Pse u rrëzua anija hapësinore “Challenger”, që i mori jetën 7 astronautëve?

28 Janar 2020, 09:48, Blog CNA

Pse u rrëzua anija hapësinore “Challenger”, që i mori

Në orën 11:38 sipas orës lokale të 28 janarit 1986, anija kozmike ?Challenger? u ngrit nga baza e ?Cape Canaveral? në Florida, SHBA, dhe mësuesja 37-vjeçarja Krista Mekolif, ishte duke u bërë qytetarja e parë e SHBA-së, që udhëtonte në hapësirë.

Por vetëm 73 sekonda pas shkëputjes nga toka, qindra njerëz pranë bazës, duke përfshirë edhe familjarët e Kristës, panë me tmerr teksa anija shpërtheu në flakë, dhe më pas nisi të rrëzohej pjesë-pjesë. Të shtatë astronautët në bord humbën jetën. Po çfarë shkoi gabim atë ditë?

Në fakt, ?Challenger? nuk shpërtheu

Anija hapësinore u përfshi në një re zjarri në lartësinë 14 mijë metra. Në pamje të pare, u duk si një shpërthim. Media e quajti të të tillë, madje në fillim dhe zyrtarët e NASA-s. Por hetimet e mëvonshme treguan se në fakt nuk pati asnjë shpërthim klasik.

Aksidenti tragjik u shkaktua nga një valvul anash raketës, që ishte projektuar të parandalonte rrjedhjet nga rezervuari i karburantit gjatë ngritjes. Ajo u prish si pasojë e temperaturave të larta, dhe për pasojë gazi i nxehtë nisi të dalë nga dalë anash motorëve. Ishte oksigjeni i lëngshëm dhe hidrogjeni, ai që krijoi zjarrin e madh, dhe që në fillim u cilësua një shpërthim.

Astronautët në bord, nuk vdiqën menjëherë

Pas rrëzimit të rezervuarit të karburantit, ?Challenger? mbeti e paprekur, dhe në fakt vazhdoi që të ngjitej lart. Por forcat e fuqishme aerodinamike, e shkëputën shpejt nga orbita. Pjesët e anijes, përfshirë kabinën e ekuipazhit, arritën një lartësi prej rreth 19800 metrash, para se të binin në ujërat e Oqeanit Atlantik.

Ka të ngjarë që ekuipazhi i t?i ketë mbijetuar ndarjes fillestare të anijes, por mund të ketë humbur ndjenjat për shkak të rënies së presionit në kabinë, dhe ndoshta ata vdiqën nga mungesa e oksigjenit. Kur kabina u përplas me sipërfaqen e ujit, me një shpjetësi më shumë se 200 km/h, 2 minuta e 45 sekonda pasi anija u shpërbë, nuk dihet nëse ndonjë nga 7 pjesëtarët e ekuipazit ishte ende gjallë.

Pak njerëz e panë live katastrofën e ?Challenger?

Zakonisht mendohet se miliona njerëz ndoqën direkt aksidentin e tmerrshëm. Fakt është se shumica e njerëzve, panë ripërsëritjen e pamjeve të rregjitruara. Të gjitha rrjetet kryesore televizive, e ndërprenë filmimin në momentet e para kur anija u shkëput nga toka.

Dhe kur ndodhi tragjdia, shumica e njerëzve ishin në shkollë ose në punë. CNN e transmetoi lëshimin të plotë, por televizionet kabllore ishin në atë kohë një dukuri relativisht e re, dhe që kishte ende shumë pak abonentë.

Më shumë se një dekadë pas katastrofës, dy copa të mëdha nga anija kozmike ishin ende në bregun e një plazhi aty pranë

Brenda një dite nga tragjedia e anijes kozmike, operacionet e kërkim-shpëtimit rigjetën qindra kilogramë metale nga ?Challenger?. Në marsin e vitit 1986, kufomat e astronautëve u gjetën në mbeturinat e kabinës së ekuipazhit.

Edhe pse të gjitha pjesët e rëndësishme të anijes, ishin mbledhur në kohën kur NASA e mbylli hetimin e saj mbi rrëzimin e ?Challenger?, shumica e pjesëve mbetën në ujërat e Oqeanin Atlantik. Një dekadë më vonë, kujtimet e katastrofës u rishfaqën sërish, kur 2 pjesë të mëdha të ?Challenger? u gjetën në plazhin Kokoa, 32 km në jug të Qendrës Hapësinore Kenedi./ Përshtatur nga CNA.al