Kockat e fosilizuara të një dinosauri të zbuluar në Argjentinë që do të kishte shkelur tokën 98 milionë vjet më parë mund të kenë qenë kafsha më e madhe e tokës që keni parë ndonjëherë. Paleontologët lokalë gjetën mbetjet, të cilat përfshijnë 24 rruaza nga bishti i krijesave dhe disa kocka të legenit,  në Provincën Neuquén në 2012.

Besohet të jetë një titanosaur, një nga sauropodët më të mëdhenj, një grup dinosaurësh të karakterizuar nga madhësia e tyre, këmbët si kolonë dhe qafat dhe bishtat e zgjatur. Ndërsa ekipi nuk ka qenë në gjendje ta konfirmojë atë si një specie të re ende, fosilet nuk duket se përputhen me mbetjet e tjera të dinosaurëve sauropod. Gjetja mund të ndihmojë ekspertët të kuptojnë më mirë se si evoluan dhe jetuan dinosaurët gjigantë sauropod miliona vjet më parë.

Pavarësisht gjetjes së re, titulli i ‘kafshës më të madhe ndonjëherë’ mbahet ende nga balena blu, e cila ka qenë deri në 110 metra (33,6 metra) gjatësi. Mbetjet e fosilizuara u gjetën në shtresat e shkëmbinjve që gjeologët i referohen si ‘Formacioni Candeleros’ dhe më konkretisht në një nivel që do të përfaqësonte depozitat nga një fushë përmbytëse me baltë.

“Është e qartë se titanosauri i rikuperuar pjesërisht nga Formacioni Candeleros mund të konsiderohet një nga titanozurët më të mëdhenj”, shkruajnë studiuesit.”Ndoshta e një mase trupi të krahasueshme me Patagotitan ose Argjentinosaur ose edhe më e madhe,” shtuan ata.

Patagotitan, e cila u zbulua për herë të parë në Argjentinë përsëri në 2013 mendohet të ketë arritur një gjatësi prej më shumë se 121 metra (37 metra) dhe ka të ngjarë të peshonte rreth 55-57 ton.

Ndryshe nga mbetjet e tjera të gërmuara nga formacioni, ky ekzemplar,  i cili është cilësuar ‘MOZ-Pv 1221’,  mbeti i artikuluar kryesisht, duke sugjeruar që më shumë skelet do të zbulohet në të njëjtin vend ndërsa përparon gërmimi. Në të vërtetë, ekipi raporton se kockat e gjymtyrëve të dinosaurëve janë gjetur, por nuk janë gërmuar ende.

Për shkak të natyrës së pjesshme të zbulimit deri më tani, studiuesit thanë se nuk ka qenë ende e mundur të vlerësohet se sa MOZ-Pv 1221 do të kishte peshuar në jetë. Sipas studiuesve, Provinca Neuquén do të kishte qenë shtëpia e specieve të shumta sauropod 98 vjet më parë – secila prej tyre do të kishte zënë një rol të ndryshëm, ose ‘ngrohtë’, në ekosistemin dhe rrjetin ushqimor.

Ekzemplari këtu i raportuar sugjeron fuqimisht bashkë-ekzistencën e titanosaurëve më të mëdhenj dhe të mesëm me rebbakisaurids me përmasa të vogla në fillim të Kretaceut të Vonë që tregon ndarjen e supozuar të kamareve, “thanë ata./ CNA.al

Studimi ka zbuluar një zvarranik prehistorik që endej në brigjet e Afrikës 66 milion137 vjet më parë kishte dhëmbë vdekjeprurës si një peshkaqen që mund të priste një peshk në gjysmë me një kafshim. Studiuesit kanë zbuluar mbetjet e fosilizuara të një specie të re mosasaur, një hardhucë ​​e lashtë deti që nga epoka e dinosaurëve.

Kjo specie e veçantë u gjet se kishte dhëmbë si peshkaqen që i dhanë asaj një pickim vdekjeprurës. Zbulimi shton larminë e zvarranikëve detarë në periudhën e vonë të Kretaceut dhe sugjeron që larmia e tyre arriti kulmin pak para se asteroidi vrasës i dinosaurëve të goditej 66 milion vjet më parë, sipas studiuesve.

Mbetjet e fosilizuara të specieve të reja, të quajtura Xenodens calminechari, u zbuluan në Fosfatet Maastrichtian të Marokut nga studiuesit nga Universiteti i Bath. Dr Nick Longrich, Pedagog i Lartë në Qendrën Milner për Evolucion në Universitetin e Bath dhe autori kryesor i studimit, tha: ’66 milion vjet më parë, brigjet e Afrikës ishin detet më të rrezikshme në botë.

‘Diversiteti i grabitqarëve atje nuk ishte ndryshe nga çdo gjë që shihej kudo tjetër në planet. ‘Mosasaur i ri shton një listë me rritje të shpejtë të zvarranikëve detarë të njohur nga Kretaceu i fundit i Marokut, i cili në atë kohë ishte zhytur nën një det tropikal. Një larmi e madhe e mozaurëve jetonte këtu. Disa ishin grabitqarë gjigantë, të zhytur në thellësi, si balenat moderne të spermës, të tjerë me dhëmbë të mëdhenj dhe të rritur deri në dhjetë metra të gjatë, ishin grabitqarët më të mirë si orkat, të tjerët hëngrën butak si vidra moderne të detit – dhe pastaj ishte Xenodens i vogël i çuditshëm.

Ata bashkëjetuan me plesiosaurs me qafë të gjatë, breshka gjigande detare dhe peshq me dhëmbë.  Mosasaur i ri shton një tjetër grabitqar të rrezikshëm në përzierje.Ndërsa hardhuca e detit kishte vetëm të njëjtën madhësi si një derr i vogël, dhëmbët e tij prerës do ta kishin lejuar atë të grushtonte mbi peshën e tij, duke prerë peshq në gjysmë dhe duke marrë kafshime të mëdha nga kafshët më të mëdha.

“Ata janë si thikat e shitura në atë reklamë të vjetër televizive të natës vonë – ata do të presin gjithçka,” tha Dr Longrich.

Mosasaurs jetuan së bashku me dinosaurët para se asteroidi të godiste dhe të zhdukte 90 përqind të të gjitha specieve në Tokë. Sidoqoftë, studimi i ri tregon se ekosistemi nuk ishte në rënie para goditjes së asteroidit, dhe përkundrazi ka të ngjarë që zvarranikët detarë të ishin në të vërtetë duke u zgjeruar në larmi.Dr Nour-Eddine Jalil i Muzeut Kombëtar të Historisë Natyrore në Paris dhe Universite Cadi Ayyad në Marrakech, tha: ‘Një mosasaur me dhëmbë peshkaqeni është një adaptim i ri i mozaurëve aq befasues sa dukej si një krijesë fantastike nga imagjinata e një artisti. ‘Xenodens calminechari është provë e mëtejshme e paleobiodiversitetit të jashtëzakonshëm të Detit Fosfat./ CNA.al

Mjetet antike që dikur i përkisnin civilizimeve parahistorike janë gjetur në të gjithë botën, por një zbulim në Spanjë nuk është ndryshe nga ato të bëra tradicionalisht prej guri ose stralli. Një ekip që po gërmonte varrin megalitik të Montelirio tholos në 2007 deri në 2010 zbuloi një kamë të formuar nga kristali i shkëmbit që ekspertët thonë se është ‘më i sofistikuari teknikisht’ që është zbuluar ndonjëherë në Iberinë Prehistorike dhe do të kishte marrë aftësi të mëdha për të gdhendur.

Objekti, i cili është rreth 5,000 vjet i vjetër, është gati 20 cm e gjatë dhe u gjet së bashku me 10 maja shigjete, katër tehe dhe një dorezë, të gjitha këto ishin prej kristali.

Studiuesit gjithashtu spekulojnë se kristali i shkëmbit gjatë kësaj kohe mund të ketë pasur një rëndësi simbolike dhe shoqëri të tilla e përdorën atë për gjallëri, fuqi magjike dhe lidhje me paraardhësit. Gërmimi në jugperëndim të Spanjës ishte një bashkëpunim i studiuesve nga Universiteti i Granadës, Universiteti i Seviljes dhe Këshilli i Lartë i Kërkimeve Spanjolle.

Ekipet punuan në vendngjarje nga viti 2007 deri në vitin 2010 dhe publikuan gjetjet e tyre në vitin 2015 që detajon numrin e armëve të kristalta. Varri ndodhet në luginën e poshtme të Guadalquivir që ndodhet brenda zonës metropolitane të Seviljes vendbanimi quhet ‘Valencina de la Concepcion Castilleja de Guzman’. Valencina respektohet si vendi më i rëndësishëm nga Copper Age Iberia dhe është gjithashtu më i madhi.

Studiuesit zbuluan kristale shkëmbore në tetë sektorë të ndryshëm të strukturës masive 143 metra të gjatë që përmban një korridor të gjatë 128 metra që të çon në një dhomë kryesore me diametër më shumë se 15 metra.

Megjithëse kristalet e shkëmbinjve u gjetën në të gjithë vendin, sendet më të sofistikuara kokat e shigjetave dhe tehu i kamës u zbuluan në sektorin jugor. Tehu mahnitës i kamës u zbulua në rajonin jugor të dhomës së brendshme dhe rrallë gjendet midis varreve të epokës së neolitit të vonë dhe bakrit.

“Prodhimi i kamës së kristalit të shkëmbit duhet të jetë bazuar në një akumulim të njohurive dhe aftësive empirike të transmetuara të marra nga prodhimi i teheve të kamave të strallave, si dhe nga njohuritë e artit dyfishtë me gjethe më të vogla kristalore.

Fytyra e armës ishte e lëmuar, gjë që mund të jetë bërë për të shmangur frakturat ose aksidentet gjatë ndërtimit të formës. Për shkak të madhësisë së kamës, studiuesit spekulojnë se ai ishte marrë nga një monokristal të paktën tetë metra e gjatë, dhe ishte krijuar për tu përshtatur me një dorezë fildishi. Kokat e shigjetave, gjithsej 16, janë bërë me shtypje të presionit, i cili është një proces që përfshin heqjen e thekjeve të ngushta përgjatë buzës së gurit.

Studiuesit thonë se ata imitojnë pamjen e majëve të shigjetave të strallit, por vërejnë aftësi më të mëdha për të falsifikuar sende të tilla nga kristali. Së bashku me armët, varri mbante eshtrat e 25 individëve me disa grua dhe një burrë që besohet të kenë vdekur për shkak të helmimit./ CNA.al

Marrë nga Daily Mail