Evropa dhe sfida e mbrojtjes së përbashkët

12 Korrik 2022, 08:59, Blog Stefano Pontecorvo

Evropa dhe sfida e mbrojtjes së përbashkët

Foto ilustruese

Debati publik dhe parlamentar rreth mbrojtjes evropiane, karakterizohet ende nga një paqartësi befasuese, para së gjithash mbi atë të një mbrojtje tërësisht evropiane, e cila mund të mbrojë gjithë Evropën.

Nuk është realisht e imagjinueshme që Evropa të jetë në gjendje, edhe në një periudhë afatmesme, që të mbrohet nga një kërcënim serioz duke hequr dorë nga ombrella mbrojtëse e SHBA-së. Tek e fundit, pavarësisht se janë anëtarë të BE-së, Finlanda dhe Suedia kanë aplikuar të hyjnë në NATO për t’u ndjerë të mbrojtur ushtarakisht nga kërcënimi që vjen nga Moska.

Evropa do të vazhdojë të mbrohet nga amerikanët dhe NATO-ja. Ky ishte një mesazh që doli qartë edhe nga samiti i fundit në Madrid. Përforcimi ushtarak i vendeve evropiane është ende i nevojshëm, madje i domosdoshëm, në të paktën dy aspekte.

E para është ajo e rritjes së peshës sonë të përgjithshme brenda Aleancës Atlantike, duke ndërtuar më në fund një shtyllë të besueshme, e cila do t’i japë Evropës një zë më autoritar në atë forum. Vetë amerikanët nënvizojnë faktin se kufizimet e mëdha në kapacitetet ushtarake të evropianëve janë gjithashtu një problem politik për NATO-n, si dhe me pasoja fatale për ekuilibrin e saj të brendshëm.

Evropa dhe sfida e mbrojtjes së përbashkët

Duke zotëruar shumicën e aseteve ushtarake në aleancë, Uashingtoni merr në mënyrë të pashmangshme edhe përqindjen përkatëse të vendimeve dhe përgjegjësive që kanë vërtet rëndësi, disa prej të cilave do t’ia kalonte me kënaqësi evropianëve, sidomos duke pasur parasysh faktin që interesat strategjike afatgjata të Amerikës janë zhvendosur tashmë në Lindje.

Aspekti i dytë lidhet me nevojën në planin afatgjatë të projektimit në mënyrë autonome të stabilitetit përtej kufijve evropianë nëpërmjet operacioneve të fuqishme por të kufizuara të menaxhimit të krizave, në të cilat amerikanët nuk duan ose nuk mund të marrin pjesë.

Dhe jo në misione si Afganistani, që janë të paarritshëm për Evropën, por për ndërhyrje në situata kritike si kriza e refugjatëve në kufijtë e Bjellorusisë dhjetorin e vitit kaluar, e cila e gjeti BE-në të papërgatitur dhe pa mjetet e duhura për menaxhimin e saj.

Apo misione si ato që tani udhëhiqen kryesisht nga francezët në Afrikë, me synim luftën ndaj flukseve migratore klandestine dhe terrorizmin. Këto janë operacione të kufizuara, por jo të parëndësishme, të cilat shërbejnë për të ndërtuar një autonomi reale strategjike dhe operacionale, përmes së cilës një Evropë më e fortë, për shkak se është ushtarakisht më efikase dhe më e armatosur, mund ta mbrojë vetë sovranitetin e saj, dhe të ndjekë prioritetet e saj politike.

Këto të fundit do të identifikohen herë pas here, dhe paraqesin sfida që duhen eksploruar në praninë e ekuilibrave politiko-ushtarakë evropianë në zhvillim, dhe që janë aktualisht në favor të francezëve, të vetmes fuqi ushtarake evropiane pas Brexit.

Por përparësia kontinentale e Parisit do të vihet në dyshim nga riarmatimi masiv i shpallur nga gjermanët. Nga ana tjetër, aty ku rruga duket e hapur, edhe nëse nuk i pëlqen të gjithëve, është zhvillimi i bazës teknologjike dhe industriale evropiane, rreth së cilës luhet një pjesë e konsiderueshme e lojës.

Pabarazia në potencialin ushtarak evropian dhe amerikan, shkon përtej disproporcionit në burime, që i kushton mbrojtjes së aleancës në të dyja anët e Atlantikut, dhe deri tek mungesa e efikasitetit të shpenzimeve, e cila e ka karakterizuar prej vitesh Evropën.

Një situatë që nuk është më e qëndrueshme në rrethanat aktuale, dhe që duhet përballuar me realizëm dhe me vullnetin politik për të gjetur zgjidhje industriale solide, politikisht të qëndrueshme dhe ushtarakisht efektive. Pra një ekuilibër i vështirë.

Industria e mbrojtjes është zakonisht e ndjeshme dhe strategjike. Ajo reagon ndaj logjikave kombëtare politike, ekonomike dhe ushtarake, prandaj monitorohet kudo nga një “sy” i vëmendshëm qeveritar. Është e qartë se institucionet evropiane, të forcuara nga burimet që disponojnë dhe pesha e tyre objektive në rritje të vazhdueshme, aspirojnë të luajnë një rol udhëzues, që megjithatë do të forcohet pa e cënuar funksionin përkatës të financuesit të sistemit, dhe të një farë fuqie legjitime të adresimit të investimeve.

Veprimi evropian për të ri-magazinuar sistemet që shtetet anëtare ia kanë ofruar Ukrainës, po evoluon drejt një mekanizmi të fuqishëm financiar dhe një planifikimit teknologjik dhe industrial, në të cilin Italia duhet të japë kontributin e saj.

Qëndrimi mënjanë, në një kohë kur BE-ja po përpiqet të mbështesë aftësitë ushtarake dhe sistemet e armëve më koherente dhe të ndërveprueshme “Made in Europe”, do të përbënte një heqje dorë nga stimujt financiarë dhe bashkëpunimet që do të penalizonin kompanitë tona, do të margjinalizonin industrinë tonë dhe atë të aktorëve të tjerë evropianë.

Gjithnjë me kushtin që amerikanët, nga frika e përballjes me një konkurrent të fortë në aspektin teknologjik, të mos e fundosin projektin industrial evropian, të ndihmuar në këtë fushë nga rivalitetet kombëtare që nuk janë dhe aq të fshehura.

Përkthyer dhe përshtatur nga CNA.al