Fjalimi i Nolit një shekull më parë, më aktual se kurrë
Fjala që po paraqesim më poshtë është fjalimi i mbajtur në p...
Nga Soner Cagaptay ?The Globalist?
* Qëkur Partia për Drejtësi dhe Zhvillim (AKP), humbi zgjedhjet lokale të Stambollit më 23 qershor, Turqia ka përjetuar një shtim të protestave antiqeveritare, të fokusuara kryesisht tek çështjet mjedisore. Vala e protestave, më të mëdhatë që nga ato të Parkut Gezi në vitin 2013, sugjeron një gjallërim të ri në mesin e opozitës, që mund të ketë pasoja potencialisht të mëdha për demokracinë në vend.
Në majin e vitit 2013, një grupim i vogël ambientalistësh nisën një protestë në qendër të Parkut Gezi në Stamboll, kundër vendimit të qeverisë për ta kthyer parkun në një qendër tregtare. Dhuna brutale policore kundër protestuesve, shkaktoi shumë shpejt nisjen e lëvizjes më të madhe të protestës në Turqi në historinë e kohëve të fundit.
Rreth 2.5 milionë qytetarë, iu bashkuan protestave antiqeveritare që shpërthyen në 79 nga 81 provincat e vendit, dhe që zgjatën për javë me radhë. Qeveria në fund u tërhoq nga projekti, ndërsa protestat shkaktuan dhjetëra të vdekur në radhët e protestuesve dhe policisë.
Kur lëvizja përfundoi në gushtin e atij viti, në Turqi kishte filluar një epokë e re, kur policia ndërhynte brutalisht edhe ndaj tubimit më të vogël antiqeveritar. Megjithatë, gjërat mund të ndryshojnë sërish këtë verë.
Më 26 korrik, një grup i vogël aktivistësh organizuan një protestë paqësore, kundër projekti të ndërtimit të minierave të arit në malet Ida në perëndim të Turqisë. Ambientalistët thonë se minierat, do të shkaktojnë shpyllëzime masive, ndotje të tokës dhe burimeve ujore, si dhe shkatërrimin e ekosistemit të zonës.
Zemërimi i publikut, u shtua kur Fondacioni TEMA, një ojq turke që lufton kundër erozionit të tokës, zbuloi se mbi 195.000 pemë janë prerë tashmë që përpara nisjes së punimeve, ose më shumë se 4 herë më shumë se sa numri i premtuar nga kompania minerare, dhe i dakordësuar nga Ministria e Energjisë dhe Burimeve Kombëtare.
Brenda disa ditësh, protestës iu bashkuan dhjetëra mijëra njerëz. Protestuesit bënë thirrje për ndalimin e projekti, dhe për konsultime më të mëdha publike për çështjet mjedisore. E motivuar nga fitorja në zgjedhjet e 23 qershorit në Stamboll, opozita politike ka luajtur një rol aktiv në këto protesta.
Më 5 gusht, aktivistët formuan një varg të gjatë njerëzish prej 1 km të quajtur ?Takimi i Madh i Ujit dh i Ndërgjegjes? pranë vendit ku do ndërtohet miniera. Qindra aktivistë vazhdojnë të qëndrojnë në terren, duke organizuar forume të vazhdueshme për të diskutuar kërkesat e tyre, teksa mbështeten nga protestues që vijnë çdo ditë nga zonat përreth.
Ndërkohë, dhjetëra mijëra turq kanë shprehur mbështetjen e tyre në internet me hashtagun #KazdaginaDokunma (Mos prekni malet Ida), dhe gati gjysmë milionë të tjerë kanë nënshkruar një peticion për të ndalur projektin. Pjesëmarrësit në protestë, sjellin përshëndetjet nga e gjithë Turqia, përfshirë banorët lokalë, politikanët, ambientalistët, organizatat e shoqërisë civile, studentët dhe artistët.
Deri më tani, Ankaraja nuk ka zgjedhur të reagojë me forcë, teksa ka ripohuar se do të ecet përpara me projektin. Shtytësi kryesor i protestave të fundit, kanë qenë zgjedhjet e 23 qershorit në Stamboll, ku humbja e AKP-së e dëmtoi imazhin e presidentit Rexhep Taip Erdogan si një ?politikan i pathyeshëm?.
Pas një varg fitoresh zgjedhore dhe suksesesh ekonomike që nga viti 2003, ai është bërë politikani më i fuqishëm në historinë turke të dekadave të fundit. Erdogan tani është njëherazi kreu i shtetit, i qeverisë, policisë kombëtare, ushtrisë (si kryekomandant) dhe drejtues i partisë kryesore parlamentare.
Ky konsolidim i pushtetit, i shoqëruar me shtypjen e shpeshtë të protestuesve, e dekurajoi shumë opozitën. Të paktën deri para zgjedhjeve të Stambollit. Në mars të këtij viti, kandidati i opozitës Ekrem Imamoglu u zgjodh kryebashkiak i qytetit – një post i rëndësishëm, pasi qeveris mbi 20 për qind të popullsisë në vend, dhe është një post që ka shërbyer gjithmonë në të shkuarën si një trampolinë drejt posteve më të larta shtetërore.
Fitorja ishte një pikë kthese për opozitën. Sot shumë opozitarë, kanë rinisur të besojnë se Erdogani mund të kundërshtohet në mënyrë paqësore. Kur presidenti e ndryshoi sistemin politik të Turqisë nga një sistem parlamentar në një model presidencial vitin e kaluar, ai me shumë gjasa nuk e kuptoi se kështu do të ndihmonte opozitën.
Më herët kishte fituar disa palë zgjedhjesh të njëpasnjëshme, jo vetëm falë rritjes së fortë ekonomike, por edhe për shkak të një opozite të përçarë. Gati gjysma e qytetarëve turq janë kundër presidentit, por deri kohët e fundit numri i tyre ndahej midis grupeve të ndryshme të nacionalistëve turq dhe kurdë, fraksioneve të majta dhe të djathta të qendrës, dhe grupimeve konservatore dhe liberale.
Ndërkohë, struktura e sistemit të ri presidencial, nënkupton se shumica e zgjedhjeve janë tashmë të destinuara të shndërrohen në një garë me dy palë. Nëse asnjë kandidat nuk merr më shumë se 50 për qind të votave në raundin e parë të zgjedhjeve presidenciale, dy kandidatët e parë kalojnë në balotazh mes tyre, një situatë që i ka detyruar fraksionet e opozitës të lënë mënjanë inatet dhe ndarjet, dhe të formojnë aleanca elektorale.
Aleanca e parë e këtij lloji vitin e shkuar në garën presidenciale dështoi, por këtë vit Imamoglu e fitoi Stambollin duke përdorur të njëjtën qasje. CHP, që përfaqëson votuesit e majtë dhe socialdemokratë, IYI, që përfaqëson votuesit e qendrës së djathtë dhe nacionalistët turkë dhe HDP, përfaqësuese e votuesve nacionalistë dhe liberalë kurdë, që të gjithë e mbështetën.
Edhe Partia Konservatore Islamike Felisiti e mbështeti, edhe pse indirekt.
Ekonomia e ngadalësuar e Turqisë, vetëm sa e ka forcuar bashkimin e opozitës. Herën e fundit që u zhvilluan protesta të mëdha antiqeveritare në Turqi, Erdogani ishte në gjendje t?i shtypte ato jo vetëm për shkak të pushtetit të tij të madh tek organet e sigurisë së shtetit, por edhe sepse opozitës i mungonte një platformë dhe udhëheqje e unifikuar.
Këtë herë, opozita duket më e bashkuar se në vitin 2013, dhe madje mund të ketë një drejtues simbolik në personalitetin e Imamoglu, i vetmi politikan që e ka mposhtur Erdoganin që nga viti 2003. Mbetet ende për t?u parë, nëse Erdogani do të shtypë me dhunë valën e re të protestave, apo do të përpiqet të përçajë opozitën.
Kundërshtimet janë shfaqur madje edhe brenda partisë së tij, me ish-ministrin turk të Ekonomisë, Ali Babaçan, që cilësohet gjerësisht si autori i ?mrekullisë ekonomike? të Turqisë në vitet 2000, që ka njoftuar se do të krijojë një parti të re politike. Çfarëdolloj rruge që do të zgjedhë Erdogani, ai do të përballet me një opozitë të fuqishme, që duket se është e prirur ta shtyjë në një fazë të re demokracinë turke.-përshtatur nga CNA.al.
Fjala që po paraqesim më poshtë është fjalimi i mbajtur në p...
Bosët e fuqishëm të mafias, u përhapën gjërësisht në SHBA-në...
Nga Kathryn Salam “Foreign Policy”* Gjatë muajve të fundit, ...
Nga Josh Rogin “The Washington Post”* Shteti Islamik, ka vën...
Në vitin 1984, agjentët e shërbimit sekret amerikan, që moni...
Nga Nina L.Khrushcheva ”Project Syndicate”Protestat e vazhdu...
Kur jemi të lumtur, nuk kërkojmë të kemi pranë njerëzit tanë...
Pak njerëz, ia kanë dalë të mbajnë peng një vend të tërë, me...
Nga George Friedman “Geopolitical Futures”Kohët e fundit në ...
Nga Jeffrey Lewis “Foreign Policy”Të enjten më datë 8 gusht,...
Më 12 gusht, Xhorxh Soros mbushi 89-vjeç. E djathta ekstreme...
Nga Dimitri Buffa “L’opinione.it”Të gjithë e njohin tashmë k...
Nga Kate Brown “The Washington Post”Më shumë se tre dekada m...
A mund të ishte ajo Borëbardha e vërtetë? Shumë shpesh, mend...
Në Japoni policia ka arrestuar babain për të cilin pretendoh...
Në pamundësi që t’i mbajnë nxënësit e tyre nën kontroll duke...
Besë me Atdheun dhe FlamurinNë kalendarin Europian Marsi ës...
Fundvitin e kaluar, Ambasadori i SHBA, në Tiranë, zoti Donal...
Nga Ramiz LUSHAJ“Azem Hajdari dhe Tropoja”, album monografik...
Hiljana Biba është një gjimaziste në shkollën Petro Nini Lua...
Është një politikan që teksa flet për politikë, prodho...
Në redaksinë e emisionit ka ardhur një video, që tregon fe...
Emisioni Fiks Fare solli rastin e një mësuesi me probleme ...
Fiks Fare bisedoi edhe me Drejtoreshën e Komitetit Shqipta...
Në sitën e vetting-ut ka ngecur një tjetër proku...
Kolegji i Posaçëm i Apelimit ka shkarkuar një tjetër proku...
Pasuritë e gjyqtarëve dhe prokurorëve kaluan në një pr...
Komisioni i Pavarur i Kualifikimit shkarkoi këtë të hënë n...
Policia në Shkodër ka mundur të arrestojë shtetasin N. L.,...
Policia dhe FNSH kanë kryer kontrolle të befasishme di...
Gazetari Sokol Bregu foli për zhdukjen e Ervis Martina...
Policia ka arrestuar në Lezhë shtetasin Xh. S., 36 vjeç, i...
Ditën e enjte vendi ynë do të vijojë të ndikohet nga kusht...
Institucionet e menaxhimit të shëndetit publik u vunë ...
Për ditën e mërkurë vendi ynë do të vijojë të jetë nën...
Për ditën e martë vendi ynë pritet të ndikohet nga kushte ...
Lufta në Ukrainë është në ditën e 764-t të saj. Dhjetë...
Trupat e dy personave janë nxjerrë nga një kamion i ku...
Kërcënimi i Rusisë duke përdorur sulme kibernetike, pr...
Katër persona, përfshirë një adoleshente, u vranë dhe të p...
Mbrëmjen e kësaj të mërkure është transmetuar premiera “Ti...
"Mësonjëtorja e dytë Shqipe" pas Korçës është hapur në Pog...
Berti ka qënë shoku im më i mirë. Edhe më i ngushtë paçka ...
Gjergji ka konkuruar në një nga festivalet të këngës së le...
Muaji shkurt nuk ka qenë i mbarë për kursimet e depozituar...
Programi i “Transportit Hekurudhor” kishte 4.1 miliard...
Teksa në Tiranë çmimet e zarzavateve dhe perimeve në shkur...
Sot, më 28 mars 2024, në tregun valutor, dollari amerikan ...