E fundit!

11:58 Politikë

Nikolla u hoqi fjalën/ Deputetët e PD-së ndjekin rrugën e Berishës

Deputetët e PD-së nuk dorëzohen dhe vijojnë të mbajtë bllo...

Amerika dhe BE-ja janë më të forta së bashku

1 Korrik 2021, 06:14, Blog CNA

Amerika dhe BE-ja janë më të forta së bashku

Nga Rana Foroohar ?The Financial Times?

Marrëdhënia midis Bashkimit Evropian dhe Amerikës këto kohë, më sjell ndërmend çiftet e famshëm që kanë probleme me njërin-tjetrin, dhe që pozojnë në tapetin e kuq. Ata buzëqeshin para kamerave dhe veprojnë sikur gjithçka është në rregull. Por të gjithë e dimë, se privatisht midis tyre nuk ka asnjë lloj raporti normal.

Në samitin e fundit të G7-ës, pati shumë foto të përbashkëta ku liderët i buzëqeshnin njëri-tjetrit. Ndërkohë, aty pati madje disa edhe përparime rreth mosmarrëvshjeve tregtare, sikurse është armëpushimi midis kompanive Airbus-Boeing.

Por në fund, evropianët mbeten thellësisht mosbesues nëse administrata e Xho Bajden, është vetëm një stacion rrugor, në rrugën drejt një periudhe tjetër të populizmit toksik. Ndërkohë, amerikanët janë të zemëruar me evropianët për shkak të luajtjes së tyre me 2 porta, midis një aleance më të ngushtë transatlantike, dhe një marrëdhënie më të ngushtë me Kinën.

Por gjërat nuk ka pse të jenë kështu. Nëse BE-ja vërtet dëshiron të mbrojë vlerat liberale në epokën e kapitalizmit mbikëqyrës, ajo ka nevojë për Amerikën. Dhe nëse SHBA-ja dëshiron vërtet të shkëputet nga Kina ekonomikisht në disa fusha strategjike si gjysmëpërçuesit, bateritë ekologjike dhe makinat elektrike, ajo kanë nevojë për kërkesa nga më shumë sesa vetëm nga tregu i saj brendshëm.

Në këtë rast ekzistojnë disa shanse të mira. Por shfrytëzimi i tyre kërkon një ndjeshmëri dhe mirëkuptim të vërtetë nga të dy palët. Së pari, evropianët nuk duhet të gabojnë në strategjinë e re industriale të Amerikës mbi proteksionizmin, të përshkruar javën e kaluar nga drejtori i Këshillit Ekonomik Kombëtar të presidentit Bajden, Brajan Dizi.

Ajo e sjell SHBA-në në përputhje me atë që bëjnë shumica e vendeve të tjera të zhvilluara dhe shumë të tjera në zhvillim, si pjesë e planifikimit normal ekonomik. Pra të bëjë investime strategjike në teknologji që ofrojnë rritje të lartë ekonomike, dhe duke përdorur fuqinë blerëse të qeverisë të mbështesë punëtorët dhe bizneset lokale.

Përtej kësaj, plani synon të krijojë më shumë qëndrueshmëri ekonomike të brendshme dhe globale, pjesërisht duke krijuar më shumë nxitje për rritje në sektorë të tillë si gjysmëpërçuesit, ku sipas një raporti të fundit të BCG 75 për qind e kapacitetit është momentalisht e përqendruar në Kinë dhe Azinë Lindore.

Gati i gjithë kapaciteti më i përparuar i gjysmëpërçuesve në botë – rreth 92 për qind – ndodhet në Tajvan. A mendon vërtet dikush se kjo është një ide e mirë, duke pasur parasysh gjeopolitikën e rajonit? Evropianët sigurisht që nuk mendojnë kështu.

Prandaj ka lindur plani i ?Kompasit Dixhital? të BE-së, për të dyfishuar prodhimin e çipave deri në vitin 2030. Fatura 52 miliardë dollarësh e Senatit Amerikan për të rritur prodhimin vendas të gjysmëpërçuesve, është një plotësim i mirë i nismës së evropianëve.

Por e vërteta është se do të duhet një dekadë ose më shumë për të rindërtuar bazën industriale të Amerikës mbi mikroçipet, Madje edhe atëherë, SHBA-ja do të ketë nevojë për partnerë për të krijuar kërkesë të mjaftueshme, në mënyrë që të funksionojë ekonomia e shkallës për një industri si ajo e gjysmëpërçuesve.

Aleatët si Japonia dhe Koreja e Jugut, por edhe vende të tilla si Holanda, mund të luajnë një rol vendimtar në ri-konfigurimin e zinxhirëve të furnizimit gjysmëpërçues. Krijimi i më pak përqendrimi – si rajonal ashtu dhe brenda kompanive të veçanta – do të ishte një gjë e mirë për tregjet globale.

Në një botë ideale, SHBA, BE-ja dhe aleatët aziatikë do të punonin bashkë për të krijuar standarde të përbashkëta të industrisë, në mënyrë që inovacioni dhe kërkesa në rritje të mund të përhapeshin nëpër rajone sektorë si çipet, bateritë ekologjike, teknologjia e pastër dhe Inteligjenca Artificiale.

Një mënyrë tjetër sesi BE dhe SHBA-ja mund të gjejnë gjuhën e përbashkët, do të ishte ?të përqendroheshin tek përgjigjet e përbashkëta ndaj sfidave ekzistuese brenda demokracive të tyre?, dhe jo ndaj Kinës, ku evropianët nuk duan të marrin anë, thotë Reno Lasus, këshilltar për çështjet ekonomike në ambasadën franceze në Uashington, dhe autor i librit ?Ringjallja e demokracisë në Amerikë?.

Këto sfida mund të përfshijnë gjithçka, nga rregullimi i veprimtarisë së Big Tech, deri tek synimet përbashkëta për ndryshimin e klimës, ndoshta edhe diçka aq ambicioze sa vendosja e një kostoje mbi emetimet e karbonit në atmosferë.

Pavarësisht kundërshtimit të disa vendeve evropiane, përfshirë Poloninë, është e mundur që deri në korrik, Bashkimi Evropian të mund të paraqesë një projekt-propozim për një mekanizëm rregullimi të emetimeve të karbonit. Edhe SHBA-ja ka mundësinë të reagojëme një propozim të sajin.

Kjo është një peshë e rëndë për administratën Bajden. Marrëveshja dypalëshe e infrastrukturës e javës së kaluar, përfshinte pak elementë për energjinë e pastër. Por është ajo që do t?i përshtatet në fund qëllimit të shpallur për ta vendosur klimën në qendër të strategjisë së saj industriale.

Kjo qasje, do të fillonte të adresonte shqetësime të caktuara të tregtisë së përbashkët për Kinën. Për shembull, shitja e çelikut kinez nën çmimin e tregut do të bëhej e pamundur,në rast se do të kishte një çmim real mbi emetimet e karbonit në atmosferë.

Administrata Bajden mund të përdorë çdo ?Samit të Demokracisë? të ardhshëm në Shtëpinë e Bardhë, për t?ia nisur nga puna në këtë drejtim. Tashmë ekzistojnë disa ide që e ndajnë SHBA-në dhe BE-në në fusha të tilla si privatësia dixhitale. Antitrust-i është një fushë tjetër e tillë, ku të dy palët kanë diferenca.

Dikush mund të imagjinojë më shumë bashkëpunim për çështje të tilla si liria e medias, mënyrat dhe mjetet e krijimit të një ligji dixhital mbi të drejtat, parimet se si të rregullohet funksionimi i inteligjencës artificiale, kërkimi gjenomik, etj.

E gjitha kjo do të sillte krijimin e një baze të re në marrëdhëniet transatlantike, dhe që do të ishte përqendruar më shumë në rregullimin e dobësive të brendshme dhe forcimin e pikave të forta rajonale, sesa ndaj Kinës. Që të dyja palët, kanë shumë për të humbur nëse ecin përpara të vetme./CNA.al