LEXO PA REKLAMA!

SHKARKO APP

Is Taiwan worth defending?

2023-04-15 08:47:00, Blog Ian Buruma
Is Taiwan worth defending?
Illustrative photo

No one seems to know how the United States would react if China invaded Taiwan. For decades, American leaders did everything they could to avoid this question. Then, in September of last year, President Joe Biden appeared to end Washington's "strategic ambiguity" policy, declaring that US troops would defend the island in the event of "an unprecedented attack".

But almost immediately after Biden's statement, White House officials distanced themselves from it, insisting that there had been no change in US policy towards Taiwan. While the US-Japan Security Treaty of 1960 obligates America to go to war if Japanese territory is attacked, the US has no such treaty with Taiwan.

In case China decided to attack the island, it would have to guess in advance how the US would react. But while strategic ambiguity is intended to serve as a deterrent, the question today is whether it is still enough or not. 

Because China is much more powerful today than when it tried to "liberate" Taiwan from Chiang Kai-shek's nationalists by bombing the Kumoi and Matsu islands during the Taiwan Strait crisis of 1958. At that time, the US had signed with Taiwan a mutual defense treaty, and American military leaders pressed to launch a nuclear attack on China.

Today, China has the largest military in the world in terms of personnel, as well as a significant nuclear arsenal. Chinese President Xi Jinping knows that the US cannot risk a nuclear war, so it has not intervened directly in Ukraine, and this encourages him in his plan.

After all, if the US doesn't want to go to war with a much weaker Russia, it certainly won't go to war with China. A political shift in the 2024 US presidential election could bolster China's hopes of taking Taiwan by force.

A Republican president, be it former President Donald Trump, or a like-minded figure, may choose to isolate the US from strife in distant lands. This is a good reason to already establish a clear security commitment to Taiwan.

But is Taiwan really worth defending, even at the risk of engaging in a devastating war? I believe so. After an attack on Taiwan, it would also be an attack on Japan and South Korea. If allowed to dominate the South and East China Seas, China would suffocate the economies of both countries.

If Japan and South Korea lose faith in America's ability or commitment to protect their security, they will either have to submit to Chinese dominance or begin acquiring nuclear weapons, and sooner rather than later. Both options can have disastrous consequences.

Pastaj është edhe çështja e rëndësisë strategjike të Tajvanit si prodhues i më shumë se 90 për qind të gjysmëpërçuesve të avancuar në botë. Marrja e Tajvanit nga Kina dhe industrisë së tij të çipave, do të ndihmonte në kthimin e ekuilibrit global të fuqisë në favor të Kinës, gjë që do të kishte pasoja të gjera ekonomike dhe strategjike.

Asnjëra nga këto nuk do të ishte një problem serioz, nëse Kina do të ishte një demokraci liberale, ose të paktën një shoqëri relativisht e hapur. Mjerisht ajo nuk është, ndaj kjo është ndoshta arsyeja më e rëndësishme për të mbrojtur Tajvanin.

Ironikisht, kur SHBA-ja u detyrua të mbronte Tajvanin në vitet 1950, ishulli sundohej ende nga një regjim shtypës autokratik, dhe jo nga demokracia që është sot. Megjithatë në atë kohë, kishte kuptim mbështetja e Amerikës për Çang Kai-shek. Kina e Mao Ce Dunit ishte shumë më e keqe.

Fatmirësisht, edhe pse maoizmi ishte popullor për një farë kohe në mesin e revolucionarëve, kryesisht në vendet e varfra post-koloniale dhe në kampuset universitare perëndimore, taktikat e përgjakshme të Maos kishin pak tërheqje globale. Sot modeli aktual kinez ka shumë më tepër besueshmëri.

Në dallim nga Bashkimi Sovjetik, Partia Komuniste e Kinës ka arritur të hutojë politologët, duke arritur sukses të jashtëzakonshëm ekonomik edhe duke mbajtur në këmbë një diktaturë leniniste. Me herët liberalët supozonin se kombinimi i një klase të mesme në rritje dhe një ekonomie të tregut të lirë, do të rezultonte në mënyrë të pashmangshme në demokraci.

Transformimi i Koresë së Jugut dhe i Tajvanit nga diktatura ushtarake në një demokraci liberale, dukej se i dha mbështetje kësaj teze. Por tani e dimë se kapitalizmi mund të lulëzojë edhe nën “socializmin me karakteristika kineze”.

Suksesi i Kinës ka frymëzuar shumë autokratë në vendet në zhvillim, ku investimet e mëdha kineze në infrastrukturë, e kanë forcuar imazhin e regjimit si një partner më efikas, më i fuqishëm dhe më i besueshëm se sa demokracitë perëndimore shpesh kaotike dhe ndërhyrëse.

Dhe kjo është një prirje e rrezikshme, sidomos në kohën kur demokracitë liberale gjenden nën sulmin e populistëve radikalë në vendet e tyre. Një fitore e Trump në vitin 2024 do të nxiste diktatorët dhe liderët autoritarë në mbarë botën, përfshirë Xi.

Një formë e dëmshme e propagandës kulturore, ka nxitur prej kohësh sundimin e autokratëve në Kinë dhe në pjesë të tjera të Azisë. Ideja e saj qendrore, e promovuar në mënyrë efektive nga Li Kuan Jeu, themeluesi dhe ish-kryeministri i Singaporit, është se “vlerat aziatike” janë të papajtueshme me qeverisjen demokratike.

Në shoqëritë konfuciane, vazhdon argumenti, interesat individuale duhet t’i nënshtrohen interesit kolektiv, bindja ndaj autoritetit është e shenjtë dhe rendi shoqëror e tejkalon lirinë.

Pjesëtarët e shtresës së mesme gjithnjë e më të pasur të Kinës, pajtohen shpeshherë me këtë pikëpamje. Siç përmendet shpesh në qarqe të caktuara në Pekin dhe Shangai, kinezët e zakonshëm nuk janë ende gati për qeverisje demokratike, ndaj kanë ende nevojë për dorën e fortë të autoritetit për t’i mbajtur ata nën kontroll.

Kjo është arsyeja pse ka rëndësi Tajvani. Përveç argumentit nacionalist, sundimtarët e Kinës duken të fiksuar pas Tajvanit, sepse vetë ekzistenca e tij hedh poshtë premisat e modelit autoritar kinez. Për shkak se demokracia tajvaneze mund t’i japë popullit kinez idetë “e gabuara”, Kina dëshiron ta shtypë atë, siç ka bërë në Hong Kong. Bajden është zotuar vazhdimisht se do ta mbrojë demokracinë nga kërcënimi i autokracisë. Nëse ai është serioz, duhet të sigurojë që Tajvani të mbetet i lirë./ Përshtatur nga CNA.al

Lajmet e fundit nga