Sipas një studimi të “Rutgers”,përdorimi i tepërt i antibiotikëve ndodh për shkak të besimit të përhapur dhe të gabuar se ato janë të dobishme për një gamë të gjerë sëmundjesh, dhe për shkak se shumë mjekë janë të gatshëm t’u japin antibiotikë pacientëve nëse ata e kërkojnë diçka të tillë.

Studimi, i publikuar në revistën “BioEssays”, ka shqyrtuar më shumë se 200 studime të mëhershme për të shqyrtuar shkaqet pas përdorimit të tepruar të antibiotikëve, dukuri që mund t’i bëjë bakteret e dëmshme rezistente ndaj ilaçeve,duke shkaktuar kësisoj efekte të dëmshme mbi mikrobiomën, ose grumbullimin e mikrobeve të dobishme që jetojnë në trupat tanë.

Martin Blazer, drejtor i Qendrës për Bioteknologji dhe Mjekësi të Avancuar në qendrën “Rutgers”, njëherazi autori kryesor i studimit, tha se përdorimi global i antibiotikëve midis viteve 2000-2015 u rrit 39 për qind, dhe me një rritje prej 77 për qind në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme. Po cila janë probleme shëndetësore që vijnë nga prishja e mikrobiomës për shkak të abuzimit me antibiotikët?Tek fëmijët, përdorimi pa kriter i antibiotikëve mund të ndryshojë mikrobiomën, pikërisht në kohën kur janë në zhvillim sistemet e tyre imunologjike, metabolike dhe nervore. Tek të rriturit, ka gjithnjë e më shumë prova se përdorimi i madh i antibiotikëve mund të rritë rrezikun për sëmundjet metabolike dhe neoplazike, përfshirë diabetin, gurët në veshka, apo rrezikun e tumorit në zorrën e trashë dhe rektum.

Studimet në Shtetet e Bashkuara, Britani dhe Kina, kanë zbuluar shumë farmaci që operojnë online që shesin antibiotikë pa asnjë recetë. Ky shqetësim është bërë më akut tani gjatë pandemisë së Covid-19, ku shërbimet e telemjekësisë janë një tjetër burim i mundshëm i shitjeve të diskutueshme të antibiotikëve.
Në mbarë botën, përdorimi i antibiotikëve është më i lartë tek fëmijët e vegjël, sidomos në zonat me të ardhura të ulëta. Kjo ndodh shpesh për shkak se fëmijët e vegjël janë më të prirur të kenë 4-6 infeksione në vit të traktit të sipërm respirator.

Edhe pse shumica e këtyre infeksioneve trajtohen nga antibiotikët, 80 për qind e tyre nuk janë të shkaktuara nga bakteret, dhe për këtë arsye antibiotikët nuk sjellin ndonjë përfitim shëndetësor. Studimi zbuloi gjithashtu se mjekët më të moshuar kanë më shumë gjasa se sa kolegët e tyre më të rinj që t’u japin antibiotikë pacientëve të tyre.

Shumë njerëz besojnë se antibiotikët janë efektivë kundër sëmundjeve bakteriale dhe virale. Të tjerët besojnë se marrja e antibiotikëve nuk mund të sjellë ndonjë dëm. Për shembull në Evropë, 57 për qind e njerëzve të anketuar nuk ishin të vetëdijshëm se antibiotikët ishin joefektivë kundër viruseve, dhe 44 për qind nuk e dinin se antibiotikët nuk kanë efekt kundër të ftohurës së zakonshme apo gripit.

Antibiotikët përdoren zakonisht në të gjithë botën edhe për të vetë-trajtuar probleme shëndetësore. Për shembull në Nigeri, gratë po përdorin gjithnjë e më shumë antibiotikë për të zvogëluar dhimbjet menstruale. Në vendet me të ardhura të ulëta deri në mesatare, antibiotikët shihen shpesh si ilaçe të forta, magjike, të afta të shërojnë dhe parandalojnë një sërë sëmundjesh.

Në shumë vende, njerëzit i marrin ato që të rikthehen më shpejt në punë ose shkollë kur janë të sëmurë. Një nga studimet zbuloi se 63 për qind e studentëve të universiteteve kineze, mbanin në shtëpi një rezervë personale me antibiotikë. Një studim amerikan zbuloi se 43 për qind e prindërve të fëmijëve me simptomat e së ftohurës së zakonshme, besonin se ishte i nevojshëm përdorimi i anti-biotikëve. Përveç kësaj, disa mjekë janë të prirur të japin në recetë një antibiotik, për të ruajtur një marrëdhënie të mirë me pacientët që presin të marrin këto ilaçe.

Pacientët mund të mos kenë domosdoshmërisht nevojë për antibiotikë. Por ata arrijnë në këtë përfundim nga mënyra se si e përshkruajnë ashpërsinë e sëmundjes së tyre, ose kur kujtojnë se ato kanë funksionuar në të kaluarën për një problem shëndetësor të ngjashëm.
Njerëzit janë bërë më pak të duruar që të presin nisjen dhe përfundimin natyral të një sëmundje. Perceptimi se ekziston një pilulë për sëmundjet e të gjitha llojeve, i nxit njerëzit të kërkojë një lehtësim të menjëhershëm për simptomat si nga mjekët ashtu edhe duke u vetë-mjekuar në kushtet e shtëpisë./Përshtatur nga CNA.al

Burimi:  https://www.newswise.com/articles/why-people-overuse-antibiotics

Dashuria e njerëzimit për çokollatën,ka nisur më shumë se 5 mijë vjet më parë. E prodhuar nga farat e pemëve tropikale të kakaos në pyjet e shiut të Amerikës Qendrore dhe Jugore, çokollata konsiderohej prej kohësh si “ushqimi i Perëndive” dhe më vonë si një ushqim i përzgjedhur për elitën.

Por, për pjesën më të madhe të historisë së saj, ajo në fakt është konsumuar më shumë si një pije e hidhur sesa si një ilaç i ëmbël dhe i ngrënshëm,siç është sot në të gjithë botën. Arkeologët i kanë zbuluar gjurmët më të hershme të kakaos në qeramikat e përdorura nga kultura e lashtë Majo-Çinçipe 5.300 vjet më parë, në rajonin e sipërm të Amazonës në Ekuador.

Çokollata luajti një rol të rëndësishëm politik, shpirtëror dhe ekonomik në qytetërimet e lashta mesoamerikane, të cilat i bluanin kokrrat e pjekura të kakaos në një pastë që ata e përzienin me ujë, vanilje, speca djegës dhe erëza të tjera për të krijuar një pije me shkumë çokollate.
Mesoamerikanët e lashtë, besonin se çokollata ishte një forcues i energjisë dhe afrodiziak me veti mistike dhe mjekësore. Majat e cilësonin kakaon një dhuratë nga Perënditë. Ata e përdornin çokollatën për ceremonitë e shenjta dhe ceremonitë e varrimit.

Majat më të pasur konsumonin rregullisht pije me çokollatë të shkumëzuar, ndërsa njerëzit e zakonshëm konsumonin çokollatë në një pjatë të ftohtë në formën e qullit. Ndërsa popujt e perandorisë Azteke u përhapën në Mesoamerikë në vitet 1400, edhe ata nisën konsumimin e kakaos.
Meqë nuk mund t`a rrisnin pemën e kakaos në malësitë e thata të Meksikës Qendrore, ata shkëmbenin me Majat kakaon me mallra të tjera. Madje, kokrrat e kakaos i përdornin si monedhë. Në vitet 1500, Aztekët mund të blinin një gjeldeti apo një lepur me 100 kokrra kakao.

Sipas një dëshmie, sundimtari aztek i shekullit XVI-të, Moktezuma II, pinte 50 gota çokollatë në ditë përmes një kupe të artë për të rritur fuqinë e tij seksuale. Çokollata mbërriti në Evropë gjatë viteve 1500, me sa duket nga priftërinjtë spanjollë dhe pushtuesit që kishin eksploruar Amerikën. Edhe pse spanjollët e ëmbëlsuan pijen e hidhur me sheqerin e kallamit dhe kanellës, një gjë mbeti e pandryshuar:Çokollata mbretëroi si një simbol i luksit, pasurisë dhe pushtetit. Një produkt importi i shtrenjtë, i përballueshëm vetëm nga elita spanjolle.

Popullariteti i çokollatës u përhap edhe në oborret e tjera mbretërore evropiane, ku aristokratët e konsumuan atë si një eliksir magjik me shumë përfitime shëndetësore. Për të kënaqur etjen e tyre në rritje për çokollatë, fuqitë evropiane ngritën plantacione koloniale në rajonet ekuadoriale në të gjithë botën për të kultivuar kakao dhe sheqer. Kur sëmundjet e sjella nga evropianët reduktuan ndjeshëm krahun e punës së vendasve, në Amerikë u importuan skllevërit afrikanë për të punuar në plantacione dhe për të garantuar prodhimin e çokollatës. Çokollata mbeti si një lloj “nektari aristokratik” derisa një shpikje në vitin 1828 e revolucionarizoi prodhimin e saj.

Kimisti holandez Konrad van Huten nxori nga kokrrat e kakaos gjalpin yndyror, duke lënë pas një tortë të thatë që mund të përzihej me lëngje dhe përbërës të tjerë, të derdhur në kallëpe dhe të ngurtësuar për të krijuar një çokollatë të ngrënshme, dhe lehtësisht të tretshme.
Ai moment përbën fillimin e epokës moderne të çokollatës, duke krijuar mundësinë që ajo të përdorej si një përbërës ëmbëlsirash, dhe rënia e kostove të prodhimit e bëri çokollatën shumë më të përballueshme nga shumica.

Në vitin 1847, kompania britanike e çokollatave “JS Fry & Sons”prodhoi çokollatën e parë të ngrënshme nga gjalpi i kakaos, pluhuri i kakaos dhe sheqeri. Çokollata rivale “Cadbury”, ndoqi menjëherë shembullin e saj, dhe në vitin 1854nënshkroi një kontratë për furnizimin ekskluziv me çokollatë të Mbretëreshës britanike Viktoria. Por në Zvicër prodhimi i çokollatës bëri një nga hapat më të mëdha. Në vitet 1870, zvicerani Daniel Peter përdori një qumësht pluhur të zhvilluar disa vjet më parë nga fqinji i tij Henri Nestle, për të bërë çokollatën e parë me qumësht.

Të dy formuan kompaninë Nestlé. Shpikja nga zvicerani tjetër Rudolfl Lindt në vitin 1879 e një makinerie që përdorte rulë të mëdhenj prej guri për përzierjen dhe ajrosjen e çokollatës, për t’i dhënë asaj një pamje të kadifenjtë dhe një shije shumë më të mirë, lejoi prodhimin në masë të çokollatës së butë me qumësht.
Që prej zbulimit të saj më shumë se 5.000 vjet më parë, çokollata është bërë një biznes i madh. Sipas Statista, shitjet me pakicë të çokollatës në të gjithë botën në vitin 2016 arritën në gati 100 miliardë dollarë, nga të cilat 25 miliardë dollarë vetëm në Shtetet e Bashkuara. Ndërsa bima e kakaos është endemike në Amerikën, kultivimi i saj tani është zhvendosur në Afrikë, vend i cili është burimi i prodhimit të kakaos, që mbulon më shumë se dy të tretat e prodhimit botëror./Përshtatur nga CNA.al

Burimi:  https://www.history.com/news/the-sweet-history-of-chocolate

Holokausti solli një numër të madh të vdekurish, rreth 10 milion njerëz të vrarë nga nazistët. Por ai është gjithashtu historia e mbijetesës dhe e mënyrave të shumta që përdorën mijëra njerëz për t`i shpëtuar shfarosjes

Lëngu i panxharit

Të burgosurit në kampet e përqendrimit dhe të punës, keq-ushqeheshin vazhdimisht. Kjo i bëri trupat e tyre shumë të zbehtë dhe të dobët, tamam si skelete të gjalla. Në kampin e Aushvicit, të burgosurit përdornin lëngun e panxharit gjatë vizitave mjekësore, për t’i dhënë faqeve një ton më të skuqur, dhe për t`u dukur më të shëndetshëm. Në të kundërt dërgoheshin të vdisnin në dhomat e gazit.

Boja e flokëve

Në fillim të Holokaustit, nazistët shënjestruan kryesisht të moshuarit. Për t`u dukur më të rinj burrat dhe gratë e moshuara (zakonisht mbi moshën 40 vjeç), i lyenin me bojë flokët e tyre. Boja e flokëve mbaronte shpejt në dyqanet në qytetet kryesore ku banonin hebrenjtë, pikërisht për shkak të numrit në rritje të njerëzve që kishin nevojë të lyenin flokët e tyre.

Pasaporta dhe të dhëna të rreme të datëlindjes

Shumë hebrenj ishin punësuar në prodhimin e letërnjoftimeve origjinale para se të dëboheshin nga puna. Më vonë ata përdorën aftësitë e tyre për t’i ndihmuar të tjerët përmes krijimit të pasaportave të rreme për hebrenjtë që përndiqeshin nga nazistët. Shumë prej tyre u larguan nga Gjermania drejt Zvicrës dhe Danimarkës.

Largimi i fëmijëve në vende të tjera

Shumë nga të përndjekurit gjatë Holokaustit kujdeseshin më shumë për fëmijët sesa për veten e tyre. “Kindertransport”, ishte një rrugë e fshehtë arratisjeje nga Gjermania për të rinjtë nën moshën 18 vjeç,në vitet 1938-1940. Gjatë kësaj kohe, fëmijët u kontrabanduan nga Gjermania, Polonia, Austria dhe Çekosllovakia në vendet që ishin të gatshme t’i pranonin. Vetëm Britania pranoi gati 10.000 fëmijë gjatë atyre2 viteve.

Revoltat

Të burgosurit në kampin e vdekjes në Sobibor, u përpoqën të mbijetonin. Në verën e vitit 1943, disa të burgosur i dëgjuan drejtuesit e kampit të flisnin për asgjësimin e të gjithëve. Pra,të burgosurit do të shfaroseshin dhe kampi do të shkatërrohej përpara se të arrinte ushtria ruse.
Në këto kushte rreth 600 të burgosur planifikuan një revoltë kundër nazistëve. Ata vranë rojet dhe më pas shpërthyen rrethimin me tela me gjemba, dhe vrapuan nëpër fushën e minuar drejt pyllit aty pranë. Vetëm 200 apo më shumë nga të burgosurit mbijetuan.

Fshehja

Rasti më i njohur i fshehjes është sigurisht ai i adoleshentes Ana Frank dhe familjes së saj. Ata u fshehën në një apartament të vogël mbi zyrën e babait të saj, dhe një mik i familjes u siguroi ushqim dhe gjëra të tjera bazike. Para se të mbaronte lufta, ata u zbuluan dhe u dërguan në kampe të ndryshme, ku përveç babait që mbijetoi ata vdiqën të gjithë.

Stërvitja

Siç u përmend më lart, në shumë prej kampeve ku u dërguan të burgosurit, ata duhej të kalonin disa teste mjekësore për të mbetur gjallë. Përveç përdorimit të lëngut të panxharit për t’u dukur më të shëndetshëm, të burgosurit shpesh ushtroheshin fizikisht në kazermat e tyre para një provimi. Ata vraponin, bënin pompa, dhe ndonjëherë përlesheshin fizikisht me njëri-tjetrin me shpresën se mjekëve do t’u dukshin më të shëndetshëm.

Ryshfeti

Shumë hebrenj të pasur e paguanin shtrenjtë rrugën e tyre drejt lirisë .Ushtarët nazistë ishin të etur për pushtet dhe donin të ishin të pasur, ndaj ishin të hapur ndaj ryshfetit. Shumë hebrenj të pasur shpenzuar të gjithë pasurinë e tyre vetëm për lirinë./Përshtatur nga CNA.al

Burimi:   https://listverse.com/2017/03/27/10-survival-tricks-used-during-the-holocaust/