Qeveria e Kosovës ka miratuar masat e reja për parandalimin e koronavirusit. Përmes mbledhjes elektronike, Qeveria Hoti ka marrë vendim që bartja e maskave jashtë shtëpisë/banese të jetë e detyrueshme.  Në kuadër të këtyre masave, Qeveria ka paraparë të pezullojë veprimtarinë e çerdheve publike e private. Qeveria ka aprovuar edhe vendimin me të cilin obligohen të gjithë qytetarët e Republikës së Maqedonisë së Veriut, Malit të Zi, dhe Bosnje e Hercegovinës.

Qeveria e Kosovës ka mbajtur mbledhjen e 13-të në të cilën ka shqyrtuar dhe miratuar vendime për masat që do të ndërmerren në funksion të luftimit dhe parandalimit të pandemisë Covid-19.

Vendimi i parë i miratuar në mbledhjen e sotme për ndërmarrjen e masave, me qëllim të parandalimit të përhapjes dhe kontrollit të infeksionit Covid-19, është për obligimin e të gjithë banorëve të Kosovës që të bartin maskat për fytyrë në të gjitha aktivitetet jashtë shtëpive/banesave të tyre, si dhe të mbajnë distancë fizike prej 2m në ambiente të përbashkëta jashtë shtëpive/banesave të tyre.

Vendimi obligon gjithashtu që të gjitha institucionet publike dhe private të mbajnë dezinfektues për duar dhe maska për fytyrë në vende të qasshme – në hyrje të objektit – të cilat mund të shfrytëzohen nga punëtorët e institucioneve dhe vizitorët.

Është miratuar edhe vendimi për ndërmarrjen e masave për qarkullimin e personave fizik jashtë shtëpive/banesave të tyre në komunat në: Mitrovicë e Jugut, Gjilan, Fushë Kosovë dhe Shtërpcë.

Ndalesa fillon të zbatohet nga data 13 korrik 2020, duke filluar nga ora 21:00 deri në orën 05:00, ndalohet çfarëdo qarkullimi i personave fizik jashtë shtëpive/banesave të tyre në Komunat: Mitrovicë e Jugut, Gjilan, Fushë Kosovë dhe Shtërpcë. Përjashtim nga ky vendim janë rastet urgjente shëndetësore, nevoja për t’u kujdesur për të sëmurë dhe për persona me nevoja të veçanta, kërkimi i ndihmës nga institucione përkatëse në rastet e dhunës familjare, vdekja e anëtarit të familjes dhe përkujdesja ndaj kafshëve shtëpiake, por jo më larg se 500 metra nga banesa/shtëpia.

Me një vendim të miratuar sot nga Qeveria është autorizuar Ministri i Shëndetësisë për plotësimin e Udhëzimit Administrativ për Kushtet për punë sa i përket hapësirës, kuadrit profesional dhe pajisjeve medicinale të institucioneve private dhe plotësimin e Udhëzimin Administrativ për Kushtet e përgjithshme dhe të veçanta spitalore, duke tejkaluar të gjitha procedurat që përcaktohen me Rregulloren e Punës së Qeverisë së Republikës së Kosovës dhe Rregulloren për Shërbimin Ligjor Qeveritar. Plotësim ndryshimi i këtij akti nënligjor përfshin vetëm përcaktimin e kushteve/kritereve specifike për të kryer testime molekulare dhe serologjike  për Covid -19.

Qeveria ka aprovuar edhe vendimin me të cilin obligohen të gjithë qytetarët e Republikës së Maqedonisë së Veriut, Malit të Zi, dhe Bosnje e Hercegovinës që hyjnë në territorin e Republikës së Kosovës të dëshmojnë se nuk vuajnë nga Covid-19, me anë të vërtetimit që dëshmon testin RT-PCR negativ në Sars COV-2, jo më të vjetër se 72 orë nga koha kur paraqiten në kufirin e Republikës së Kosovës.

Përjashtimisht nga ky vendim, të gjithë qytetarët e këtyre vendeve, gjatë hyrjes përmes Aeroportit Ndërkombëtar “Adem Jashari” nuk kanë nevojë të prezantojnë vërtetimin për test RT-PCR, por ata do të nënshkruajnë një deklaratë ku deklarohen se në afat prej 3 orëve do ta lëshojnë territorin e Republikës së Kosovës. Edhe qytetarët e këtyre vendeve që shfrytëzojnë Aeroportin Ndërkombëtar “Adem Jashari” për udhëtim në vendet e treta, nuk kanë nevojë të prezantojnë vërtetimin për test RT- PCR.

Transportuesit që vijnë nga këto vende në Republikën e Kosovës, nuk kanë nevojë të prezantojnë vërtetimin për testin RT-PCR, por janë të detyruar të respektojnë protokollet për transport ndërkombëtar. Edhe transporti i organizuar me autobusë ose linja te rregullta ndërkombëtare në transit nga këto vende, nuk duhet të prezantojnë vërtetimin për testin RT-PCR, por  ata nënshkruajnë deklaratën me të cilën obligohen të lëshojnë territorin e Republikës së Kosovës brenda 5 orëve. Të liruar nga obligimi për prezantim të testit RT-PCR janë edhe diplomatët e huaj nga shtetet e lartë cekura që janë të akredituar në RKS, si edhe familjarët e tyre. Gjithashtu janë liruar nga prezantimi i testit RT-PCR të gjithë shtetasit e Malit të Zi, Maqedonisë së Veriut dhe Bosnje e Hercegovinës, të cilët kanë edhe shtetësinë e Republikës së Kosovës, nëse kanë vendbanim në Kosovë.

Prezantimin e vërtetimit për test RT-PCR negativ gjatë hyrjes në Republikën e Kosovës, të bërë më së largu para 72 orësh, janë të obliguar ta bëjnë shtetasit e Malit të Zi, Maqedonisë së Veriut dhe Bosnjë dhe Hercegovinës që kanë të rregulluar leje qëndrimin e përkohshëm ose të përhershëm në Republikën e Kosovës dhe ata që kanë të caktuar termine për mjekim në institucione shëndetësore të RKS-së dhe bartësit e dokumenteve personale të lëshuara nga Republika e Kosovës mirëpo me adresë vendbanimi në njërin nga shtetet e cekura në këtë vendim

Në vazhdim të masave tjera të luftimit dhe parandalimit të COVID-19, Qeveria ka pezulluar veprimtarin e çerdheve publike dhe private; aktivitetet rekreative, kulturore dhe sportive të mbyllura në të gjithë territorin e Republikës së Kosovës. Janë obliguar të gjitha qendrat tregtare në territorin e Republikës së Kosovës që veprimtarinë tregtare ta ushtrojnë prej orës 05:00 të mëngjesit deri në orën 21:00, duke zbatuar në përpikëri kushtet sipas Manualit për mbrojtje nga COVID-19, e mbi të gjitha mbajtjen e detyruar të maskave dhe krijimin e kushteve për distancë fizike të konsumatorëve.

Vendimi i miratuar nga Qeveria e Kosovës pezullon punën e tregjeve publike të automjeteve dhe tregjet e kafshëve, në të gjithë territorin e Republikës së Kosovës, pezullon ceremonitë fetare; si dhe ndalon grumbullimin e më shumë se 5 personave në sheshet publike, parqe dhe të ngjashme.

Të gjithë operatorët e shërbimeve komunale, financiare, elektronike dhe postare janë të obliguar që të ofrojnë shërbime me orar dhe staf minimal, ndërsa qytetarët mbi moshën 65 vjeç dhe ata me sëmundje kronike (diabet, hipertensioni arterial dhe sëmundje zemre, sëmundje kronike të mushkërive, pacientët më sëmundje të veshkave, pacientët me imunitet të suprimuar, pacientët onkologjikë etj.) mund të dalin jashtë në ambiente publike vetëm në orët e hershme të mëngjesit nga orës 05:00 deri në orën 10:00 dhe në orët e mbrëmjes nga ora 18:00 deri në orën 21:00./ Monitor

Me një shtyrje prej tre muajsh për shkak të pandemisë në Maqedoninë e Veriut zhvillohen zgjedhjet parlamentare, që mund të jenë kyç për të ardhmen e vendit. Pandemia mund të ndikojë pjesëmarrjen në votime.

Të votosh apo të qendrosh në shtëpi? Rritja në kuota alarmuese e numrit të infeksioneve me COVID-19 në Maqedoninë e Veriut i ka vënë shumë zgjedhës në dilemën e pjesëmarrjes ose jo në votime më 15 korrik. Këto janë zgjedhjet e nënta parlamentare në këtë vend të Ballkanit që pas shpalljes së pavarësisë nga ish-Jugosllavia më 1991.

Një vend që ka ndryshuar shumë, madje edhe emrin e tij, qëëkurse socialdemokrati Zoran Zaev mori pushtetin në maj 2017, qytetarët e Maqedonisë së Veriut tani mund të zgjedhin mes vazhdimësisë në të njëjtin shteg, që u solli atyre antarësimin në NATO dhe perspektivën e antarësimit në BE, ose të ndjekin narrativën nacionaliste për identitetin e humbur, kurs ky që ndjek partia më e madhe në opozitë VMRO-DPMNE.

Në tetor, pasi BE-ja e shtyu vendimin për hapjen e negociatave të antarësimit me Maqedoninë e Veriut pavarësisht se vendi ndryshoi emrin nën presionin e Greqisë, Zaev bëri thirrje për zgjedhje të parakohshme të përcaktuara fillimisht për më 12 prill, por që u shtynë për në korrik për shkak të masave të izolimit prej rrezikut të pandemisë. Kompromisi për ndryshimin e emrit u shpërblye me antarësimin e Maqedonisë së Veriut si anëtarja e 30 në aleancën mbrojtëse të Atlantikut të Veriut, NATO. Ndërsa në mars BE-ja e ndryshoi pozicionin duke i dhënë dritën e gjelbër hapjes së procesit të negociatave të antarësimit me këtë vend. I cilësuar si një vend “captured state” nga Komisioni i BE-së gjatë qeverisjes së VMRO-DPMNE, qeveria e re e socialdemokratëve menaxhoi realizimin e agjendës së reformave përpos problemeve të vazdhueshme me sundimin e ligjit në vend dhe korrupsionit endemic.

A është mjaft kjo që ka bërë deri më tani Zaevi për të merituar edhe një mandate të ri? Rezultati i këtyre zgjedhjeve do të ketë një ndikim të madh në rrugën e ardhshme politike të vendit. Sondazhet e fundit me elektoratin lenë të kuptohet, se mund të ketë diferencë të ngushtë votash.

“Këto zgjedhje mund të jenë si një pikë kthese pë rtë ardhmen e Maqedonisë së Veriut”, i tha DW-së analisti politik Petar Arsovski. “Zgjedhja do të përcaktojë përfundimisht nëse vendi do të vazhdojë kursin enisur disa vjet më parë. Po ashtu vota kësaj here do të përcaktojë nëse do të mbijetojë akordi me Greqinë për ndryshimin e emrit të vendit si dhe integrimi actual në strukturat euro-atlantike”, thotë ai.

Hristijan Mickoski dhe partia e tij konservatore VMRO-DPMNE e kritikojnë Zaevin se ka bërë shumë lëshime ndaj Greqisë e Bullgarisë duke nënshkruar marrëveshje bilaterale që hapën rrugën për antarësimin në NATO dhe në BE. Duke e injoruar emrin “Republika e Maqedonisë së Veriut” dhe duke përdorur emërtimin “Maqedonia” gjatë fushatës elektorale, Mickoski i është adresuar kryesisht maqedonasve etnikë duke i quajtur këto lëshime si padrejtësi dhe duke premtuar se partia e tij do t’i anulojë këto marrëveshje dhe do t’i rikthejë identitetin kombëtar vendit. Duke iu referuar të tilla deklaratave ministry i Jashtëm gjerman Heiko Maas,në një intervistë dhënë më parë DË-së, është shprehur, se “nuk mund ta imagjinoj që ndokush do t’I shkatërrojë të gjitha këto” dhe ta “çojë Maqedoninë e Veriut në fund në një vend të vdekur ndërkombëtarisht.”

Qeverisja e socialdemokratëve, të cilët për herë të parë kanë hyrë në koalicion electoral me një parti politike shqiptare, pëërdorin tani si parrulë, që një votë për opozitën tani nënkupton kthimin e vendit pas në ‘në epokën e errët’. Shumë politikanë europianë duket se e kanë këtë frikë gjithashtu dhe vendosën ta mbështesin publikisht partinë social-demokrate gjatë fushatës, duke përfshirë këtu edhe ministrin gjerman të shtetit pranë Ministrisë së Jashtme Michel Roth dhe ministrin e Jashtëm të Luksemburgut Jean Asselborn. Kryeministri i Hungarisë Viktor Orban ishte I vetmi udhëheqës europian, që ka mbështetur fare hapur VMRO-DPMNE gjatë fushatës.

Kriza e virusit Corona ka hedhur hijen e saj gjatë luftës elektorale duke bërë që partitë t’u drejtohen ekraneve televizive dhe rrjeteve sociale në vend të manifestimeve elektorale. Maqedonia e Veriut është vendi i tretë në rajon që zhvillon zgjedhjeve parlamentare gjatë pandmesisë pas Kroacisë dhe Serbisë, vende këto që patën një ndër pjesëmarrjet më të ulëta në histori gjatë votimeve.

Sipas të dhënave nga Qendra Europiane për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve Infekstive , Maqedonia e Veriut bën pjesë ndër pesë vendet më të prekura në Europë prej virusit me numrin e lartë të infeskioneve ndër 100.000 banorë përgjatë muajit qershor. Ndërkohë që numri i infeksioneve të reja në dy javët e para të korrikutështë katër herë më i lartë krahasuar me vendet e BE-së. Si politikanët edhe ekspertët po përpiqen t’i bëjnë të qartë qytetarëve se gjatë votimit do të jenë të sigurtë. Ekspertët mjekësorë argumentojnë, se “risku gjatë blerjeve nëpër dyqane është shumë më i lartë se san ë qendrat e votimit”, sikurse u shpreh për DW epidemiologu Aleksandar Stojanov. Por sipas tij, “problem është para dhe pas votimit. Nëse votimi do të celebrohet me evente apo protesta, këto grumbullime mund të jenë të rrezikshme”, shton ai.

Ekonomistja 33 vjeçare Ana Kimovska-Georgievska nga Shkupi, thotë për DW, se “dua të jem e sigurtë dhe nuk do të shkoj në votim”. Ndonëse ajo nuk ka munguar në asnjë votim qëkurse ka mbushur moshën 18 vjeç, kësaj here është e vendosur për sigurnë e saj që të mos votojë. “Ata na thonë, ‘mos kini merak është e sigurtë’. Por a mund të jem e sigurtë se ç’bëjnë njerëzit në komisionin elektoral?”
Një sondazh e realizuar së fundi nga Instituti Kombëtar i Demokracisë rezutloi, se është rritur numri I njerëzve që nuk duan të votojnë. Analisti politik Arsovski thotë, se pjesëmarrja përcaktohet prej frikës nga pandemia si dhe nga apatia e zgjedhësve. Megjithatë “pjesëmarrja e ulët nuk do të jetë dramatike dhe nuk do të ketë influencë në legjitimkitetin e zgjedhjeve”, vëren ai.

Presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi është nisur nga aeroporti i Tiranës rreth orës 15:00, për t’u intervistuar nesër në Hagë, për akuzat që janë ngritur kundër tij për krime lufte.

Thaçi do të mbrohet nga avokati britanik Geoffrey Nice. Kujtojmë se Thacci teksa ka deklaruar se nëse akuzat e ngritura ndaj tij do të vërtetohen, atëherë do që dorëhiqet.

Thaçi së bashku me kreun e PDK-së, Kadri Veseli u thirrën në Hagë pas akuzave të ngritura për krime lufte. Aktakuza u bë publike pak para vizitës në SHBA të Thaçit, gjë të cilën kreu i shteti e cilësoi si një minim të paqes Kosovë- Serbi./CNA.al