Kur na ra tërmeti, u kujtuam për sizmiologët, inxhinierët, arkitektët, gjeologët, madje edhe për muratorët e ndërtimit. Një grua e moshuar që kishte dalë prej kohësh në pension dhe ishte harruar gati prej të gjithëve, u bë brenda një dite idhulli i miliona shqiptarëve, vetëm se ishte e qartë dhe e përgjegjshme për atë që thonte. Por mbi të gjitha, sepse po fliste në kohën e duhur.

Pastaj erdhi koronavirusi dhe të gjitha shqisat u drejtuan tek mjekët, infermierët dhe shkencëtarët, që po punojnë nën presionin e kohës për të shpikur kurën dhe vaksinën.
Sot, pa asnjë dallim race, kombësie, gjinie, apo statusi shoqëror, kudo në të gjithë globin, jemi gati të përulemi me respekt dhe mirënjohje të pakushtëzuar ndaj atyre që na kanë në dorë jetën apo mbijetesën tonë. Por jam i sigurt se në Shqipëri, ndërkohë që kemi ndërmend vetëm fytyra dhe emra epidemiologësh apo mjekësh infeksionistë, me siguri që e kemi harruar gruan e moshuar (Luljeta Bozo), që u kthye papritur në emblemë të betejës për të kapërcyer dhe zbutur pasojat e rënda të tërmetit.

Dhe pyetja është nëse duhet patjetër të presim ndonjë fatkeqësi tjetër që të biem ndërmend për profesionistë të tjerë të vlefshëm, pa të cilët ekuilibrat e jetës sonë të përditshme nuk do të ekzistonin? Gjithmonë, pasi ta kemi kaluar dhe përcjellë rrezikun e lartë të koronavirusit, edhe pse ende nuk ka një datë të saktë apo të përafërt, kur më e keqja do të kalojë.

Një fizioterapiste e re në Milano (Valery Cambiaghi) u vu sot në qendër të vëmendjes botërore për një status ndoshta të pafajshëm në instagram, ku evidentohej kontasti i frikshëm mes pagesës së një mjeku dhe një futbollisti në Itali, Angli, Francë, Spanjë, Gjermani, Shtetet e Bashkuara, e kudo tjetër, sepse Shqipërinë nuk e llogarit kush.
Sot u pezulluan përkohësisht kampionatet më të famshme të globit dhe me shumë gjasa mund të ketë edhe vendime të tjera drastike për botën e futbollit. Të cilat, për momentin nuk bëjnë asnjë përshtypje, por vetëm disa javë më parë do të perjetoheshin si fundi i botës për miliarda njerëz të mësuar prej dekadash me dozën e injeksionit për çdo eveniment futbolli.

Duhet ta dish që për herë të fundit mbreti botëror i sporteve është ndërprerë gjatë Luftës së Dytë Botërore për të kuptuar rëndësinë dhe rrezikun real të pandemisë së koronavirusit.

Por është jashtë çdo diskutimi se kjo është një betejë që do të fitohet nga njerëzimi, pavarësisht kostove, që, me sa duket, do të jenë të larta. Herët a vonë korona virusi do të mundet, por jam i sigurt se atëherë gjërat në botë nuk do të jenë si më parë.
Ndaj edhe uroj shumë që kjo fatkeqësi të shërbejë si një reflektim i thellë për të ndryshuar disa zakone dhe keqkuptime të mëdha, që kanë ardhur duke u ekzagjeruar edhe për shkak të mungesës së gjatë të krizave.
Të më ndjejnë fansat e panumurt të Ronaldos, që përmend fizioterapistja nga Milano, por ai sot për botën e futur në panik është thjesht një ndër miliona të vetëkarantinuarit nga korona virusi. Nësoj si Jurgen Klopp ishte thjesht një burrë me kapele dhe me mjekërr. Dhe vlera e tij do të bjerë edhe më shumë, nëse, larg qoftë, aktivitetet e futbollit do të pezullohen për një kohë të gjatë. Sepse atëherë ai do të kthehej në dyfish njeri të zakonshëm.

Ndërkohë, që ne kemi me qindra e mijëra “luftëtaŕë” mjekë e infermierë në të gjithë globin, të cilët janë në frontin e parë të betejës për ta mposhtuar epideminë dhe ka shumë mundësi se nuk do ta mbajmë mend gjatë njeriun, që do të shpikë vaksinën apo kurën për ta mundur korona virusin.

Natyrisht, që Cristiano Ronaldo nuk ka ndonjë faj në këtë histori, sepse nuk e ka krijuar ai këtë realitet, megjithëse ka shërbyer për shumë kohë si një lloj simboli për këtë fenomen. Si ai janë me mijëra të tjerë sekserë, blogerë, reperë, topmodelë të të dyja gjinive, që janë shndërruar në referenca universale, në kushtet e qetësisë dhe të vanitetit, që prodhon limontia e një shoqërie të pakërcënuar për një kohë të gjatë nga rreziqe të mëdha. Dhe me sa duket duhet të ndodhin tronditje apo përmbysje të forta, që njerëzimi t’i kthehet bursës reale të kapitaleve të veta për të rivlerësuar gjithçka nga e para.

Si një individ që besoj tek fuqia e tregut, nuk i hyj fare debatit se cilat duhet të jenë kriteret për të përcaktuar çmimin ose vlerën e një personi apo një grupi të caktuar shoqëror, sepse nuk mund të ketë receta për këtë çështje. Por është shumë e lehtë të konstatosh se ka një shpërpjestim të frikshëm mes shpërblimit dhe famës, në raport me shërbimin që jepet, e cila bie kaq shumë në sy në çaste të tilla dramatike për botën, siç është pandemia e korona virusit.

Ndërkohë mendoj se fatkeqësitë janë provat që na jep Zoti apo natyra, për ata që nuk besojnë, se duhet të ketë një hierarki të drejtë vlerash, në raport me kontributet që individët japin për shoqërinë, pa e mohuar kurrë se çdo hallkë e zinxhirit social ka rëndësinë e vet. Duke mos harruar asnjëherë se mund të vijnë herë pas herë katastrofa dhe fatkeqësi të tilla, për të cilat duhet të mendojmë edhe kur ato duken larg, ndërkohë që ne zbavitemi dhe argëtohemi në stadiume apo pallate koncertesh me idhujt e rremë të paqes, të cilët i kemi sajuar vetë.

Si kudo tjetër në botë edhe ne kemi spekullantët tanë, që shfaqen në trajta të ndryshme, si filozofë, politikanë, gjithollogë, analistë, ekologjistë, blogerë, fejsbukistë etj .
Por ndryshe nga homologët e tyre në botën e zhvilluar, që vetëkarantinohen apo zgjedhin të heshtin, ngaqë sot është koha më e papërshtatshme për të folur, këta të këtueshmit i ke të pranishëm në çdo ekran dhe tribunë mediatike, sepse janë edhe më arrogantë, edhe më të pagdhendur. Ndaj edhe nuk duhen marrë seriozisht.

Nëse apeli i Edi Ramës për armëpushim do të kishte qenë i sinqertë, ai do të përbënte thirrjen e duhur për këtë moment.

Kur pandemia botërore mund të na kanosë edhe më keq se Italia fqinje, është krejtësisht e pavend të debatosh për grabitjen kolosale të koncesioneve të rilindjes, për arsyet e vërteta të eksodit të mjekëve, për fabulën e shëndetësisë falas, që gënjeu shëumëkënd në 2013.

Sa herë që në lojë vihet dilema e humbjes së jetës, debati për mirqenien dhe cilësinë e saj zbret në plan të dytë.

Për këtë arsye, tani, është vërtet e rëndësishme që paniku mos i mbivendoset arsyes, që ajo trupë mjeksore që ka mbetur mos dekurajohet, që ata të cilët kanë në dorë një vendimarrje, sa të rëndësishme, po aq edhe me risk, të mos punojnë nën presion.

Ashtu sikurse kërkoi kryeministri, të gjitha akuzat e deri djeshme janë shqetësime që presin dhe ato mund të rindizen me më shumë forcë nesër, pasi e keqja të kalojë.

Por, që kjo të ngjasë, kërkon domosdoshmërisht që apeluesi për pushimin e luftës, të ulë vetë i pari armët. Dhe këtë hap Edi Rama e ka hedhur gabim. Sepse fiks në atë kohë që ai bënte thirrje për unitet ndaj fatkeqësisë së përbashkët, po në të njëjtën mbronte me paturpësi, manipulimin e datës të 1.2 milionë maskave të skaduara, duke e etiketuar opozitën si maskë dhe duke vënë ministren Manastirliu ta trajtonte atë si pjesë të KÇK-së.

Pra ekuacioni është i thjeshtë : nëse vërtet kërkon armëpushim, ti duhet ta rifusësh në mill edhe shpatën tënde, duke i dhënë fund fabulës propagandistike të sukseseve të paimagjinueshme në shëndetësi.

Por, organizata e rilindjes ka bërë fiks të kundërtën.

Teksa imagjinoj, se në kulmin e alarmit të koronavirusit, ishte në gjendje të ngrinte një fabrikë të tërë të fallcifikimit të datave të skadencës, njësoj si fabrika paralele e shpifësve në rrjetet sociale kundër kundërshtarëve, vërtet më kalojnë drithërima.

Teksa mendoj një ushtri të tërë, që fshehtas, në një kapanon të errët, punonte për të ngjitur etiketa të rreme, kjo vërtet i tejkalon kufijtë e imagjinatës.

Dhe përse duhej e gjitha kjo? Thjeshtë dhe vetëm për propagandë, për të shitur për atë që nuk është makinerinë e ndryshkur të shëndetësisë shqiptare.

Në kushtet që jemi ky manipulim meskin dhe banal ishte i panevojshëm. Njerëzve, mjekëve, infermierëve do të qe me mirë t’u ishte shpjeguar me përunjësi që këto ishin paisjet e vetme që mund të siguroheshin. Pikërisht ato që mbaheshin të hedhura, si të skaduara, në një magazinë të bllokuar dogane. Atyre mund t’i thuhej e vërteta, se i tërë globi është në kushtet e një emergjence, se Kina, prodhuesi kryesor i këtyre maskave e ka ndërprerë eksportin e tyre, se shtete të mëdha si Franca, janë të friksuar dhe duan ta ruajnë për qytetarët e vet stokun që kanë.

Jam i sigurtë që kjo gjuhë e thjeshtë dhe e sinqertë do të kuptohej më mirë nga popullsia. Njerëzit do ta kishin më kollaj ta shihnin shtetin me të njëjtin sy që shohin familjen e tyre. Mjafton të dilje sot në rrugë për të parë se qytetarët qenë adaptuar me mjete rrethanore, kush nuk kishte arritur të siguronte një maskë, mbante mbi fytyrë një shall apo një kapuç të prerë. Ashtu në pamundësinë dhe varfërinë e tyre kishin bërë më të mirën për vete. Për të njëjtën gjë do ta kishin kuptuar edhe qeverinë duke e justifikuar se në këto rrethana kaq mundësi kishte pasur.

Njësoj, sikurse janë të prirur të kuptojnë pamundësinë e një kontrolli profesional nëpër kufinj, numrin e vogël të shtretërve me aparatura oksigjenimi, pafuqinë për të ngritur spitale nga hiçi, brenda dhjetë ditëve, siç ndodhi në Kinë, apo mospasjen e personelit të super të paisur dhe super kualifikuar, po ashtu do ta kishin përtypur me përunjësi  edhe këtë mangësi që buron prej faktit se jemi një shtet i varfër dhe i vogël.

Në kriza dhe emergjenca të tilla nuk është turp të mos kesh, faji fillon kur nis e abuzon me atë që ke.

Pikërisht këtë mëkat bëri edhe administrata e rilindjes. Me kompleksin e zengjinëve të rij, që turprohen duke u dukur të varfër dhe të dobët, ata preferuan më mirë të jenë mashtrues dhe spekullantë. Sepse qëllimi i tyre parësor nuk qe ti vinin në ndihmë qytetarëve, por si ti’a hidhnin atyre duke lënë të kuptohet se gjithçka ishte nën kontroll.

Dhe kjo nuk është asgjë tjetër përpos vazhdimit të së njëjtës luftë politike, në fushëbetejën e re të koronavirusit. Qëllimi i saj është qartë, këmbëngulja se fabula e shëndësisë falas me koncesione për oligarkët vazhdon të jetë një histori suksesi.

Pra thënë shkurt, edhe në këto ditë, kur në lojë janë jeta dhe kërcënimi ndaj saj, Edi Rama dhe njerëzit e tij nuk i ulën tytat e luftës së përhershme.

As ai, as ata rreth tij, nuk i’u bindën apelit për të cilin kishin bërë thirrje vetë: armëpushimit dhe paqes së përkohshme, deri në mposhtjen e koronavirusit. Ata preferuan sërish të veshin një maskë, skadenca e së cilës nuk kthehet dot pas.

Ndërkohë që më e udhës do kishte qenë të na tregonin të vertetën: se jemi qytetarë të një vendi të varfër dhe një shteti të dobët, i cili pikërisht se është i tillë, pasojat nga fatkeqësi si kjo rrezikon ti ketë të mëdha.

Vetëm kështu, duke shmangur propagandën e pavend dhe sukseset imagjinare do ta kishin arritur realisht armëpushimin e një beteje të pasens politike dhe do të na bënin të gjithve të qemë mirkuptues në hallin e përbashkët.

Jemi gati 72 orë nga publikimi i rastit të parë me COVID-19 në Shqipëri dhe secili nga ne mendon se është akoma duke parë një film “fiction” nga ata të ngjashmit që jepen çdo ditë.

Disa të tjerë mendojnë se ështeë thjesht një “lojë” e cila po u jep mundëi argëtimi, kohë të lirë takimi e shëtitjesh me miq dhe të afërm, apo duke shkuar me larg si mundësi zhvillimi biznesi apo të bërit politikë.

Në këndvështrimin tim si mjek, me keqardhje më lejoni t’ju them se nuk është koha për asnjërën nga këto më lart. Nuk është koha as  për të nxjerrë rolin e mjekut si hero, kur në fakt i tillë, ka qenë dhe do të mbetet gjithmone.

Nëqoftëse do të rishkruaja udhëzimet e OBSH në lidhje me masat e rrepta higjeno-sanitare dhe domosdoshmërine e izolimit e të ndenjurit në shtëpi, të cilat në fakt po bëjnë xhiron e botës, askush nuk do të lexonte më poshtë dhe ky shkrim do të përfundonte këtu.

Por e vërteta është se në kushte të tilla, më të rëndësishme se gjithçka janë sensibilizimi dhe ndërgjegjësimi.

Duke marrë parasysh që ne si popull ndahemi në 2 kategori : “paniksjellësit” dhe “rehatndjellësit”, nuk është e nevojshme as të përhapim panik por as të jemi të shkujdesur e mosbesues se asgjë nuk do të ndodhë.

Më e nevojshme është të thyejmë mitet se është vetëm një lloj gripi ku rrezikohen vetëm të moshuarit dhe ata me sëmundje shoqëruese.

Ky virus është ende në studim të vazhdueshëm mjekësor e shkencor dhe ka ende pikat e erreëta edhe në lidhje me mënyrën e transmetimit e aq më tepër të mjekimit.

Të mos harrojme se para vitit 1928 kur Alexandër Fleming zbuloi penicilinen, askush nuk e kuptonte se si mund të vriteshin disa mikro-organizma të vogla që nuk shiheshin  me sy, të quajtura BAKTERE, por që merrnin jetë njerëzish edhe mbi një plage të rëndomtë të infektuar.

Sot ne erën e antibiotikëve, çdokush ka parë se në sallën e operacioneve, mjekët dhe personeli mjekësor mbajnë maska, kapuç e doreza sterile dhe zbatojnë rregulla të forta asepsie për të parandaluar infeksionin postoperator, edhe pse janë të sigurt se kanë një larmishmëri antibiotikësh dhe jo vetëm penicilinën e Flemingut.

Në rastin e një VIRUSI në përgjithesi  i cili është  gati 1000 herë më i vogël në përmasa sesa BAKTERI, dhe  që përveç njeriut mund të infektojë edhe vetë bakterin, çdokush duhet të gjykojë që ai është akoma më i rrezikshëm.

Dhe kur specifikisht bëhet fjalë për COVID-19 , një virus të ri, akoma të “paeksploruar” totalisht, kujdesi dhe rrezikshmëria (të cilat ecin paralel), shumëfishohen për të kuptuar të vërtetën.

Por nëse rrezikshmëria ekziston si faktor konstant, kujdesi ngelet një variabël i ndryshueshëm të cilin e kemi neve në dorë.

JU LUTEM : me kujdesin tuaj jepini kohë studiuesve, mjekëve, virologëve apo shkencëtarëve duke mos e shpërdoruar kohën tuaj në dëm të tyre dhe të jetes suaj ; duke mos lejuar fëmijët tuaj të luajnë grumbull pranë lagjes edhe pse shkollat u mbyllën, ndërkohe që vetë jeni në kafene duke ironizuar e qeshur me kalimtarin e rradhës që ecën me nxitim drejt shtëpisë me maskën apo dorezat e tij veshur.

Edhe në qofshi ju ai kalimtari, mos keni frikë dhe turp të merrni pjesë në mospërhapjen e kësaj epidemie se askush nuk do t’ju qeshë.

POR… edhe sikur të ndodhë kjo : MË MIRË T’JU QESHIN SOT SESA T’JU QAJNË NESËR!