Robotët mund të ndiejnë dhimbje/ Shkencëtarët krijojnë lëkurën artificiale që mund të përçojë ndjesi të këqija

5 Qershor 2022, 13:54, Tech CNA

Robotët mund të ndiejnë dhimbje/ Shkencëtarët

Foto ilustruese

Mund të tingëllojë pak shqetësuese dhe ndoshta më shumë e ngjashme me një thriller distopian fantastiko-shkencor.

Por robotët së shpejti mund të ndiejnë dhimbje falë zhvillimit të një lëkure të re elektronike e cila mund të imitojë ndjesi të pakëndshme.

Shkencëtarët pas shpikjes thonë se një dorë mekanike e pajisur me lëkurë inteligjente tregoi një aftësi të jashtëzakonshme për të mësuar të reagojë ndaj stimujve të jashtëm, si për shembull një goditje me pëllëmbë.

Ai përdor një lloj të ri të sistemit të përpunimit të bazuar në 'tranzistorë sinaptikë, të cilët imitojnë rrugët nervore të trurit në mënyrë që të mësojnë' të ndiejnë dhimbje.

Ekspertët kanë punuar për dekada për të ndërtuar lëkurë artificiale me ndjeshmëri në prekje, me një metodë të eksploruar gjerësisht që paraqet një sërë sensorësh kontakti në sipërfaqen e një lëkure elektronike për ta lejuar atë të zbulojë kur bie në kontakt me një objekt.

Por këta sensorë zakonisht prodhojnë një vëllim të madh të dhënash që mund të kërkojnë kohë për t'u përpunuar siç duhet nga një kompjuter dhe për t'iu përgjigjur, duke shkaktuar vonesa të cilat do të reduktonin efektivitetin e mundshëm të lëkurës në detyrat e botës reale.

Një ekip inxhinierësh nga Universiteti i Glasgow tani kanë dalë me një prototip të ri 'e-skin' për të cilin ata besojnë se është një përparim i madh në fushën e robotikës së ndjeshme ndaj prekjes.

Ata u frymëzuan nga mënyra se si sistemi nervor periferik i njeriut interpreton sinjalet nga lëkura në mënyrë që të eliminojë vonesat dhe konsumin e energjisë së koncepteve të mëparshme.

Sapo lëkura e njeriut merr një goditje, sistemi nervor periferik fillon ta përpunojë atë në pikën e kontaktit, duke e reduktuar atë vetëm në informacionin jetik përpara se të dërgohet në tru.

Ky reduktim i të dhënave shqisore lejon përdorimin efikas të kanaleve të komunikimit të nevojshme për të dërguar të dhënat në tru, i cili më pas përgjigjet pothuajse menjëherë që trupi të reagojë siç duhet.

Për të ndërtuar një lëkurë elektronike të aftë për një përgjigje kompjuterike efikase, të ngjashme me sinapsin, studiuesit printuan një rrjet prej 168 tranzistorë sinaptikë të bërë nga nanotela oksid zinku direkt në sipërfaqen e një sipërfaqeje plastike fleksibël.

Ata më pas lidhën transistorin sinaptik me sensorin e lëkurës mbi pëllëmbën e një dore roboti në formë njeriu.

Sensori regjistron një ndryshim në rezistencën e tij elektrike kur preket, me një prekje të lehtë që korrespondon me një ndryshim të vogël dhe një prekje më e fortë krijon një ndryshim më të madh.

Shkencëtarët thanë se ky input është krijuar për të imituar mënyrën se si funksionojnë neuronet shqisore në trupin e njeriut.

Në prototipet e mëparshme të lëkurës elektronike, ato të dhëna hyrëse do të dërgoheshin në një kompjuter për t'u përpunuar, ku shpesh do të kishte vonesa.

Por në këtë dizajn, një qark i ndërtuar në lëkurë vepron si një sinapsë artificiale, duke reduktuar hyrjen në një majë të thjeshtë dhe duke përshpejtuar procesin e reagimit.

Ekipi përdori daljen e ndryshueshme të asaj rritjeje të tensionit për t'i mësuar lëkurës përgjigjet e duhura ndaj dhimbjes së simuluar, gjë që do të shkaktonte reagimin e dorës së robotit.

Duke vendosur një prag të tensionit të hyrjes për të shkaktuar një reagim, studiuesit zbuluan se mund ta bëjnë robotin të tërhiqet nga një goditje e mprehtë në qendër të pëllëmbës së tij.

Me fjalë të tjera, ai mësoi të largohej nga ky burim shqetësimi të simuluar përmes një procesi të përpunimit të informacionit në bord që imiton mënyrën se si funksionon sistemi nervor i njeriut.

Zhvillimi i lëkurës elektronike është zbulimi më i fundit në sipërfaqet e printuara fleksibël dhe të shtrirë nga Grupi i Bendable Electronics and Sensing Technologies (BEST) i Universitetit të Glasgow, i udhëhequr nga Profesor Ravinder Dahiya./ A.E-CNA.al