Donte të bëhej prift, pa diplomë universitare/ Çfarë nuk dini mbi shkencëtarin italian Galileo Galilei

10 Janar 2020, 08:07, Blog CNA

Donte të bëhej prift, pa diplomë universitare/ Çfarë

Shumëkush mund ta ketë dëgjuar në një moment emrin e Galileo Galileit. I lindur në Piza të italisë më 15 shkurt 1564 astronomi, fizikanti, inxhinier, dhe matematikani u bë i famshëm për zbulimet e tij astronomike përmes një teleskopi, një mjet që gabimisht besohet se është shpikur prej tij. Disa mund të kenë dijeni mbi jetën e vështirë që pati shkencëtari, për shkak të persekutimit nga Kisha Katolike. Por shumë nga aspektet e jetës së tij, mbeten relativisht të panjohura.

Kishte lidhje të forta me Kishën, dhe i ri donte të bëhej prift

Në dallim nga sa mund të imagjinojnë shumë njerëz, Galileo ishte një besimtar i devotshëm. Ai ishte i vendosur të bëhej prift, dhe t?ia kushtonte jetën Kishës. Por ishte i ati që e bindi të ndiqte Shkollën e Mjekësisë në Universitetin e Pizës në vitin 1580.

Por Galilo e braktisi shpejt këtë shkollë, për të ndjekur pasionin për matematikën dhe astronominë, duke mos lënë pas as besimin e tij fetar. Ndonëse Kisha ishte armiqësore ndaj zbulimeve dhe teorive që kundërshtonin besimet e krishtera, ajo inkurajonte në përgjithësi studimet shkencore që mbështesin Biblën. Në këtë mënyrë, Galileo punoi për një kohë të gjatë me bekimin e Kishës.

I kaloi ditët e fundit të jetës nën arrest shtëpiak

Ideja se është Toka që rrotullohet rreth Diellit dhe jo anasjelltas siç besohej deri atëhere, u mbështet në fillim nga Nikolla Koperniku, dhe u shpall heretike nga Kisha Katolike në fillim të shekullit XVII. Në atë kohë, Kisha mbështeste idenë e astronomit grek Ptolemeu (100-170 të Erës Sonë), që argumentonte se Toka ishte qendra e universit, dhe i konsideronte interpretimet e tjera si në kundërshtim me Biblën. Galileo mori leje të hetonte teorinë heliocentrike, duke u bindur që Koperniku kishte të drejtë.

Shpjegoi me teorinë e baticave rrotullimin e Tokës rreth Diellit

Sipas tij, baticat detare, buronin nga rrotullimi i tokës. Ato ishin prova përfundimtare e rrotullimit të Tokës rreth Diellit. Në vitin 1616, kardinali italian Robert Belarmine (që u shenjtërua nga Kisha në vitin 1930), tha se sistemi heliocentrik nuk mund të mbrohej pa ?një provë të vërtetë që Dielli nuk rrotullohet rreth Tokën, por Toka rrotullohet rreth Diellit?.

Duke besuar se ekzistonte një provë të tillë, Galileo ia paraqiti teorinë e tij kardinalit Alesandro Orsini. Galileo ishte aq i dëshpëruar të provonte lëvizshmërinë e tokës, saqë injoroi edhe boshllëqet në teorinë e tij. Nëse do të kishte drejtë, atëherë deti do të kishte vetëm 1 dhe jo 2 batica në ditë. Teori të tjera sugjeruan se shkaktare për to ishte Hëna. Teoria e tij e baticave u hodh poshtë, dhe ai u paralajmërua të mos diskutojë apo shkruajë mbi të.

Por në vitin 1632, Galileo sfidoi me kokëfortësi Kishën. Ai besonte se s?do të kishte ndonjë problem, nëse do të shkruante mbi lëvizjen e tokës përmes një perspektive matematikore. Ai do botonte ?Dialogun e dy sistemeve kryesore të botës?, ku dy shokë bisedonin mbi idetë gjeocentrike dhe heliocentrike.

Papa Urbani VIII, një mik i Galileos, ishte i vetëdijshëm mbi syimet e tij. Prandaj ai lejoi botimin e librit me disa kushte:dialogu midis të dy personazheve, nuk duhet favorizonte teorinë heliocentrike, dhe Galileo duhej të përfshinte aty edhe pikëpamjet personale të Papës mbi këtë çështje.

Por ai plotësoi vetëm kushtin e fundit, dhe libri doli si një satirë në të cilën Simplicio, personazhi që mbronte teorinë gjeocentrike, dilte shpesh si budalla. Galileo u nxorr në gjyq nga Inkuizicioni Roman, dhe u dënua me burgim të përjetshëm pasi u gjet ?i dyshuar për herezi?. Dënimi i tij ndryshoi më vonë në arrest shtëpiak. Galilei vdiq më 8 janar 1642, në moshën 77-vjeçare në shtëpinë e tij në Arçetri pranë Firences.

Pati 3 tre fëmijë jashtë martese

Galileo Galilei nuk u martua kurrë. Megjithatë, ai pati tre fëmijë me Marina Gamba nga Venecia, me të cilin jetoi për disa vite në Padova:Virxhinian, Livian dhe Vinçencon. Kur u largua nga Padova, të dyja vajzat i mori me vetë dhe i bëri murgesha në manastirin e San Mateos në Arçetri, ku ato jetuan gjithë jetën e tyre. Vetëm Vinçenco u bashkua me babanë e tij në Firence, dhe u njoh më vonë si trashëgimtari i Galileos nga Duka i Madh i Toskanës.

Mbeti pa një diplomë universitare, por realizoi shumë shpikje

Disa vite pasi po ndiqte Shkollën e Mjekësisë, Galileo mori gabimisht pjesë në një leksion gjeometrie. Aty ai e kuptoi se pasioni i tij i madh ishte matematika dhe jo mjekësia. Në vitin 1585, ai e la shkollën pa u diplomuar, dhe nisi të studiojë matematikë dhe filozofi natyrore. Në vitin 1589, u ftua të jepte leksione matematikë në Universitetin e Pizës dhe më pas në atë të Padovës.

Por mungesa e një diploma, nuk pengoi të realizonte shumë shpikje. Një nga shpikjet e tij më të suksesshme ishte një busull ushtarake, për të shënjestruar topat, që i solli shumë të ardhura. Shpikjet e tjera ishin një termometër për të matur ndryshimet e temperaturës, një mbledhës i automatizuar i domateve, një reflektor i dritës, një krehër xhepi, dhe një stilolaps./ Discoverwalks-Përshtatur nga CNA.al