LEXO PA REKLAMA!

SHKARKO APP

Masakra e armenëve/ Joe Biden e cilëson si gjenocid

25 Prill 2021, 13:15, Kosova & Bota CNA
Masakra e armenëve/ Joe Biden e cilëson si gjenocid

Presidenti i SHBA Biden prishet me stilin e paraardhësve të tij dhe flet qartë për gjenocidin në masakrën e Armenëve gjatë Luftës së Parë Botërore. Turqia nuk duhet ta pëlqente atë. Vendi tashmë kishte paralajmëruar kundër një hapi të tillë paraprakisht.

Pavarësisht paralajmërimeve nga Turqia, Presidenti i SHBA Joe Biden e ka njohur masakrën e Armenëve në Perandorinë Osmane gjatë Luftës së Parë Botërore si gjenocid. “Populli Amerikan nderon të gjithë ata Armenë që vdiqën në gjenocidin që filloi 106 vjet më parë sot,” tha Biden në një mesazh të shpërndarë nga Shtëpia e Bardhë në ditën e përkujtimit të masakrave. Gjatë fushatës zgjedhore, Biden kishte premtuar se masakra e armenëve do të njihej si gjenocid.

Ministri i Jashtëm turk Mevlüt Cavusoglu menjëherë “plotësisht” hodhi poshtë deklaratën e Biden. Ai bazohet “vetëm në populizëm”, shkroi ai në Twitter. “Ne nuk kemi asgjë për të mësuar nga askush për të kaluarën tonë. Oportunizmi politik është tradhtia më e madhe e paqes dhe drejtësisë.” Qeveria në Ankara e kishte paralajmëruar qeverinë e SHBA paraprakisht kundër një hapi të tillë. Cavusoglu kohët e fundit i tha transmetuesit Habertürk se nëse Shtetet e Bashkuara do të përkeqësojnë marrëdhëniet me partnerin e NATO-s Turqinë, ky do të ishte vendimi i tyre.

Kryeministri i Armenisë Nikoll Pashinyan i mirëpriti fjalët e Biden. “Populli Armen dhe të gjithë Armenët në botë e morën mesazhin tuaj (…) me shumë entuziazëm,” tha ai, sipas njoftimit. Pashiani foli për “një hap të fuqishëm në rrugën drejt së vërtetës dhe drejtësisë historike” dhe për “mbështetje të paçmuar për pasardhësit e viktimave të gjenocidit”.

“Heshtja është bashkëpunim”

Gjatë Luftës së Parë Botërore, armenët u persekutuan sistematikisht dhe, ndër të tjera, u dërguan në marshime vdekjeje në shkretëtirën Siriane. Historianët flasin për qindra mijëra deri në 1.5 milion viktima. Si pasardhëse e Perandorisë Osmane, Turqia pranon vdekjen e 300,000 deri në 500,000 Armenë gjatë Luftës së Parë Botërore dhe pendohet për masakrat. Sidoqoftë, ai kundërshton rreptësisht klasifikimin si gjenocid.

SHBA u ndie e detyruar të parandalojë mizori të ngjashme që të mos ndodhin më kurrë, tha Biden. Të mbijetuarit e persekutimit janë detyruar të gjejnë shtëpi të reja dhe jetë të reja në të gjithë botën. Populli Armen mbijetoi me “forcë dhe qëndrueshmëri” por kurrë nuk e harroi historinë tragjike. “Ne nderojmë historinë e tyre. Ne e shohim këtë dhimbje. Ne konfirmojmë historinë. Ne e bëjmë këtë jo për të caktuar fajin, por për t’u siguruar që ajo që ndodhi nuk përsëritet kurrë.”

Si një kandidat presidencial, Biden kishte folur tashmë për “gjenocidin” e Armenëve në ditën përkujtimore një vit më parë. Biden theksoi në atë kohë: “Heshtja është bashkëpunim”. Gjithashtu si kandidat, Biden kishte njoftuar gjithashtu një kurs më të ashpër kundër Presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan, të cilin ai e quajti një “autokrat” i cili do të paguante një çmim për sjelljen e tij. Në një intervistë me New York Times në janar të vitit të kaluar, Biden foli në favor të mbështetjes së opozitës turke.

Disa ditë më parë, më shumë se 100 Kongresmenë si nga Demokratët ashtu edhe nga Republikanët shkruajtën një letër duke i bërë thirrje Bidenit “të pranonte qartë dhe drejtpërdrejt gjenocidin e Armenëve në deklaratën e tyre të 24 Prillit”. Ata u ankuan se presidentët e SHBA kishin heshtur për dekada, ndërsa krerët e tjerë të shteteve ose qeverive do t’i referoheshin “gjenocidit të parë të shekullit 20” si i tillë.

Trump e shmangu fjalën

Sipas raporteve të mediave amerikane, atëherë Presidenti i SHBA Ronald Reagan e përshkroi masakrën e Armenëve si gjenocid në 1981, por asnjë nga pasardhësit e tij. Kongresi amerikan tashmë e kishte njohur masakrën e armenëve në Perandorinë Osmane si gjenocid në 2019. Administrata e Presidentit të atëhershëm të SHBA Donald Trump theksoi që rezoluta juridikisht jo-detyruese nuk e ndryshoi qëndrimin e qeverisë së SHBA.

Paraardhësi i Biden, Trump kishte folur për “një nga mizoritë më të këqija të masës së shekullit 20”, por – si presidentët e tjerë të SHBA – shmangu fjalën gjenocid. Pasi Kongresi Amerikan miratoi rezolutën e gjenocidit, Departamenti i Shtetit Turk thirri ambasadorin Amerikan. Nënpresidenti turk Fuat Oktay kritikoi në atë kohë se Kongresi po përpiqej të “rishkruaj historinë me gënjeshtra”. Në 2016, Bundestag gjerman e klasifikoi masakrën e armenëve si gjenocid – kjo i vuri një barrë të rëndë marrëdhënieve gjermano-turke për një kohë të gjatë.

Biden thirri Erdogan të Premten, njoftoi Shtëpia e Bardhë. Në bisedë, Biden shprehu interesin e tij për “një marrëdhënie dypalëshe konstruktive”. Të dy presidentët kishin rënë dakord të takoheshin në periferi të samitit të NATO-s në Bruksel në qershor. Dita përkujtimore e masakrës së armenëve nuk u përmend në komunikim.NTV

Lajmet e fundit nga