E fundit!

07:35 Kosova & Bota

Republikanët shprehin mbështetje për zotin Trump pas ngritjes së akuzave penale

Udhëheqës të lartë republikanë në Kongres shprehën mbë...

Goli Otok, Gulagu jugosllav që “shpëlante trurin” e të burgosurve politikë

12 Mars 2023, 09:46, Blog CNA

Goli Otok, Gulagu jugosllav që “shpëlante trurin” e

Foto ilustruese

Pas Luftës së Dytë Botërore, udhëheqësi i ri komunist i Jugosllavisë, Josip Broz Tito, nisi zbatimin e plotë të modelit stalinist të komunizmit për vendin e tij. Por në vitin 1947 ai filloi të sfidonte supremacinë e Josif Stalinit si udhëheqës i botës komuniste.

Kjo sfidë e nxiti Stalinin ta dëbonte Jugosllavinë nga organizata e tij ndërkombëtare komuniste e sapokrijuar. Njëkohësisht, Stalini kërkoi që komunistët jugosllavë ta largonin Titon nga pushteti. Përballë pasigurive dhe frikës për mbijetesën e tij politike dhe fizike Tito iu drejtua dhunës kundër armiqve të tij brenda vendit. Në vitin 1949, Tito ndërtoi versionin e tij të gulagëve sovjetikë, të cilët i mbushi me të burgosur politikë, armiq të shtetit dhe cilindo që mund të sfidonte pushtetin e Partisë Komuniste Jugosllave, të drejtuar prej tij.

“Alkatrazi” i Jugosllavisë

Burgjet politike më famëkeqe të Titos ndodheshin në brigjet e Kroacisë së sotme në Goli Otok. Ky burg ishullor, që funksionoi si i tillë midis viteve 1949-1956, ndryshonte nga burgjet bashkëkohore perëndimore, madje edhe nga gulagët e Bashkimit Sovjetik.

Sepse roli i burgut nuk ishte thjesht të burgoste armiqtë e shtetit komunist, por t’i reformonte ata nëpërmjet praktikimit të formave psikologjikisht shtrënguese të riedukimit. Policia sekrete i merrte të burgosurit, shumica e të cilëve as që e dinin se për çfarë akuzoheshin, dhe i transportonte në ishull me sytë e lidhur.

Milica Prokic thekson në artikullin e saj të vitit 2016, se të burgosurit e rinj “përshëndeteshin” me ritualin e “Rreshtimit të përgjakur”, ku të burgosurit e vjetër rreshtoheshin në dy rreshta, përballë njëri-tjetrit në mënyrë që të mund të rrihnin të ardhurit që kalonin midis tyre.

Në artikullin e tij të vitit 1982 në “The Washington Post”, reporteri Michael Dobbs shkruan:“Atyre që ia dilnin të mbeteshin në këmbë deri në fund të atij procesioni, u kërkohej të tregonin se cili nga të burgosurit nuk e kishte rrahur mjaftueshëm. Më pas ata u detyruan të hynin vetë te rreshti dhe t’i nënshtroheshin dhunës”.

Në Goli Otok disiplinën nuk e bënin gardianët por vetë të burgosurit. Pasi të burgosurit mbylleshin në qelitë e tyre, duhej të tregonin para të gjithë shokëve të qelisë se çfarë bënin, çfarë mendonin dikur dhe çfarë po mendonin tani. Nëse thoshin diçka të pakënaqshme, fyheshin, dhe ndonjëherë sulmoheshin fizikisht nga shokët e tyre të qelisë apo përjashtoheshin nga të gjitha ndërveprimet shoqërore.

Pasi përjashtoheshin dhe rriheshin vazhdimisht nga bashkëvuajtësit e tyre, të burgosurit detyroheshin të shkruanin autobiografi, nga fëmijëria deri në momentin e burgimit. Më pas zyrtarët e burgut gjykonin mbi autobiografitë e tyre dhe i detyronin të burgosurit t’i rishkruanin ato, duke thënë se tiparet e tyre të personalitetit të degjeneruar e kishin çuar jetën e tyre drejt tradhtisë së shtetit të Titos.

Në Goli Otok, gardianët e burgut u thoshin të burgosurve se ata nuk e kuptonin tradhtinë e tyre të dikurshme ndaj Titos, sepse pavetëdija e tyre frojdiane i fshihte tiparet e tyre të pabesisë. Të burgosurit që nuk i ndryshuan bindjet e tyre politike patën një jetë të mjerë në këtë ishull.

Ata ishin në gjendje të vazhdueshme terrori, për shkak të spiunimit të vazhdueshëm nga të burgosurit tjerë apo gardianët. Edhe pasi një i burgosur i kishte përfunduar të gjitha fazat e “riedukimit”, ai duhej të ndihmonte për rrahjen dhe degradimin mendor të të burgosurve të rinj.

Nëse të burgosurit e riedukuar, refuzonin t’i bashkoheshin procesit kolektiv të dehumanizimit të të tjerëve, ata do të riktheheshin në fillim të procesit. Për pasojë, linjat e paqarta ndarëse midis të burgosurve, nënkuptonin se nuk u zhvillua asnjë komunitet i vërtetë të burgosurish, dhe se të gjithë morën pjesë në krimet e ndodhura në Goli Otok.

Pasojat e torturave psikologjike

Sistemi i abuzimit fizik, i punës së rëndë, i poshtërimit psikologjik dhe i depersonalizimit në Goli Otok e shkatërronte përgjithmonë jetën e të burgosurit. Historiania Ana Antiç shkroi në një artikull në vitin 2016, se synimi përfundimtar i këtyre “masave nuk ishte riintegrimi, por më shumë shpërbërja e personalitetit të të burgosurve përmes vetanalizës”.

Pasi u liruan, të burgosurit u përballën me një Jugosllavi të re, ku familja dhe miqtë e tyre ose nuk donin të kishin asnjë marrëdhënie apo kontakt me ta, apo që nuk e njihnin personin që ata ishin shndërruar. Për më tepër, për të burgosurit ishte sfiduese të gjenin një punë, dhe njerëzit kishin frikë të ndërvepronin me ta nga frika se mos shoqëroheshin me një tradhtar.

Përdorimi i torturës psikologjike nga ana e Titos nuk ishte i fundit i këtij lloji. Në mënyrë të ngjashme, Kina e Mao Ce Dunit, Kmerët e Kuq të Kamboxhias, madje edhe burgu i Abu Ghraib i SHBA-së e përdorën autokritikën dhe poshtërimin e të burgosurve.

Goli Otok nuk është ndonjë anomali historike. Abuzimet nga regjimet e kërcënuara janë ende të pranishme edhe sot. Aftësia e torturës psikologjike për të fshehur çdo dëshmi fizike të keqtrajtimit, e bën atë veçanërisht të dobishme për autorët e këtyre metodave./ Përshtatur nga CNA.al