E fundit!

22:19 Politikë

Nuk u bë pjesë e asnjë koalicioni/ Agron Duka tregon pse do të garojë i vetëm në zgjedhje

Kryetari i Partisë Agrare Ambientaliste, Agron Duka është ...

E krijuar 9 miliard vite më parë/ Shkëncëtarët shohin qartë “Unazën e Anjshtanjit”

28 Shtator 2021, 08:33, Kuriozitete CNA

E krijuar 9 miliard vite më parë/ Shkëncëtarët shohin

Galaktika ?Unaza e Ajnshtajnit? e kapur nga Teleskopi Hapësinor Hubble është më shumë se nëntë miliardë vjet e vjetër dhe u formua ndërsa universi po kalonte një ?baby boom?, thonë shkencëtarët

Një galaktikë e largët, që daton në një kohë kur universi po kalonte një ?baby boom?, është studiuar nga astronomët falë një fenomeni të ëuajtur ?Unaza e Ajnshtajnit?.

Shfaqja kozmike mahnitëse, ndodh kur fusha gravitacionale e një objekti masiv shtrembëron hapësirën dhe devijon dritën nga një objekt pas tij.

Kjo u parashikua për herë të parë nga Albert Einstein në vitin 1915, dhe vëzhgimi i fundit ishte 3.5 miliardë vite dritë nga Toka.

Fenomeni shfaqet si një rreth me pika drite në qendër dhe u pa për herë të parë nga astronomët duke përdorur teleskopin hapësinor Hubble në dhjetor të vitit të kaluar.

Analiza e re e imazhit të Hubble u krye nga një ekip nga Universidad Politécnica de Cartagena, në Murcia, Spanjë, për të kuptuar galaktikën prapa unazës.

Ata zbuluan se drita nga galaktika ishte nëntë miliardë vjet e vjetër, duke sugjeruar se ajo lindi kur universi ishte vetëm pesë miliardë vjeç dhe po kalonte një ‘baby boom’ të formimit të ri galaktik dhe yjeve.

‘Unaza e Ajnshtajnit’ është efekti i thjerrëzave gravitacionale, një ‘iluzion i madh’ universal që u propozua si pjesë e ligjit të relativitetit të përgjithshëm.

Më shumë se një shekull më parë Ajnshtajni tha se nëse graviteti do të shtrembërojë hapësirën pasojat do të ishin që imazhet e objekteve të largëta të zmadhoheshin, ndriçoheshin dhe shtrembëroheshin, për pasojë syri jonë do i shohë pa problem.

Shikimi i iluzionit në vetvete kërkon teleskopë të fuqishëm, siç është teleskopi hapësinor Hubble që u lëshua për herë të parë në gusht 1990.

U deshën nëntë miliardë vjet që drita nga kjo galaktikë e largët të arrinte në Tokë, por zmadhimi u jep astronomëve një vështrim nga afër në të kaluarën e largët.

Kjo është një referencë për bumin e yjeve të krijuara pas Luftës së Dytë Botërore, që çoi në një brez të tërë yjesh, të lindur midis 1946 dhe 1964 që u quajt baby boom.

Gjithësesi ka disa qindra lente gravitacionale të forta që janë të njohura, por shumica janë shumë të largëta për të matur saktësisht masën e tyre, dhe nevojitet shumë më shumë punë që të zbulohen./CNA.al