Mediat britanike, zbulojnë favoret e ministrave me “KURUM”

26 Korrik 2018, 14:17, Aktualitet CNA

Mediat britanike, zbulojnë favoret e ministrave me “KURUM”

Nga ARTUR AJAZI

Privatizimet dhe koncesionet në portin më të madh të vendit, kanë zbuluar skandale financiare. Duke ju fshehur faktet dhe argumentet mediave shqiptare, duket se organet e shtetit kanë preferuar ti servirin ato tek mediat e huaja, duke zbuluar dhe denoncuar skandale të thella financiare. Kështu gazeta londineze “Port Strategy” në një shkrim të saj të para pak kohëve, sqaron një VKM lidhur me koncesionet në portin e Durrësit e cila daton qysh në 2011. Ekspertët e fushës së ekonomisë së gazetës ?Port Stradegy? kanë komentuar shkrimin duke përdorur madje terma si ?shpartallim? për kompaninë metalurgjike ?KURUM? për menaxhimin e terminalit të kontejnerëve në portin e Durrësit. Kjo lidhet me dhënien e bonusit nga pothuajse të gjitha qeveritë shqiptare një kompanie që nuk ka lidhje fare me portet (a non-port operating company).

Sipas shkrimit të ?Port Stradegy? ?qeveria dhe Ministria e Transporteve kanë shpërfillur konsulencën evropiane për të mos kompensuar kompaninë ?Kurum? me koncesion, pasi ajo t?i kthente portit detar, kantierin detar, ( të privatizuar) që e blenë polakët e ?Gdanskut?. Gazeta londineze, e cila është e fokusuar me shkrimet e saj kryesisht në fushën e porteve, e quan ?skandal ndërkombëtar? atë që ka ndodhur me koncesionet e portit të Durrësit në 10 vitet e fundit. Duket se tenderi nuk ka qenë rruga e duhur për të pasur një rezultat pozitiv në një koncesion terminali kontejnerësh, sidomos kur koncesioni i jepet një kompanie, e cila nuk merret me biznes portual-detar (a company that is a non-port operating company).

Në portin e Durrësit një partner i parë dhe pastaj një partner i dytë operues u përballën me probleme serioze gjatë punës me kompaninë, e cila nuk merret me biznes portual-detar. Investigimi i gazetës londineze hedh dritë mbi fakte sipas të cilave ?partneri i parë, para se të jepej koncesioni dhe partneri i dytë në prag të marrjes në dorëzim , kanë patur probleme të cilat edhe sot nuk po gjejnë zgjidhje ligjore?. Partneri i parë ishte kompania turke ?Global Investments Holding?, kurse i dyti ishte kompania malteze ?Hili Industries?. Ata të dy gjetën partneritet me grupin turk ?Kurum Holdings? në lidhje me koncesionin e terminalit të konteinerëve në Durrës.

Në kuadër të procesit të koncesionit për terminalin e kontejnerëve në Durrës, nga qeveria e kaluar, dhënë firmës ?Kurum? kësaj të fundit, iu dhanë favore të dyshimta për ish-kantierin detar në Durrës. Kjo lehtësoi pjesërisht në disa investime infrastrukturore të portit të Durrësit. Favoret e dhëna nga qeveria e kaluar dhe kjo e sotme, luajtën rol kryesor që kompanisë ?Kurum? t?i jepej koncesioni, por nga ana tjetër ky ishte një proces koncesioni, që hodhi hije dyshimi, duke shkuar në favor të një ofertuesi dhe blerësi. Gazeta londineze shkruan se ?ky skandal ndoshta do të zbulojë gabime fatale nga pikëpamja e sigurimit të një operimi modern, efikas në përpunimin e kontejnerëve në portin e Durrësit, për të mirën e Shqipërisë me efekte të mëtejshme?.

Fakti është se të dy investitorët e konsideruan partneritetin me ?Kurum? jofunksional. Kompania malteze ?Hili Industries? një operator me reputacion të mirë i një portofoli të vogël terminalesh, deklaronte se ? kompania ?Kurum? në të vërtetë nuk dëshironte një partner operimi, se synimi i asaj kompanie gjatë gjithë kohës nuk ishte që ta bënte vetëm këtë gjë, pretendim i lindur ndoshta nga diskutimet pasi ?Kurum? ishte angazhuar me operatorë ndërkombëtarë lidhur me rishitjen e koncesionit 35-vjeçar (APM Terminals-kompani ndërkombëtare, që operon në terminale kontejnerësh, me seli në Hagë), duke qenë se është një emër i përmendur në këtë kontekst?- shkruan ?Port Stradegy?. Kjo gazetë gjithashtu shtron pyetjen se ?Si mund të fitosh një koncesion dhe menjëherë të gjesh mundësinë për ta rishitur atë ? Rruga logjike është investimi në objekt në fuqi punëtore, rritja e efektivitetit, rritja e të ardhurave dhe maksimizimi i fitimeve dhe pastaj të kërkohet optimizimi i të ardhurave nga një shitje me skonto pas këtyre aktiviteteve.

Gazeta londineze shkruan se ?pritshmëritë e kompanisë ?Kurum? lidhur me një çmim -shitjeje janë joreale ?. Kjo gazetë zbulon faktin se, ?qeveria e Shqipërisë ka rënë dakord me konsulentin e Komisionit Evropian qysh në 2008, dhe në vitin 2009 miratoi masterplanin, ku thuhet se ?përpara një koncesioni duhet të fillojë një proces i rregullt tenderi, në bazë të shumë neneve të Ligjit për Koncesionet. Kjo përjashton këmbimin e tokës së kantierit detar me dhënien e një koncesioni, pasi propozimi i kompanisë ?Kurum?, duhet të shkëputet nga dhënia e një koncesioni dhe e drejta për operim, pasi janë dy transaksione të ndryshme. Shitja e tokës së ish-kantierit detar Autoritetit Portual Durrës, nga ?Kurum? është një problem ku palët duhet të bien dakord për çmimim, për shkak të vendndodhjes brenda pronës së këtij porti.

Por këtë sugjerim e ka shpërfillur Ministria e Transporteve, e cila i ka dhënë pikë plus kompanisë turke ?Kurum? në këmbim të tokës së kantierit detar për të marrë koncesionin e terminalit të trageteve. Gazeta londineze citon faktin se ?duhet të hetohet nga organet kompetente se si është bërë ?Kurum? pronar i një toke publike, pasi sikurse thotë studimi i konsulentit të KE-së dhe BE-së që e financoi, në fakt që një kompani private të ketë në pronësi një pjesë të portit, duke përfshirë dhe basenin përpara, Ky është një skandal i paparë, kjo për faktin se kjo sipërfaqe nuk është e vlefshme për operacionet në port. Në 28.05.2009, është miratuar studimi masterplanit të portit të Durrësit, sipas një VKM me nr 546, duke kryer shkelje ligjore, për të cilat duhet të përgjigjen edhe ish-ministrat por edhe ministrat e qeverisë Rama.