Bota
Nga Mateusz Morawiecki/ BE duhet ta pranojë se në gjirin e saj, ka modele të ndryshme të demokracisë
Një krizë si kjo aktualja, mund të ndodhë një herë në 100 vjet. Shkalla e humbjeve të shkaktuara nga epidemia e koronavirusit, është ende për t’u zbuluar. Gjithsesi, ne po shohim që njerëzit po hasin shumë vështirësi, ka shumë sektorë të dëmtuar të ekonomisë, dhe shumë familje të dëshpëruara nga humbja e të dashurve të tyre.
Edhe pse vaksina është në horizont, problemet tona nuk do të mbarojnë së shpejti. Evropianët nuk po shohin ende rrezen e shumëpritur të shpresës. Dhe nëse evropianët do të jenë në gjendje të rifitojnë besimin e tyre tek e ardhmja, kjo gjë varet nga Bashkimi Evropian, nga forca e tij, nga përpjekjet e përbashkëta, si dhe nga efikasiteti i vendeve anëtare. Pandemia e Covid-19, është kriza më e madhe që nga Lufta e Dytë Botërore. Për herë të parë, ne kemi mundësinë që t’i përgjigjemi bashkë kësaj sfide, si një Evropë e pavarur dhe pas vitit 1989 e bashkuar. Ky është një shans i madh. Por njëherazi, ekziston një pikëpyetje e madhe:A mund ta mbajmë ne peshën historike të kësaj sfide?
Unë besoj se historianët do ta përshkruajnë këtë moment, si kohën e një sprove të madhe për Evropën. E megjithatë në këtë moment vendimtar, që bën thirrje për solidaritet të ndërsjellë, në Evropë është ngjallur një frymë përçarëse. Mënyra se si kushtëzimi i sundimit të ligjit, tentohet të përfshihet në rezolutë, ngre jo vetëm dyshime serioze mbi aspektin ligjor të mekanizmit, por minon gjithashtu parimet e besimit dhe bashkëpunimit besnik midis shteteve anëtare dhe institucioneve të unionit.Veprimet aktuale që anashkalojnë Traktatet e BE, shkaktojnë një pasiguri të madhe ligjore.
A është kjo ajo që duam t’u ofrojmë qytetarëve tanë, në përgjigje të situatës dramatike, në të cilën ata u gjendën për shkak të pandemisë? Pasiguri dhe mosmarrëveshje politike?
Një nga problemet më serioze dhe paradokset e BE-së së sotme, është fakti që pavarësisht theksit të vazhdueshëm mbi rëndësinë e diversitetit, ajo nuk po mundet që të pranojë larminë e sistemeve ligjore dhe kushtetuese të rrënjosura në traditat e vendeve të ndryshme. Komuniteti krijon modele të ndryshme të demokracisë, pasi kombet evropiane ndryshojnë nga njëri-tjetri. Republika e Pestë Franceze dhe Republika Federale e Gjermanisë, nuk janë të ngjashme . Dhe kjo është më se e natyrshme, pasi njëra është krijuar nga vullneti i popullit francez, ndërsa tjetra nga vullneti i popullit gjerman.
Italianët apo polakët, portugezët apo cekët, kanë të drejtë të jenë të ndryshëm. BE duhet të përpiqet të jetë solidare me këtë larmi modelesh, pasi vetëm atëherë uniteti i saj do të jetë konstruktiv dhe i dobishëm. Tek e fundit diversiteti, është një thesar evropian, dhe jo një mallkim. Ne kërkojmë barazi dhe respekt për Traktatet. BE0ja nuk mund të përmbysë rregullat e veta, dhe as t’i ndryshojë ato me kërkesën politike të disa vendeve anëtare. Rregullorja për mbrojtjen e interesave buxhetore të BE-së, është dytësore përballë Traktatit themeltar të Bashkimit Evropian. Për pasojë, ajo nuk mund të anashkalojë, zëvendësojë apo modifikojë rregullat e përcaktuara në atë Traktat. Mekanizmi i Kushtëzimit me sundimin e ligjit, përbën një shkelje të nenit 7 të Traktatit. Duhet thënë hapur:një mekanizëm i krijuar për të mbrojtur pajtueshmërinë e shteteve anëtare me sundimin e ligjit, del mbi të kompetencat e BE-së, dhe për këtë arsye e kërcënon shtetin e së drejtës.
BE ka shpesh mosmarrëveshje dhe mendime të ndryshime. Por ne kemi gjithashtu mekanizma që çojnë drejt një marrëveshje. Unë besoj që ne jemi të aftë të gjejmë një zgjidhje që respekton gërmën dhe frymën e Traktateve. Apo ndoshta kjo është një lojë e luajtur nga disa “aktorë”, që nuk duan që Fondi i Rimëkëmbjes të nisë të funksionojë . Ndoshta ata nuk duan të kontribuojnë në buxhetin e përbashkët, duke përfituar më shumë nga të tjerët nga tregu i përbashkët evropian?
Sot, ne të gjithë kemi një qëllim të vetëm, dhe ai qëllim – rimëkëmbja ekonomike e Evropës – duhet të jetë udhëzuesi ynë. Mekanizmi në formën e tij aktuale, çon në interpretime të rrezikshme. Ai u jep fuqi të madhe entiteteve pa legjitimitet demokratik, apo subjekteve me një “deficcit demokratik” të rëndësishëm krahasuar me parlamentet kombëtare.
Ai kërcënon rëndë që të gjitha vendet anëtare, dhe të ardhmen e të gjithë Bashkimit. Ata që mendojnë se janë imunë, nuk po arrijnë të kuptojnë shkallën e arbitraritetit të këtij mekanizmi.
Do të mjaftojë që të pretendohet në media dhe në Parlamentin e BE, se si kjo apo ajo reformë shkel shtetin e së drejtës, dhe kjo t’i hapë shtegun shkurtimit të fondeve. A është kjo vërtet ajo që duam?
Sot, ky mekanizëm arbitrar, i motivuar politikisht ka vënë në shënjestër Polonisë. Po si mund të jemi të sigurt se nesër nuk do të drejtohet kundër një vendi tjetër anëtar, që nuk dëshiron të përputhet me vullnetin politik të institucioneve të Brukselit?
Traktatet e respektojnë dhe mbrojnë sovranitetin kombëtar, ndërsa mekanizmi i ri e shkel dhe e kufizon ashpër atë. Mosmiratimi i tij, pra vetoja jonë, nuk e dobëson BE-në. Veto është një mekanizëm i ngulitur në realitetin e strukturave të BE-së, në përputhje me frymën e unionit dhe natyrën e tij demokratike. Ajo një valvul sigurie e domosdoshme, që BE-ja të vazhdojë të ekzistojë. Është një mënyrë për të mbrojtur kompromisin, dhe një pengesë kundër imponimit të vullnetit nga ata që janë më të fortë në një moment të caktuar. Dhe së fundmi është një konfirmim i faktit, se vota e secilit shtet anëtar ka një peshë të barabartë.
Sharl de Gol tha dikur se “një njeri e sakrifikon të ardhmen për të tashmen, edhe thjesht duke mos qenë në gjendje të thotë “jo”. Polonia ndihet përgjegjëse për të ardhmen e Evropës. Ndaj “jo” -ja jonë për mekanizmin e propozuar sot, është në të njëjtën kohë një “po” për një Evropë të bashkuar vërtet në larmi, të lirë, të barabartë dhe solidare.
Shënim:Mateusz Morawiecki, është kryeministër i Polonisë./Përshtatur nga CNA.al
Bota
OBSH: Koronavirusi nuk ka gjasa të përfundojë deri në fund të vitit
Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) deklaroi se do të ishte “joreale” të presësh që pandemia e COVID-19 të mbarojë deri në fund të vitit 2021.
Në një konferencë për shtyp në Gjenevë, Dr Michael Ryan tha se vaksinimi i njerëzve më të prekshëm, përfshirë dhe punonjësit e kujdesit shëndetësor, do të ndihmonte në heqjen e frikës dhe do të lehtësonte presionin në spitale, duke e mbajtur virusin në kontroll.
“Do të ishte herët dhe mendoj jo reale, të mendojmë se do të mposhtim virusin deri në fund të vitit”, tha drejtori ekzekutiv i Organizatës Botërore të Shëndetësisë i shërbimeve të urgjencës, Michael Ryan.
“Nëse vaksinat fillojnë të kenë ndikim jo vetëm në evitimin e numrit të viktimave dhe në shtrimin e pacientëve në spitale, por një ndikim të rëndësishëm në dinamikën e transmetimit dhe rrezikun e transmetimit, atëherë unë besoj se ne do të përshpejtojmë drejt kontrollit të kësaj pandemie”, shtoi ai.
Bazuar në të dhënat e Worldometer, numri i përgjithshëm i të infektuarve nga coronavirusi u rrit në 115 milionë, derisa numri i viktimave është globalisht 2.5 milionë, transmeton Telegrafi.
Vetëm në SHBA janë regjistruar tashmë 29 milionë raste si pasojë e pandemisë si dhe 527 mijë viktima. Në luftën kundër virusit vdekjeprurës vendi tanimë ka aprovuar tre vaksina kundër sëmundjes së COVID-19./CNA.al
Bota
Guvernatori i Nju Jorkut akuzohet për ngacmime seksuale dhe shtrembërim të shifrave të COVID-it
Për javë të tëra në fillim të vitit të kaluar, guvernatori i shtetit të Nju Jorkut Andrew Cuomo doli në pah për mënyrën e trajtimit të shpejtë të situatës së krijuar nga pademia, ndërsa mbylli bizneset jo thelbësore për të parandaluar përhapjen e koronavirusit. E veçantë ishte edhe dalja e përditshme në konferenca shtypi për median amerikane ndërsa ai sulmonte reagimin e qeverisë federale ndaj situatës.
Me tre mandate guvernatori, 63-vjeçari demokrat u pa si një model për udhëheqjen e drejtpëdrejt mes krizës. Nga mesi i vitit të kaluar, pasi virusi u përhap me shpejtësi në mbarë Shtetet e Bashkuara, ai do të deklaronte se Nju Jorku, shteti i katërt më i madh amerikan me 19 milionë banorë, “kaloi nga situata më e keqe në vend ose në botë, në një ulje dramatike të infeksioneve”.
Por aktualisht, guvernatori Cuomo po përballet me dy kriza të krijuara nga vetë ai. Ai po akuzohet se minimizoi situatën e pandemisë në shtëpitë e të moshuarve në Nju Jork dhe për ngacmime seksuale ndaj dy grave të reja në ekipin e tij. Një goditje e rëndë për imazhin dhe seriozitetin e tij, ndërsa ka thirrje për dorëheqjen nga drejtimi i shtetit të Nju Jorkut.
Ai akuzohet se ka ulur ndjeshëm në deklaratat publike numrin e të vdekurve nga koronavirusi në shtëpitë e të moshuarve në shtetin e Nju Jorkut. Kjo shifër aktulisht është 15,000 krahasuar me 8,500 të raportuara më parë.
Një ndihmës i lartë i zotit Cuomo u tha ligjvënësve të shtetit të Nju Jorkut se zyrtarët kishin frikë se të dhënat “do të përdoreshin kundër tyre” nga hetime të mundshme federale nga Departamenti i Drejtësisë nën administatën e Presidentit Donald Trump, një kundërshtar i vjetër i demokratit Cuomo.
Aktualisht, njoftime të shumta të medias flasin për hetime nga Departamenti i Drejtësisë mbi numrin e vdekjeve në shtëpitë e të moshuarve në Nju Jork, edhe pse në krye të vendit ka ardhur demokrati Joe Biden, një aleat politik i zotit Cuomo.
Në rastin tjetër, demokrati Cuomo përballet me akuza për ngacmime seksuale nga dy gra që punonin në zyrën e guvernatorit.
Ligjvënësit e atij shteti, përfshirë disa kolegë demokratë të zotit Cuomo, kanë bërë thirrje për dorëheqjen e tij dhe hetime, pas daljes në skenë të numrit të madh të vekjeve në shtëpitë e pleqve dhe komenteve të tij të padëshiruara për gratë.
Një nga gratë, Lindsey Boylan, ish-zyrtare për zhvillimin ekonomik, pretendon se ai e kishte ngacmuar atë në disa raste që nga viti 2016 deri në vitin 2018, dhe pa dëshirën e saj e kishte puthur në buzë në zyrën e tij në qytetin e Nju Jorkut, pretendim që hidhet poshtë nga zoti Cuomo.
Akuzuesja tjetër, Charlotte Bennett, një ish-ndihmëse 25 vjeçare e guvernatorit, ngre pretendimin për ngacmim seksual vitin e kaluar. Ajo tha për gazetën New York Times se guvernatori e kishte pyetur atë për jetën e saj seksuale dhe nëse ajo kishte kryer mardhënie intime me burra të moshuar.
“E kuptova se guvernatori donte të flinte me mua dhe ndjehesha tmerrësisht keq dhe e frikësuar”, tha zonja Bennet për gazetën. “Pyesja veten si do të dilja nga situata dhe supozova që ishte fundi i punës time aty”. Në nëntor ajo la punën.
E pyetur lidhur me akuzat ndaj zotit Cuomo për ngacmime seksuale, zëdhënësja e Shtëpisë së Bardhë Jen Psaki tha se zoti Biden beson se “çdo grua që ngre akuza duhet të trajtohet me dinjitet dhe respekt”. Zonja Psaki shtoi se, “Kjo vlen për Charlotte dhe Lindsey”, duke iu referuar dy akuzuesve të guvernatorit Cuomo.
Të dielën Cuomo e pranoi se mund të kishte bërë komente të papërshtatshme në bisedën me zonjën Bennet që mund të “ishin keqinterpretuar si një flirtim i padëshiruar”.
Guvernatori tha se komentet e tij ishin pjesë e jetës së tij të punës, ku në disa raste “i ngacmoj njerëzit lidhur me jetët dhe marrëdhëniet e tyre personale”.
“Tani e kuptoj që veprimet e mia mund të kenë qënë jo-sensitive ose shumë personale dhe që disa nga komentet e mia, duke patur parasysh postin, i bënë të tjerët të ndjehen në mënyra që nuk ka qënë qëllimi im”, tha Cuomo përmes një deklerate. “E pranoj që disa gjëra që kam thënë janë keqinterpretuar si flirtime të padëshiruara. Për ata që janë ndjerë ashtu, kërkoj ndjesë.”
Guvernatori Cuomo tha se do të lejonte prokuroren e përgjithshme të shtetit Letitia James, që të caktonte këdo që ajo dëshironte për të hetuar pretendimet për ngacmime seksuale./VOA
Kosova & Rajoni
Lajçak vizitë në Prishtinë/ Përpjekje për rifillimin e bisedimeve Kosovë–Serbi
I dërguari i posaçëm i Bashkimit Evropian për bisedimet Kosovë – Serbi, Miroslav Lajçak, fillon të hënën vizitën treditëshe në Prishtinë prej nga më pas do të shkojë në Beograd, në një përpjekje për rifillimin e bisedimeve ndërmjet të dyja palëve menjëherë pas formimit të qeverisë së re të Kosovës.
Bisedimet pushuan në vjeshtën e vitit të kaluar për shkak të zgjedhjeve në Kosovë, që u mbajtën më 14 shkurt. Zyrtarët e Bashkimit Evropian që presin rifillimin e tyre pas themelimit të institucioneve të reja të Kosovës janë shprehur të shqetësuar më deklarimet e kryetarit të lëvizjes Vetëvendosje, Albin Kurti, i cili pritet të udhëheq qeverinë e re. Zoti Kurti ka thënë se bisedimet nuk do të jenë përparësi e punës së tij.
Analistët në Prishtinë thonë se qeveria e ardhshme e Kosovës duhet të mësojë nga ngecjet e qeverive të kaluara në procesin e bisedimeve dhe duhet të çojë përpara tema që janë në interes të vendit.
“Kjo qeveri i ka numrat, e ka legjitimitetin, e ka forcën politike që ndoshta qeveritë tjera nuk e kanë pasur dhe kjo është një plus që të shtyjë përpara më fuqishëm në këtë proces gjithmonë duke pasur interesat e shtetit dhe disa tema të cilat nuk negociohen”,thotë Arbër Fetahu nga Grupi për Studime Juridike dhe Politike.
“Duke e ditur që kemi një qeveri të re që nuk ka presion siç ishte në administratën e kaluar amerikane me zotin ambasadorin (Richard) Grenell duhet të kemi një qartësim të procesit dhe një pozicionim të qartë të Kosovës. Kjo nuk do të thotë ta ndalim dialogun por ne duhet ta shohim atë si një proces afatgjatë dhe të planifikojmë si të tillë, jo duke u planifikuar hap pas hapi dhe duke dalur diçka ad-hok dhe vepruar në atë drejtim”, thotë Jeta Krasniqi nga Instituti Demokratik i Kosovës.
Analistët thonë se qeveria e ardhshme duhet të ketë një platformë për mënyrën e zhvillimit të bisedimeve të ardhshme me Serbinë dhe nuk presin që ato të vazhdojnë njëlloj sikurse nga qeveria pararendëse.
“Nuk mund të presim që ajo të vazhdojë aty ku ka mbetur me diskutimin ku tema e fundit ka qenë e drejta pronësore që është diskutuar dhe nuk mund të presim që qeveria Kurti menjëherë tani të futet brenda këtij procesi dhe ta diskutoj atë. Është mëse e pritshme që kjo qeveri do të duhej ta riformatoj atë, t’ia jap atë dorën e vet dhe ta bëj këtë normalisht në diskutim me zotin Lajçak”, thotë Jeta Krasniqi.
“Një qasje e bashkëdyzuar BE dhe SHBA dhe një qasje e strukturuar e Kosovës karshi këtyre dy superfuqive do të krijonte një incetivë të re në raport me Kosovën por edhe Kosova duhet të krijojë asi pozicioni që të qetë tema përpara dhe ndoshta të kërkojë edhe një afat për një temë të caktuar për një marrëveshje që nuk është zbatuar nga pala serbe dhe të mos jemi ne gjithmonë në defansivë ku vihemi në kritikë për mos zbatim të marrëveshjeve të caktuara”, thotë Arbër Fetahu.
Shtetet e Bashkuara që janë mbështetëset kryesore të pavarësisë së Kosovës, në disa raste ditëve të fundit theksuan se mbështesin bisedimet Kosovë-Serbi të mundësuara nga Bashkimi Evropian, dhe presin “një marrëveshje gjithëpërfshirëse normalizimi që do të çonte në një njohje të ndërsjellë”./ VOA
