në privimin e palestinezëve nga atdheu i tyre, dhe mohimin e të drejtave të tyre themelore për vetëvendosje dhe shtetësi. Ndërsa Lindja e Mesme ka kaluar nga një luftë në tjetrën, nga një katastrofë në tjetrën, dhe nga një rezolutë e OKB-së në tjetrën, ka munguar vendosja në vend e drejtësisë.

Sa herë që shfaqet një çështje arabe, myslimane apo e Lindjes së Mesme, hipokrizia e fuqive të mëdha që udhëheqin rendin ndërkombëtar bëhet shumë e qartë. Udhëheqësit e këtyre pushteteve duhet të ndërgjegjësohen. Reformimi i rendit ndërkombëtar ekzistues, kërkon një mendësi të re nga të gjitha vendet anëtare të OKB-së, duke përfshirë edhe anëtarët e përhershëm të Këshillit të Sigurimit.

Rendi ndërkombëtar mund të ruajë paqen dhe sigurinë, vetëm në masën që është i barabartë dhe i aftë të përballojë sfidat me të cilat përballet njerëzimi. Me pak fjalë, trazirat gjeopolitike do të vazhdojnë ta kërcënojnë paqen dhe sigurinë botërore.

Shënim: Turki bin Faisal Al-Saud, Kryetar i Qendrës Mbreti Faizal për Kërkime dhe Studime Islame. Ish-drejtues i shërbimit sekret të Arabisë Saudite në vitet 1977-2001, dhe ish-ambasador i Arabisë Saudite në Britaninë e Madhe dhe Shtetet e Bashkuara./ “Project Syndicate”-Përshtatur në shqip nga CNA.al

 

Lajmet e fundit nga