Life Style
Përdorimi i një lagështuesi të ajrit, mund të zvogëlojë shanset për t’u prekur nga Covid-19
Viruset e frymëmarrjes e duan dimrin. Këta patogjenë shumohen më shumë në të ftohtë, dhe udhëtojnë më lehtë kur ajri është i thatë nga një njeri tek tjetri.“Kur ajri i ftohtë i jashtëm me pak lagështi nxehet brenda, lagështia relative e ajrit bie në rreth 20 për qind”-thotë Akiko Ivasaki, imunobiologe në Universitetin e Jeilit në SHBA.
“Ky ajër i thatë siguron një rrugë të qartë për viruset e ajrit”- shton ai. Lagështia relative (RH) është njësia matëse se sa i ngopur është ajri me avujt e ujit. Pra, në një dhomë me 40 për qind lagështirë relative, ajri mban 40 për qind të sasisë totale të lagështisë që mund të mbante në total. Sa më i thatë ajri, aq më e ulët është lagështia relative, dhe aq më lehtë është përhapja e viruseve, përfshirë koronavirusin e ri.
Për këtë arsye Linsej Marr, studiuese e aerosolit në Universitetin e Virginias, që studion transmetimin e koronavirusit, rekomandon përdorimin e një lagështuesi në shtëpi.
“Ju mund të investoni në blerjen e një lagështuesi, dhe t`a përdorni atë për t`a mbajtur lagështinë mbi 40 për qind, por gjatë dimrit nën 60 për qind”-tha ajo për“Business Insider”. “Virusi nuk mbijeton aq mirë në këto kushte, dhe reagimi juaj imunitar funksionon më mirë sesa kur ajri është i thatë”– thekson ajo.
Kërkimet tregojnë se koronavirusi përhapet më lehtë kur temperaturat dhe lagështia janë të ulëta.Një studim nëkorrik i shkencëtarittë hulumtimit të aerosoleve Ajit Ahlavat dhe kolegëvetë tij,zbuloi se shanset për transmetimi ajror të koronavirusit në vende të thata janë më të larta se sa në zonat më të lagështa.
Kjo sepse grimcat e koronavirusit në ajër më të thatë dhe me më pak të lagështi, thithin më pak lagështi, dhe për këtë arsye qëndrojnë lart për më shumë kohë. Kjo i bën ato të kenë më shumë të ngjarë të thithen dhe të infektojnë një person të ri.
Për më tepër, grimcat e koronavirusit bëhen më të qëndrueshme kur zvogëlohen temperaturat dhe nivelet e lagështisë, duke i ndihmuar ato që të qëndrojnë mjaft të qëndrueshëm në ajër për të infektuar një person tjetër. Ndërkohë, ajri i lagësht mund të funksionojë edhe kundër shtresës mbrojtëse të Covid-19 duke i shkaktuar shumë dëme strukturës së mbështjellësit lipidik, dhe duke e ç’aktivizuar në këtë mënyrë koronavirusin.“Për të kontrolluar transmetimin ajror të koronavirusit në ambiente të mbyllura, sidomos në vende të mbyllura me aspirim të dobët,si në disa spitale të caktuara, shkolla dhe ndërtesa publike, ne rekomandojmë përdorimin e lagështuesve”- tha Ahlavat për “Business Insider”.
Ashtu si Marr, edhe ai rekomandon një lagështues shtëpie që të mbajë nivelin e lagështirës midis 40-60 për qind. Ndërkaq, temperaturat më të larta mund t`a pengojnë përhapjen e virusit përmes sipërfaqeve, megjithëse ky lloj transmetimi është i rrallë.
Këtë vjeshtë, Ivasaki ndërmori nisjen e një peticioni që i bën thirrje Organizatës Botërore të Shëndetësisë, të vendosë udhëzime zyrtare për nivelet e lagështisë në ambientet e brendshme. Ajo e quan nivelin 40-60 për qind të lagështirës të “mesmen e artë”, pasi ajri i brendshëm në atë hapësirë “lejon që hunda dhe fyti ynë të kenë përgjigje të forta imunitare” kundër shumë viruseve. Mbrojtjet e integruara të sistemit tonë imunitar – siç është mukusi në hundët tona – funksionojnë më mirë kur ajri është më i lagësht.
Kjo sepse mukusi përrmban shtojca fleksibile të ngjashme me flokët dhe qerpikët, që dalin nga qelizat në rrugët tona të frymëmarrjes. Megjithatë,është e rëndësishme të mos teprohet me lagështinë.“Kini kujdes për të shmangur lagështinë mbi 65 për qind, pasi kjo mund të nxisë rritjen e mykut”- thotë Marr.
Nga ana e tij myku mund të shkaktojë astmë, dhe shumë njerëz janë alergjikë ndaj sporeve të mykut. Megjithatë Donald Milton, profesor i shëndetit mjedisor në Universitetin e Merilendit në SHBA, tha në nëntor se nuk e rekomandon këtë qasje pasi ajo është e paprovuar, dhe
ka potencialin të shkaktojë efekte anësore shumë të këqija./Përshtatur nga CNA.al
Showbizz
“Ka hyrë në jetën e tij që kur ishte 3 vjeç”/ Çiljeta flet për marrëdhënien e Albanit me Fernandon
Çiljeta Xhilaga dhe Alban Hoxha janë një nga çiftet më të komentuar dhe të pëlqyera të shoëbizit. Këngëtarja ka zbuluar se me Albanin janë në një lidhje prej 5 vitesh.
E ftuar në emisionin “Jashtë loje”, Çiljeta tregoi më shumë për marrëdhenien me të dhe marrëdhënien e Albanit me Fernandon.
Xhilaga tregoi se Albani ka hyrë në jetën e Fernandos kur ishte 3 vjeç.
“Fernandos sigurisht i ndikon prania e Albanit. Kur ishte më i vogël thoshte kur të rritem do pres topa si Albani, por tani ka ndryshuar, është më shumë tek muzika. Djali i Albanit është i lindur dhe i prerë për këtë gjë.Kur e merrja Fernandon me vete në stadium kur ishte më i vogël, hipte tek karriget dhe ja bënte me dorë: ‘Si nuk më shikon içik ky o ma?’ më thoshte mua.
Ata janë si shokë bashkë. Albani e merr shpesh të dy bashkë, i nxjerr, bëjnë muhabete burrash, mbajnë sekrete ndaj meje.Por Fernando si mban dot sekretet. Fernando ka qenë 3 vjeç kur Albani është bërë pjesë e jetës sonë. Sot është 8 vjeç dhe i thonë 5 vite, pra prezenca e Albanit ka ndikuar shumë në formimin e fëmijës”, është shprehur ajo.
Ndërsa për marrëdhënien e saj me Albanin ajo ka rrëfyer:
“Gjërat ndonjëherë janë të shkruara. S’e kishim menduar ndonjëherë. Vinim të dy nga marrëdhënie të mëparshme. As ai se mendonte që do njihte dhe do dashurohej dhe as unë se mendoja që do njihja dhe do dashurohesha.
Çdo marrëdhënie ka të mirat dhe të këqijat e veta. Ka ato ditët e bukura dhe ato peripecitë që kalon, por kur dashuria është e vërtetë dhe e fortë, çdo gjë kalohet edhe pastaj fillon merr një trajtë tjetër kur ti kupton që nuk rri dot pa tjetrin dhe aty ti merr një vendim me veten dhe e kalon gjënë në një tjetër nivel pastaj.
Albani është një djalë sentimental dhe besnik. Është një natyrë që aty ku merr ngrohtësi dhe aty ku është mësuar, aty rri. Është njeri familjar, ka sedër shumë”./ CNA.al
Showbizz
Rudina Magjistari tregon për eksperiencën e saj me Covid/ “Nuk ishte e lehtë, kanë qenë trajtime të forta dhe intensive”
Pas disa ditësh në izolim prej Covid-19, Rudina Magjistari u rikthyer në ekran ku dhe ka treguar eksperiencën e saj.
Ajo zbuloi se ishte infektuar me virusin së bashku me bashkëshortin e saj dhe që në simptomën e parë kishte kërkuar këshillat e mjekëve.
Rudina tregon se fakti që e kaluan pa shumë vështirësi të mëdha fizike ishte falë trajtimeve të forta dhe intensive duke i zbatuar një më një.
“Pata unë radhën për ta kaluar Covid-19. Për fat kaloi mirë. Ka qenë një histori jo dhe aq e lehtë sa duket në pamje të parë, por që unë nga eksperienca ime kam kuptuar diçka dhe dua ta ndaj me ju. Unë dhe bashkëshorti u infektuam të dy njëkohësisht me Covid dhe patëm fatin e madh që të mos vuanim shumë gjatë kësaj kohe, ama mjekimet i kemi marrë të gjitha.
Që nga shenja e parë që ne dalluam tek vetja jonë dhe një nga mesazhet që unë dua të jap sot, përveç reflektimin të madh që vjen që shëndeti është i pari dhe ne gjithmonë duhet të jemi të kujdesshëm. Flitet gjithë kohës, mbani maskën, ruhuni, ruani distancën. Asnjëherë nuk duhen harruar këto, janë fjalë të vërteta dhe Covid-i është real, pas dere dhe shumë i rrezikshëm.
Nga përvoja ime, asnjë shenjë nuk duhet neglizhuar, nëse ndjeni dhe shenjën më të lehtë në trupin tuaj që diçka nuk po shkon, ka shumë gjasa të jetë Covid, kështu që filloni masat t’i merrni menjëherë. Sa më shpejt të trajtoheni, të kuroheni aq më e lehtë do jetë beteja me Covid-19. Dhe unë besoj se kjo është një nga arsyet që ne e kaluam pa shumë vështirësi të mëdha fizike, por ndërkohë trajtimet kanë qenë të forta, intensive, të gjitha një më një”, shpjegoi Rudina./ CNA.al
Showbizz
Çiljeta Xhilaga rrëfen momentet e fundit me të atin: “I lashë një porosi”
Pak ditë më parë, Çiljeta Xhilaga bëri të ditur lajmin e hidhur për humbjen e babait të saj. Ai humbi jetën pas betejës së vështirë me Covid-19.
Së fundi, këngëtarja ka qenë e ftuar në emisionin Jashtë loje, ku ka rrëfyer momentet e fundit me babain e saj të ndjerë. Çiljeta u shpreh se para se ta përcillnin për në banesën e fundit i kishte lënë një porosi babit të saj.
“Ndonjëherë nuk e besoj, sepse më duket sikur është akoma në shtëpi dhe do e marr në celular. Kam pasur një baba shumë fisnik. Kur ishte për t’u diskutuar më kollaj merresha vesh me babin se me mamin, ai thoshte gjithmonë 2 fjalë dhe të sakta. Nuk më ka lënë asgjë mangët, më çonte kudo. Gjithmonë thosha me regjimin që mbante do shkonte 100 vjeç.
Besimi në Zot më ka bërë shumë të fortë tek pjesa e vdekjeve, sepse më parë e kisha fobi të shkoja në varreza apo të shohë njerëz të vdekur. Nuk kam për ta harruar kurrë në jetën time, ditën që përcollëm babin për në banesën e fundit i thashë atij djalit kur e hapi arkivolin të lutem t’i lë një porosi babit. I lashë një porosi që e kisha shumë merak. I thashë babi mos harro kur të dalësh përpara Allahut mos harro 5 gjërat kryesore: Feja jote është Islami, Profeti yt është Muhamedi, Libri yt është Kurani dhe Feja jote është Islami”, tregoi këngëtarja.
Çiljeta ka zbuluar se në të ardhmen ka bërë në jetë të hapë një pus për një qëllim shumë të madh.
“Kam bërë në jetë që në të ardhmen të hapë një pus ujë dhe njerëzit të marrin ujë, sepse më kanë thënë që është gjëja më e mirë që mund të bëjë, domethënë kur prindi lë një fëmijë besimtarë mbrapa ja bën çdo gjë më të lehtë në botën tjetër”, u shpreh ajo./ CNA.al
