Nga Visar Zhiti/ Tetori, muaji i letërsisë: Elipset e tre jetëve
Tetori në traditën tonë të re është tashmë dhe Muaji i Leter...
Nga Astrit Çerma
Nuk jam i sigurt në 1974 apo në 1975, por, përpara se të botohej i plot romani i Dritero Agollit ?Njeriu me top?, në revistën ?Nëntori? u botuan disa kapituj të tij.
Ishin 11, që fillonin nga i pari, me gjetien e topit, dhe deri tek i 10 kur Mato Gruda qëllonte kullën e Fizëve, ndërsa i 11 që, me sa mbaj mend, është i 21-ti, kapitulli i fundit, ai që mbyll romanin kur Matua qëllon gjermanët…
Më pëlqeu shumë dhe në vrull e sipër më hipi në kokë ta dramatizoj për teatrin tonë. Por, 10 kapitujt që mungonin ku ti gjeja?… U mundova ?sa andej- këtej? me atë ?budallallëkun? tim të takoja në një farë mënyre Dritëro Agollin, në shtëpinë e lidhjes së shkrimtarëve por nuk munda.
Edhe sado që u mundova në sekretarin e lidhjes së shkrimtarëve dhe në redaksin revistës ?Nëntori? nuk qullosa gjë.. Ata shokët e ?Nëntorit? më thanë prerazi se ? kaq kapituj i kishte sjell? autori, dhe, kur morën vesh se unë po ?gërrmoja? në shtypshkronjë ?me ca marifete? tek rradhitësit, më ?këshilluan? zyrtarisht të mos i fus hundët aty ku nuk më takojnë.
Ndërsa sekretaria e Dritëroit, kur i vajta për herë të dytë , mu sul e ndërkryer se..?as ti e as kush nuk ka të drejtë të merret me një roman që akoma nuk është botuar më vete, i plot, nga autori. Do të mbash përgjegjsi..?.. At?here më shkrepi një ide: Nga..?dramatizim? të romanit, krijmin tim ta quaja ?dramë sipas një..motivi të romanit?.. Ashtu vendosa…
Mora nga romani, motivin e topit, Mato Grudën, italianin Agush dhe krijova dramën ?Hakmarria e madhe? në bazë të..?një motiv? të romanit ?Njeriu me top? të Dritero Agollit.. Por për këtë u bë debat nga këshilli artistik se: “A kisha të drejt ta quaja unë ?dramë? apo jo”?! Dhe më e keqia ishte, se, sipas ironisë të kryetarit të këshillit Ruzhdi. Q.: “Unë e ?titulloja? të tillë vetëm sepse ligji i vlersimit në para i ?dramës? ishte pothajse tre herë më i madh se sa i ?dramatizimit?..
Drejtori i teatrit Agron Frashëri më siguroi për vlersimin e saktë dhe teatri filloi punën. ?Premjera? u dha me sukses në mars të 1976 dhe çfaqet vazhduan dy javë rrjesht me sallën plot, dhe, për të qetësuar Ruzhdiun me antarët e tij tek reklama nuk u shkrua as dramë, as dramatizim.
U emërua ?Pjesë?..Pjesë nga A.Çerma. Por, kur erdhi puna për të më paguar mua si autor, befas u muar vesh se teatri i Gjirokastrës po vinte në skenë..?dramatizimin? e romanit të posa botuar të Driteroit ?Njeriu me top?. Eh. Kaq u desh U ngrit përsëri si tërbuar Kryetari i këshillit artistik Ruzhdi. Q.., dhe me ? avazin e mukës?,?dramë apo dramatizim?, mori arratin deri në Tiranë, në kryesin e lidhjes së shkrimtarve e artistëve ku kryetar ishte Driteroi.
Unë u largova rreth tre javë me filmin ?Fijet që priten?. Kur u ktheva drejtori Agron Frashëri sapo u paraqita në teatër mu drejtua: – Shko në llogari dhe merr paratë, edhe e theksoi,.? të dramës.?. Edhe në reklam ishte hequr ai emërtimi ?pjesë?. ?Dramë nga A. Çerma? shkruhej… Për gjithë këtë ?ri vlersim në emërtim? më tha diçka Demiri: ?rreth një telefonate të ardhur nga ?Lidhia e shkrimtarëve..? por , as ai nuk e dinte sakt se ?si dhe se, qysh”?!.
Të vërtetën e mora vesh nga Dhimitër Xhuvani kur u takuam një ditë në Tiranë dhe pimë një kafe. Kishte qenë në zyrë me Driteroin atë ditë, kur, si i tërbuar kishte ardhur nga Elbasani Ruzhdiu: ?Me këmbë e me duar lëshoi një batare llafesh gjithë vrer kundër teje si hajdut për vjedhje ?fare ashiqare? të motivit të romanit të Dritëroit tek vepra që paturpsisht e quaje dramën tënde, dhe që..tërrti e vërrti: Topi, figurat, dialogu,,? – Dale bre Ruzhdi, dale..- e kishte ndërprerë Dritëroi, -Unë kam dëgjuar se teatri i Elbasanit ka vënë një çfaqie ? me topin?, po..Në e ka vënë..mirë ka bërë. Ç’të keqe ka këtu?!.
Ishte një top u bënë dy..Luftë ishte de..Sa për atë që thua tinë se ay djalka ma ka vjedhur mua topin..Po, mirë ka bërë. Ce..që ta dishë tinë.. edhe unë..vjedhur e kam topin o Ruzhdi..Topin me gjithë italian e me gjithë shejtan. Vjedhur e kam..E, oo..
Vjedhur në Librazhd, ce aty ka ngjar dhe aty ma kan rrëfyer historinë..Eee..Në është ay hajdut, po, hajdut dal edhe unë apo jo?! Ik o Ruzhdi, ik o Ruzhdi për kokën tënde dhe lëri më një anë ?llafkat?, ce, djalka për deri sa e ka ngjallur veprën vetë, po, vetë di edhe si t?ia vërë emrin: dramë apo..dramushkë..Hë de… A. Çerma. Nga vëllimi ” Me Njerzit që kam ecur rrugës”…/ CNA.al
Tetori në traditën tonë të re është tashmë dhe Muaji i Leter...
Dritëro Agolli, shkrimtari që ka lënë gjurmë në letërsinë sh...
Gazetari i njohur, Mitro Çela i ka dedikuar disa vargje miku...
Mozarti, Bethoven, muzikë klasike e jazz janë luajtur në kla...
Drejtoresha e Teatrit të Operas dhe Baletit, Zana Çela i ësh...
Piktori i njohur korçar Roland Karanxha, sjell në Tiranë eks...
Pas një ndërprerje dy vjeçare për shkak të pandemisë, Kinema...
Mirush Kabashi mund të konsiderohet pa dyshim si një ndër ak...
Një program i larmishëm i pret shikuesit, përfshirë prodhime...
Të fotografosh kohën është një mision që ka të bëjë me një p...
Studiuesit besojnë se ata mund të kenë identifikuar veprën m...
52 vjet më parë, më 16 shtator 1969, u nda nga jeta themelue...
Ka mbërritur nga Italia trupi i pajetë i Mjeshtrit të Madh t...
Mëngjesin e sotëm është ndarë nga jeta, artisti i madh, bass...
Mjeshtri i Madh Paulin Preka, një gur i çmuar i gjerdanit të...
Rreth 35 filma nga Greqia, Turqia, Bullgaria, Rumania, Shqip...
Ilir Vrenozi është korçari më i famshëm, i cili nëpërmjet fo...
Presidenti Ilir Meta ka ndarë mesazhe ngushëllimi për humbje...
Kryeministri Edi Rama ka shprehur ngushëllimet për ndarjen n...
Është ndarë nga jeta në moshën 81 vjeçare Artisti i Madh She...
CNA denoncoi rreth një muaj më parë se zyrtarët e bash...
Mariglen Qato, drejtori i Erion Veliajt, i arrestuar këtë ...
Një qytetare u ankua në Fiks Fare se, pasi bëri një vizitë...
CNA denoncoi dy ditë më parë propagandën e kryebashkiakut ...
Në sitën e vetting-ut ka ngecur një tjetër proku...
Kolegji i Posaçëm i Apelimit ka shkarkuar një tjetër proku...
Pasuritë e gjyqtarëve dhe prokurorëve kaluan në një pr...
Komisioni i Pavarur i Kualifikimit shkarkoi këtë të hënë n...
Policia ka dalë me një njoftim zyrtar në lidhje me atentat...
Në zbatim të ligjit Nr. 10 192, datë 03.12.2009, “Për Para...
Avokati Andrea Zotaj, pjesë e Dhomës së Avokatisë në Gjiro...
Një apartament është përfshirë nga flakët pasditen e kësaj...
Ditën e premte vendi ynë do të vijojë të ndikohet nga kush...
Ditën e enjte vendi ynë do të vijojë të ndikohet nga kusht...
Institucionet e menaxhimit të shëndetit publik u vunë ...
Për ditën e mërkurë vendi ynë do të vijojë të jetë nën...
Një tërmet me magnitudë 5.9 e shkallës Rihter ka godit...
Ish-senatori amerikan Joe Lieberman, i cili ishte shumë pr...
Nju Jork – Ish Presidenti Donald Trump kritikoi të mërkurë...
Për herë të parë prej 27 vjetësh, qeveria e Shteteve të Ba...
Mbrëmjen e kësaj të mërkure është transmetuar premiera “Ti...
"Mësonjëtorja e dytë Shqipe" pas Korçës është hapur në Pog...
Berti ka qënë shoku im më i mirë. Edhe më i ngushtë paçka ...
Gjergji ka konkuruar në një nga festivalet të këngës së le...
Deficiti i llogarisë korrente preku vlerën më të ulët hist...
Sot, më 29 mars 2024, në tregun valutor, dollari amerikan ...
Kredia e re për ekonominë u rrit me ritme të larta edh...
Muaji shkurt nuk ka qenë i mbarë për kursimet e depozituar...