LEXO PA REKLAMA!

SHKARKO APP

Shpërndarja e pabarabartë e vaksinave, do t’i kushtojë botës 4 trilionë dollarë

14 Shkurt 2021, 08:00, Blog CNA
Shpërndarja e pabarabartë e vaksinave, do t’i kushtojë

Nga Sebnem Kalemli-Ozcan ?The Conversation?

Shpërndarja e një vaksine për të ndaluar përhapjen e një pandemie globale nuk është një proces që kushton pak. Miliarda dollarë janë shpenzuar deri tani në zhvillimin e vaksinave anti-Covid, dhe në hartimin e një programi për t?i injektuar ato në krahët e njerëzve.

Por ndërsa ndodhemi në mesin e një shpërndarje të pabarabartë të vaksinave të koronavirusit – me vendet e varfra që mbeten shumë prapa atyre më të pasura -në horizont shfaqet edhe një tjetër shqetësim:kostoja e konsiderueshme e mos-vaksinimit të çdokujt.

Unë dhe kolegët e mi jemi përpjekur të zbulojmë se cila mund të ishte kostoja totale që do të pësonte ekonomia globale nga shpërndarja e pabarabartë e vaksinave.

Për këtë, ne analizuam 35 industri – si shërbimet dhe prodhimin – në 65 vende të botës,

dhe analizuan se si ato ishin të gjitha të lidhura ekonomikisht në vitin 2019, pra përpara pandemisë. Për shembull, sektori i ndërtimit në SHBA, mbështetet tek çeliku i importuar nga Brazili.

Nga ana tjetër prodhuesit amerikanë të automjeteve, kanë nevojë për xhamin dhe gomat që vijnë nga vendet aziatike etj. Më pas ne përdorëm të dhënat mbi numrin e rasteve me Covid-19 për secilin vend, për të parëse si kriza e koronavirusit e ka prishur tregtinë globale, duke frenuar dërgesat e çelikut, qelqit dhe eksporteve në vendet e tjera.

Sa më shumë që një sektor mbështetet tek njerëzit që punojnë nga afër për të prodhuar mallrat, aq më shumë ndërprerje dhe rënie të prodhimit do të ketë për shkak të infeksioneve më të larta. Më pas ne ndërtuam një model se si vaksinimet mund të ndihmojnë për t?i lehtësuar këto kosto ekonomike, pasi një forcë e shëndetshme dhe imune është në gjendje që të rriste prodhimin.

Mbajtja e barrës

Rezultatet e studimit tonë, treguan se nëse vendet më të pasura të botës, vaksinohen plotësisht deri nga mesi i këtij viti – një synim të cilin po përpiqen ta arrijnë shumë vende -dhe ndërsa vendet në zhvillim arrijnë të vaksinojnë vetëm gjysmën e popullsisë së tyre, humbja e ekonomike globale do të ishte rreth 4 trilionë dollarë.

Ne vlerësuam gjithashtu se kostoja ekonomike globale e vendeve në zhvillim që nuk vaksinojnë dot asnjë prej qytetarëve të tyre, është rreth 9 trilionë dollarë. Është e vërtetë që punohet për të zgjeruar shtrirjen e vaksinave edhe në vendet në zhvillim.

Megjithatë ka të ngjarë që vendet e varfra të mbeten akoma pas në procesin e vaksinimit kundër Covid-19. Pavarësisht nga sasia e dëmit, SHBA-ja, Kanada, Evropa dhe Japonia do të mbanin gati gjysmën e barrës që do të shkaktohej nga ndërprerjet e vazhdueshme të tregtisë globale, edhe nëse ato vetë do të arrinin ta vaksinonin gjithë popullsinë e tyre.

Këto gjetjet vijnë në një kohë kur bashkësia globale, po kërkon mënyra sesi të adresojë pabarazinë e theksuar në fushatat aktuale të vaksinimit. Rezultatet nga studimi ynë, i botuar si një dokument pune nga Byroja Kombëtare e Kërkimeve Ekonomike dhe homologia e saj evropiane, Qendra për Kërkimin e Politikave Ekonomike, u prezantuan në një konferencë të zhvilluar së fundmi nga Organizata Botërore e Shëndetësisë.

Koha e botimit të këtij raporti, përkon gjithashtu me njoftimin e presidentit amerikan Xho Bajden se Shtetet e Bashkuara synojnë t?i bashkohen nismës COVAX, që synon vaksinimin e të paktën 20 për qind të popullsisë së çdo vendi deri në fund të këtij viti. Por COVAX-it i mungojnë aktualisht miliarda dollarë për të qenë në gjendje ta përmbushë qëllimin që i ka vënë vetes.

Asnjë ekonomi nuk është një ishull

Studimi ynë nënvizon se është në interesin e drejtpërdrejtë ekonomik të vendeve të pasura, që të sigurojnë vaksinimin e plotë jo vetëm të qytetarëve të tyre, por edhe të vendeve të varfra gjithashtu. Sigurisht, vaksinimet masive në vendet e pasura, do t?i ndihmojnë bizneset e brendshme si restorantet, palestrat dhe shërbime të tjera, që t?i rikthehen normalitetit.

Por industri të tilla si automjetet, ndërtimi dhe shitja me pakicë që varen nga vendet e jashtme për materiale dhe lëndë të parë, pjesë dhe furnizime të ndryshme, do të vazhdojnë të vuajnë në rast se vaksinat nuk bëhen të disponueshme në të gjithë botën. Asnjë ekonomi nuk është një ishull, dhe rimëkëmbja e plotë ekonomike globale do të ndodhë vetëm kur çdo ekonomi të rimëkëmbet nga pandemia e Covid-19.

Shënim:Sebnem Kalemli-Ozcan, është profesore e ekonomisë në Universitetin e Merilendit, SHBA.

/Përshtati në shqip CNA.al

Lajmet e fundit nga