Kush është pjesë e botës së lirë?
Në fjalimin e tij kryesor për vitin 2022, presidenti i SHB...
Last week, policy and business leaders at the 53rd Annual Meeting of the World Economic Forum in Davos discussed this year's global risks. Here's our take on the destabilizing risks that need to be looked at more closely.
Clash of superpowers in a leaderless world
A resurgence of great power competition can be expected, which would limit progress in addressing global challenges. US-EU support to Ukraine and against Russia will continue, but there may be recurring friction in the Western alliance (over aid and subsidies).
Konkurrenca SHBA-Kinë do të vazhdojë mbi teknologjinë (veçanërisht mikroçipat), sigurinë (Tajvan, Paqësor), naftën dhe energjinë e gjelbër (mineralet e tokës së rrallë). Vini re partneritetin në zhvillim Kinë-Rusi që kërkon të rishkruajë një rend të brishtë të pas Luftës së Ftohtë. Po ashtu mund të ketë tension midis Indisë dhe Kinës në kufi dhe Oqeanin Indian.
Më shumë qytetarë kundërshtojnë qeveritë e tyre
Ukraina na ka kujtuar se ia vlen që të luftohet për demokracinë, por rënia globale e demokracisë vazhdon. Studimi ynë që nga viti 2017, ka identifikuar një krizë të përsëritur të legjitimitetit politik, në të cilën qytetarët kanë sfiduar status quo-në politike.
Sipas barometrit “Edelman Trust 2023”, nga 32.000 të anketuar në 27 vende të anketuara, qeveria shihet si “jo-etike dhe e paaftë”. Këtë vit, tendosja anti-qeveritare do të vazhdojë, me shqetësim shtesë për manipulimin e perceptuar elektoral në vende si Brazili, Nigeria, Turqia, Mianmari, Tajlanda, Pakistani dhe Zimbabve.
Një eksod refugjatësh për shkak të ndryshimeve klimatike
Krijimi i Fondit të Humbjeve dhe Dëmtimeve gjatë samitit të klimës COP27 ishte historik. Vendet në zhvillim do të paguhen për katastrofat natyrore që kanë pësuar si pasojë e ndryshimet klimatike, të cilat nga ana e tyre janë nxitur nga emetimet e mëdha të karbonit në atmosferë nga vendet e zhvilluara.
Megjithatë, ne nuk e kemi të qartë se kush do të kontribuojë në këtë fond, apo se kur qëllimi për të mbajtur ngrohjen globale nën 1.5 gradë Celsius do të behet realitet. Shtyrja për pas luftës në Ukrainë për energjitë e rinovueshme dhe skemat për kapjen e karbonit të tepër në atmosferë janë pozitive në terma afatgjatë. Por tani për tani, prisni më shumë fatkeqësi (veçanërisht në vende si Sahel) dhe më shumë refugjatë për shkak të krizës së klimës, ndërsa qeveritë do ta kenë të vështirë ta adresojnë këtë problem.
Kriza e ripërtërirë globale e ushqimit
Inflacioni arriti kulmin në vitin 2022, por Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN) parashikon që çmimet e ushqimeve do të “mbeten të larta” për shkak të luftës në Ukrainë. Shumë vende do ta ndiejnë këtë rritje edhe këtë vit. Ndërsa për rajone të caktuara, veçanërisht në Afrikë, Banka Botërore parashikon një pasiguri ushqimore më të madhe që mund të çojë deri në uri.
Prodhimi i ushqimit do të pengohet nga çmimet e larta të plehrave kimikë. Por kërcënimi i vërtetë për sigurinë ushqimore do të vijë nga ndryshimet klimatike, të cilat nuk mund t’i ndalë dot asnjë qeveri, ose të paktën jo brenda këtij viti. Ndaj duhet pritur zi buke në zona të ndryshme, refugjatë, dhe ndoshta më shumë rekrutime terroristësh, sepse grupet ekstremiste do të nxitojnë të shfrytëzojnë dëshpërimin e njerëzve të uritur.
Ekstremizmi do të vazhdojë thellohet
Ndërsa qeveritë u japin përparësi rreziqeve më emergjente (veçanërisht atyre ekonomike), do
të vazhdojë të përhapet urrejtja e dhunshme - offline dhe online (përfshirë hapësirën e decentralizuar). Grupet ekstremiste islamike (dhe grupi mercenar rus Vagner) do të përhapen më tej në pjesë të Afrikës dhe Azisë Jugore.
Ekstremistët e ekstremit të djathtës do të forcohen në Brazil, SHBA dhe Evropë. Ekstremizmi budist mund të rritet ndjeshëm përpara zgjedhjeve parlamentare në Mianmar. Po ashtu vlen të përmendet rritja e ekstremizmit hindu brenda dhe jashtë Indisë. Dhe mund të shfaqet dukshëm një formë më e dhunshme e aktivizmit mjedisor, siç është eko-terrorizmi?
SHBA
Po fillon gradualisht fushata për presidencialet e 2024-ës, dhe në një mjedis kaq shumë të polarizuar, situata mund të përkeqësohet. Ish-presidenti Donald Trump mund të jetë një “barrë” për republikanët, dhe rikthimi i tij në hapësirën publike mund të nxisë dhunë tani që do të rihapet llogaria e tij në Facebook. Dhe mos harroni, recesionin e afërt ekonomik.
Kina
Dhjetori 2022 ishte befasues. Qytetarët protestuan kundër politikës “Zero Covid-19”, dhe qeveria u dorëzua befas (edhe pse më vonë pretendoi se ndryshimi i politikës ishte miratuar para protestave). Rezultati ishte shkatërrues. Për shkak të mosveprimit të qeverisë, qytetarët po i drejtohen për ndihmë grupeve dhe kompanive bazë. Kontrata sociale është më e dobët: A do të tërhiqen qytetarët për çështjet e tjera?
Rusia
Shumë gjëra mund të shkojnë keq, dhe ato mund të çojnë në rënien e regjimit të presidentit Vladimir Putin. Vazhdojnë të qarkullojnë zërat për kancerin e tij në gjak (madje edhe nëse ai është ende gjallë siç vuri në dyshim kohët e fundit presidenti ukrainas Volodimir Zelenski). Ekonomia ruse mund të jetë treguar elastike vitin e kaluar, por ajo ka filluar të “kalbet” për shkak të sanksioneve dhe po shkon drejt një “varfërie të pabesueshme”.
Iran
Protestat për të drejtat e grave që nisën në shtator 2022 vazhdojnë ende (madje po protestojnë edhe burrat), dhe kanë evoluar në një lëvizje më të gjerë kundër regjimit. Por ajo që mund të bëhet më destabilizuese në vitin 2023 është brenda vetë regjimit. Udhëheqësi Suprem Ajatollah Ali Khamenei, 83 vjeç, është i sëmurë dhe po rriten shqetësimet për një krizë që mund të shoqëroje zgjedhjen e pasardhësit.
Shocking event
Some risks cannot be predicted, but are still possible. Five shocking events could affect global stability this year: a natural disaster or cyber attack that destroys a global financial center; a far-right extremist attack that could succeed in a major Western European city; Iran may develop its own nuclear weapon (with Russian support) after pulling out of negotiations to renew the 2015 nuclear deal. Meanwhile, Turkey and Greece enter a war between themselves in the Aegean or Eastern Mediterranean; as Russia attacks NATO territory - wittingly or unwittingly - leading to the outbreak of World War III.
Në fjalimin e tij kryesor për vitin 2022, presidenti i SHB...
Duket se më në fund presidenti rus, Vladimir Putin, e ka v...
When we think of mummies, our minds immediately go to anci...
Female serial killers are a rare but well-documented pheno...
Kur bisedon me një 70-vjeçare të sjellshme dhe shumë të sh...
There are a number of myths about sleep, which are oft...
Zakonisht besohet se një shkencëtar i famshëm me flokë...
2023-shi është viti 100 i Republikës Turke, themeluar nga ...
Luftëtarët ukrainas qëndronin të zhytur thellë në baltë, d...
A po vuan presidenti rus Vladimir Putin nga ndonjë sëmundj...
There are currently many predictions about how Russia's wa...
Sacrificial rituals, curses, dolls, and black magic likely...
"Magic Mountain", the classic novel by Thomas Mann, wh...
The morning of January 22 in Beijing resembles the sce...
In 1917, revolution broke out in Russia and Tsar Nicho...
“Antverpi, kryeqyteti i krimit si Medelin i Pablo Eskobari...
Ideja se të qenit shtatlartë është një tipar fizik i lidhu...
Perhaps on paper, Sultan Kösen is a mild-mannered farm...
Death is something inevitable. And since everyone dies...
In 1883, as he lay on his deathbed, Karl Marx revealed a t...
Një nga çështjet e nxehta që vazhdon t’u kushtojë mili...
He is a politician who, while talking about politics, ...
The show's editors received a video showing the March 7 ce...
The Fiks Fare show brought the case of a teacher with seri...
Another prosecutor got stuck in the vetting sieve. ...
The Special Appeals Panel dismissed another prosecutor. T...
The assets of judges and prosecutors went through a st...
The Independent Qualification Commission dismissed the pro...
The court has left in prison the former prison police offi...
Arrestohet në Pogradec një shtetas italian, i cili tra...
The police in Shkodër were able to arrest the citizen NL, ...
The police and FNSH have conducted surprise checks in ...
Ditën e enjte ynë do të vijojë të ndikohet nga kushte të p...
Institucionet e menaxhimit të shëndetit publik u vunë ...
Për ditën e Mërkurë vendi ynë do të vijojë të jetë nën...
For Tuesday, our country is expected to be affected by uns...
The Minister of Foreign Affairs of Serbia, Ivica Dacic...
Federal investigators have revealed new details about what...
The war in Ukraine is in its 764th day. Ten thousand f...
The bodies of two people have been pulled from a red t...
This Wednesday evening, the premiere "Tirana from the Air"...
The second Albanian school after Korça was opened in Pogra...
Berti has been my best friend. Even narrower than when he ...
Gjergji ka konkuruar në një nga festivalet të këngës së le...
The month of February has not been good for savings deposi...
The "Railway Transport" program had 4.1 billion ALL of...
While in Tirana, the prices of greens and vegetables in Fe...
Today, March 28, 2024, in the foreign exchange market, the...