LEXO PA REKLAMA!

SHKARKO APP

A i ngjan lufta e Putinit më shumë Luftës së Parë apo të Dytë Botërore?

22 Qershor 2022, 08:47, Blog Andreas Kluth
A i ngjan lufta e Putinit më shumë Luftës së Parë apo
Foto ilustruese

Kujdes nga “leksionet e historisë” të nxjerra nga sharlatanët, injorantët apo tiranët, sepse ato do të jenë të çuditshme, të gabuara dhe ndoshta me pasoja katastrofike. Historiografia amatore egoiste e presidentit rus Vladimir Putin është një shembull tipik.

Vitin e kaluar, ai shpiku një tregim “Mbi unitetin historik të rusëve dhe ukrainasve”, i cili u zbulua më pas të ishte një nga halucinacionet që e nxiti atë të sulmonte Ukrainën. Një ditë tjetër, ai ishte sërish në të njëjtën linjë duke e krahasuar veten me Pjetrin e Madh, dhe duke lënë të kuptohet se “duket se na ka rënë neve për pjesë që ta rikuperojmë dhe forcojmë atë territor”.

Kjo nënkuptonte se ai mund të donte të bënte luftë kundër Suedisë (siç bëri Pjetri në shekullin e XVIII-të) dhe të aneksonte territoret që tani janë pjesë e Estonisë, një vend anëtar i NATO-s. Trashëgimia e përgjithshme e Putinit, nuk do të jetë aspak si ajo e Pjetrit. Cari, ashtu si Putini, ishte brutal dhe imperialist, por nga ana tjetër i njohur për hapjen e Rusisë ndaj Perëndimit dhe përparimit. Ndërkohë, Putini është një diktator që zotëron kodet e lëshimit të arsenalit më të madh në botë të armëve bërthamore, ndaj kërcënimet e tij janë të frikshme.

Thënë këtë, pashmangshmëria që disa njerëz do të nxjerrin përfundime të çmendura nga historia, nuk duhet të na pengojë ne të tjerëve të përpiqemi të jemi sa më të sofistikuar. Siç thonë Maorët e Zelandës së Re, ne ecim së prapthi drejt së ardhmes, me sytë tanë të fiksuar nga e kaluara.

Historia na duhet për t’i dhënë kuptim botës, na duhet e djeshmja për të kuptuar të sotmen.

Truku është të jesh eklektik, i saktë dhe delikat. Sot askush nuk është tamam si Hanibali, Budica, Karli i Madh, Xhengiz Khani, Katerina e Madhe apo ndonjë figurë tjetër historike. Por aspektet specifike të njerëzve dhe ngjarjeve të së shkuarës, bëjnë jehonë përgjatë epokave. Duhet thjesht të jemi të qartë se cilat janë ato në secilin kontekst. Në kërkim të analogjive me luftën e Putinit kundër Ukrainës, ka shumë opsione.

Unë i kam krahasuar skenarët me rezultatet e Luftës së Koresë dhe Luftës së Dimrit midis Bashkimit Sovjetik dhe Finlandës. Të tjerët i kanë kushtuar vëmendje luftës ruso-japoneze të viteve 1904-1905 dhe më gjerë.

Por për shumicën e njerëzve, krahasimet më ndjellëse janë ato me Luftën e Parë dhe të Dytë Botërore. Dhe kjo për shkak të frikës se Putini mund t'i përshkallëzojë akoma më tej veprime e tij dhe të na zhytë në një Luftë të Tretë Botërore. Por 2 luftërat e mëparshme ishin krejtësisht të ndryshme dhe na ofrojnë leksione të ndryshme.

Polakët, estonezët, letonezët, lituanezët dhe europiano-lindorët e tjerë, priren ta shohin luftën e Rusisë në Ukrainë, si të krahasueshme me sulmet e Gjermanisë naziste ndaj Çekosllovakisë dhe Polonisë në vitet 1938-1939. Për shembull, presidenti polak, Andrzej Duda, e ka krahasuar hapur Putinin me Adolf Hitlerin.

Në të kundërt, intelektualët dhe politikanët gjermanë dhe francezë preferojnë analogji me Luftën e Parë Botërore. Pjesërisht, kjo është për shkak të një tabuje gjermane kundër krahasimit të çdo gjëje me Hitlerin, pasi kjo duket se hedh dyshime mbi veçantinë historike të krimeve të Fyhrerit, dhe mbi të gjitha Holokaustit.

Duke e përmendur Luftën e Parë Botërore, këta vëzhgues po sinjalizojnë gjithashtu shqetësimin se Perëndimi, ashtu si Europa në vitin 1914, mund të zhytet aksidentalisht në një katastrofë më të madhe. Kancelari gjerman Olaf Sholc ka përmendur librin “Somnambul” nga Kristofer Klark.

Ai libër përshkruan në detaje se si duke reaguar ndaj vrasjes së një princi austro-hungarez në Sarajevë nga një serbo-boshnjak, shtetarët e Europës rrëshqitën në një vëllavrasje kontinentale për shkak se nuk e kuptuan përshkallëzimin automatik të situatës që ata kishin ndërtuar në sistemet e tyre të aleancave.

Duke pasur parasysh precedentë të tillë, udhëheqësit do të priren ta shohin rajonin ukrainas të Donbasit si të ngjashëm me Bosnje-Hercegovinën në vitin 1914, pra si një territor ku Perëndimi ka interesa, por edhe si një vend kufitar që mund të jetë një kurth i mundshëm, duke i joshur vendet e NATO-s të hyjnë në një luftë të armatosur kundër Rusisë, që do të kishte pasoja të panjohura.

Analogjia e Luftës së Parë Botërore shpjegon gjithashtu edhe arsyen pse presidenti francez Emanuel Makron shqetësohet për rezultatet që do ta “poshtëronin” Putinin. Traktati i Versajës e poshtëroi Gjermaninë, duke e lënë atë të zemëruar dhe duke mbjellë farat e  Luftës së ardhshme Botërore.

Por Martin Vesel, një historian gjerman i Europës Lindore, thotë se këto krahasime e shmangin thelbin e problemit. Në Luftën e Parë Botërore, disa udhëheqës dhe fuqi ndanë përgjegjësinë për një fatkeqësi që mund ta kishin parandaluar.

Përkundrazi, në vitin 1939, një njeri ndërmori një sulm të paprovokuar kundër një fqinji më të dobët, si pjesë e një modeli agresioni irredentist, shovinist dhe imperialist. Kjo i përshtatet më së shumti Vladimir Putinit në vitin 2022.

Në atë analogji, udhëheqësit perëndimorë që shpenzuan vite në përpjekje për të “qetësuar” tiranin  - gjatë shekullit të kaluar apo shekullit tonë - e keqkuptuan situatën, kërcënimin dhe vetë tiranin. Nga kjo buron gjithashtu, siç tha presidenti polak Duda, se negociatat me Putinin - të negociojmë për hir të negociatave - nuk do të ndihmojnë aspak, përveçse nëse agresori do të ndalet në fushën e betejës.

Kjo është arsyeja pse polakët dhe baltikët e thonë troç atë që Sholc deri tani refuzon ta deklarojë: Ukraina duhet të fitojë. Vini re se analogjia e Luftës së Dytë Botërore, nuk shtrihet në çfarëdolloj veprimi që bëri Hitleri pas vitit 1939.

Krahasimi nuk nënkupton se Putini po planifikon një Holokaust apo që në fund do t’i duhet të kryejë vetëvrasje, apo se Rusia, ashtu si Gjermania naziste, duhet të përfundojë e pushtuar dhe e copëtuar. Për të kuptuar se si mund të përfundojë lufta e Putinit, ne duhet të vëzhgojmë se si po shpaloset kjo tragjedi, ndërsa përdorim sërish leksionet më të përshtatshme nga e kaluara.

Përkthyer dhe përshtatur nga CNA.al

Lajmet e fundit nga