U frymëzua nga romani i Zhyl Vern, kush ishte gazetarja që udhëtoi anembanë botës për 72 ditë

17 Nëntor 2019, 07:34, Blog CNA

U frymëzua nga romani i Zhyl Vern, kush ishte gazetarja që

Në vitin 1873, shkrimtari francez Zhyl Vern botoi librin ?Rreth botës në 80 ditë?, rrëfimin imagjinar të një njeriu të quajtur Fileas Fog, që shfrytëzoi teknologjitë e reja të shekullit
XIX për të udhëtuar rreth e qark botës.
Nuk ishte një fantashkencë, pasi ato kohë njerëzit udhëtonin me anije me avull, ndërsa ishin ndërtuar linja ta gjata hekurudhore. Por u desh një grua e guximshme, që ta bënte të vërtetë
atë udhëtim. Elizabet Kohrein, me pseudonimin e saj si gazetare Neli Blaj, kishte fituar famë
si gazetarja e parë invetigative në botë, dhe si një njeri shumë kurajoz.

Investigimet e saj të bujshme, si zbulimi i kushteve të rënda të punëtoreve femra në fabrika, dhe hyrja e maskuar si paciente për 10 ditë në një spital psikiatrik, për të përshkruar trajtimin e të sëmurëve, kishin qenë aventura të jashtëzakonshme për kohën.
Ndërkohë, pasi lexoi romanin e Vern, Blaj i propozoi botuesit të gazetës ku punonte ?New
York World? një sfidë të re:me lejen e tij, do të udhëtonte në mbarë botën, dhe do të dokumentonte përvojën e saj për gazetën. Xhon Kokril, u intrigua nga kjo ide. Por shefi i financave nuk u bind aq lehtë.
Ai nuk ishte i bindur mbi aftësinë e gruas për të pasur sukses, teksa preferonte të dërgonte në vend të saj një burrë. Por Blaj e kishte gati përgjigjen:?Shumë mirë. Fillojeni me një burrë,
dhe unë do të nis udhëtimin në të njëjtën ditë me të, do të raportoj për një gazetë tjetër, dhe
ta mund!?.

Botuesit në fund pranuan. Gazetarja mori me vete vetëm një valixhe të vogël me rroba, pa gjëra personale, dhe mjetet e shkrimit. Ajo nuk pranoi të pajisej me një pistoletë, për ndonjë rast rreziku. Ajo e nisi udhëtimin e saj nga Victoria Augusta në orën 09:40 të mëngjesit të 14 nëntorit 1889. Blaj synonte të kryente udhëtimin e saj rreth e rrotull botës në një kohë më të shpejtë se personazhi i librit të Vern, Fileas Fog, jo më shumë se 75 ditë e 4 orë.
Udhëtimi i gzetares nisi më vështirësi. Ajo udhëtonte në det për herë të parë. Volli shumë herë në anije, dhe pasagjerët që e shihnin ishin mosbesues nëse kjo grua kureshtare, mund të arrinte ta kryente misionin që kishte marrë përsipër. Në përpjekje për të ndalur të vjellat, Blaj u mbyll në kabinën e saj, dhe u përpoq të flinte sa më shumë.

Ajo u zgjua 22 orë më vonë nga një trokitje në derë. Kapiteni i anijes, kishte frikë se mos ajo kishte vdekur. Gjumi i gjatë i bëri mire, dhe Blaj e kaloi mirë pjesën tjetër të udhëtimit me shëndet të mirë. Sapo mbërriti në portin anglez të Sauthemptonit, gazetarja u kontaktua nga shkrimtari francez Zhyl Vern
Ai kishte dëgjuar për udhëtimin e saj, dhe e kishte ftuar për një vizitë në shtëpinë e tij në Amiens. Ajo e pranoi me kënaqësi ftesën, dhe udhëtoi 2 ditë rresht për të shkuar atje. Edhe pse
u ndërmjetësuan nga një përkthyes, të dy shkrimtarët patën një takim të këndshëm, gjatë së cilit Blaj mësoi se historia e Vern, ishte frymëzuar pikërisht nga leximi i një artikulli në gazetë.
Duke shpresuar të përfitonte nga popullariteti që kishte patur sfia e Blaj, revista amerikane ?Cosmopolitan? dërgoi në të njëjtin uddhëtim një gazetare rivale, por që u nis në drejtimin e kundërt.
Elizabet Bizlend, u largua nga Nju Jorku në të njëjtën ditë me Blaj, duke pasur vetëm 6 orë kohë për t?u përgatitur. Ndërsa publikut iu shtua interesi për këtë sfidë të dytë, vetë Blaj nuk ishte në dijeni të rivales deri në mbërritjen e saj në Hong Kong ditën e Krishtëlindjeve.

Kur u pyet nëse ishte Neli Blaj, gazetarja që ishte ?në garë për të udhëtuar rreth e rrotull botën?, u përgjigj naivisht se po. Bizlend kishte mbërritur në Hong Kong 3 ditë më parë, teksa botuesit e ?Cosmopolitan?, kishin paguar ryshfete anijeve që të përshpejtonin oraret e udhëtimit.
Ndërkohë Blaj reagoi shumë shpejt:Unë nuk jam në garë me askënd. Nëse dikush tjetër dëshiron ta relizojë këtë udhëtim në një kohë më të shpejtë, ky është problemi i tij. Unë premtova të kryej këtë udhëtim brenda 75 ditësh, dhe do ta bëj këtë!?. Si një grua e vetme që udhëtonte vetëm, Blaj tërhoqi vëmendjen e shumë burrave. Në udhëtimin me anije nga Italia në Egjipt, u përhapën zëra se ajo ishte ?një trashëgimtare e pasur amerikane, që udhëtonte rreth botës me paruke në vend të flokëve, dhe me një bllok të madh çeqesh bankare?.

Udhëtimi i saj u shoqërua me një sërë personazhesh, të cilat ajo i përshkroi në detaje në raportimet e saj. Edhe pse disa nga vëzhgimet e saj mbi racat dhe etnitë e tjera, do të konsideroheshin sot si fyese, ajo u përpoq të respektonte kulturat me të cilat u përball.
Ajo gaboi disa herë gjatë atij udhëtimi, si për shembull kur ofendoi padashje italianët, kur i
dha një monedhë një fëmije që lypte në rrugë. Ndërkohë e kaloi pjesën më të madhe të kohës, duke folur mbi stilin japonez të të veshurit, kuzhinën italiane, dhe gjuetinë e krododilëve në Egjipt.
Botuesit e saj, të detyruar të tregonin histori për të ruajtur interesin e publikut, nisën të botonin pjesë nga gazetat e huaja mbi udhëtimin e gazetares së tyre, dhe leksone gjeografie nga të gjitha vendet që vizitoi Blaj. Pas një udhëtimi prej afro 11 mijë km në Paqësor, dhe 2 javë heshtje, të gjithë u lehtësuan kur Blaj arriti shëndoshë e mirë në San Francisko.
Ajo u përshëndet në rrugë si një heroinë. Mbërriti në Nju Xhersi në orën 3:51 të pasdites të 25 janarit 1890, 72 ditë, 6 orë, 11 minuta dhe 14 sekonda, pasi ishte nisur prej aty. Ajo e theu me 3 ditë objektivin që i kishte vënë vetes, dhe me 8 ditë atë të personazhit imagjinar të Vern. Rivalja e saj, Elizabet Bizlend mbërriti 4 ditë e gjysmë më pas./Përshtatur nga CNA.al