Nga Pietro Paganini

Çfarë na premton e ardhmja? Të bërit më mirë sesa vitin e kaluar nuk do të jetë e vështirë. Por sfidat që na presin janë të ndërlikuara, dhe ne rrezikojmë të mos dimë si t’i përballojmë ato. E tashmja është e komplikuar nga pandemia Covid-19, e cila për herë të parë në një shekull ka qenë globale.

Ne e kemi përballuar atë më mirë sesa pandemitë e dikurshme, por sërish u kapëm të papërgatitur. E megjithatë, ne i kishim mjetet dhe njohuritë për ta parashikuar atë. Kemi përpara dy dekada mjaft të ndërlikuara, të cilat duhet të jemi në gjendje që t’i përballojmë duke ulur kostot ekonomike dhe sociale dhe duke rritur përfitimet.

Shumë gjëra do të varen nga mënyra se si do të jemi në gjendje të përdorim teknologjitë,pra nëse do ta përmirësojmë praninë tonë në planet apo do ta përkeqësojmë atë. Disa raporte, përfshirë ato më të fundit nga qeveria amerikane (Këshilli Kombëtar i Inteligjencës) identifikojnë disa dukuri me rreziqe shumë të mëdha:

Sfidat e përbashkëta globale – Rritja e temperaturës së planetit tonë, dhe ndikimi i njerëzimit në mjedis, pandemitë, krizat financiare dhe teknologjitë përçarëse, do të jenë gjithnjë e më të shpeshta. Ato do të kenë një ndikim të madh në të gjitha rajonet e botës. Askush nuk është më imun.

Përplasjet gjeopolitike – Sfidat globale do ta radikalizojnë konfrontimin e vazhdueshëm gjeopolitik. Përkundër asaj që u mendua gjatë euforisë fillestare që e shoqëroi globalizimin, ekziston rreziku i copëzimit dhe brishtësisë më të madhe të marrëdhënieve shoqërore dhe politike.

Kina dhe SHBA, garojnë për epërsinë globale, Evropa është në një fazë reflektimi apo konfuzioni (çfarëdo qoftë), ndërsa qytetarët e rajoneve të tjera po shfaqin pakënaqësi me sistemet e tyre apolitike-ekonomike. Ndërkohë, kompanitë që ofrojnë produkte dhe shërbime globale po ndikojnë gjithnjë e më shumë në sjelljen tonë, dhe madje kanë filluar të veprojnë si autokraci të vërteta.

Popullsia-Linja demografike është e qartë. Gjatë 20 viteve të ardhshme, jetëgjatësia do të rritet shumë në vendet më të pasura, ku gjithsesi do të lindin gjithnjë e më pak fëmijë. Nga ana tjetër, popullsia do të vazhdojë të rritet në mënyrë eksponenciale në Azinë Jugore dhe Afrikë, të paktën deri në vitin 2050.

A do të jetë në gjendje tregu i punës dhe mirëqenia e rajoneve perëndimore t’i rezistojnë këtij ndryshimi rrënjësor, me një fuqi punëtore gjithnjë e më në tkurrje? A do të arrijnë ata të administrojnë territoret, siç janë qytetet, me një popullsi gjithnjë e më të plakur?

Në rajonet më të varfra ekonomikisht, të rinjtë do të migrojnë ose domosdoshmërisht do të duhet të përdorin burimet mjedisore, gjë që do të ketë pasoja mbi biodiversitetin dhe shpejtësinë e ndryshimeve klimatike. Në të kaluarën, njerëzimi ka treguar se mund të përshtatet për të mbijetuar duke përpunuar, shpërndarë dhe përdorur njohuritë për të zhvilluar teknologji të reja.

Veprimet individuale të shpikësve, inovatorëve dhe sipërmarrësve kishte një bazë të ngushtë, dhe për këtë arsye, edhe nëse në fillim ngjallte shqetësime, arritën në një kohë të shkurtër që të pranoheshin dhe më pas të ngjallin një pritshmëri të madhe brenda një konteksti social të një besimi të thellë.

Por në këtë fazë historike dhe për një të ardhme të parashikueshme, njerëzimi e ka harruar vështirësinë dhe pasigurinë e të bërit kërkime, dhe ka marrë përsipër, i nxitur nga pritshmëritë e mëdha të shkencës dhe sigurisë, një pritshmëri jorealiste sipas së cilës gjithçka që është arritur ka qenë e lehtë.

Zbulimi se në fakt nuk është kështu, ka sjellë mungesën e besimit. Një pjesë e mirë e jona nuk parashikon përmirësimin e kushteve tona socio-ekonomike. Ne duhet të shqetësohemi seriozisht se zhvillimi shoqëror dhe ekonomik që e ka shoqëruar njerëzimin nga revolucioni industrial në globalizim duke ulur varfërinë dhe përmirësuar kushtet e jetesës mund të ngadalësohet apo të bëjë hapa pas.

Në vitin 2020, 150 milionë qytetarë janë varfëruar, dhe ata ndiejnë sot një rënie të qartë të standardit të jetesës, ndonjëherë edhe nën atë që është e durueshme. Pritshmëritë janë shpesh një burim pesimizmi. Rritja e çmimeve të lëndëve të para dhe një rritje e përgjithshme e inflacionit si një shenjë pozitive e rikthimit tek rritja, rrezikon të na çojë drejt humnerës së një konfliktit social të acaruar, mungesës së besimit në mjedisin e vet apo edhe në bashkëjetesat e llojeve të tjera.

Këta faktorë, dhe shumë variabla të tjerë që nuk merren parasysh këtu, do të na ndihmojnë të imagjinojmë skenarë të ndryshëm, pak a shumë optimistë ose pesimistë. Gjithsesi, rezultati i këtyre sfidave varet nga ne:nga mënyra se si do të jemi në gjendje të përdorim njohuritë e marra deri më tani.

Teknologjia kuantike, inteligjenca artificiale dhe automatizimi, mund të përdoren për t’i zgjidhur këto konflikte të domosdoshme sociale përmes politikave që promovojnë bashkëjetesën dhe prosperitetin e secilit individ:mundësi të barabarta fillestare, paga më të drejta, dhe një ekuilibër më të mirë midis nevojave njerëzore dhe mjedisit.

Për këtë është e nevojshme të zhvillohen skenarë të mundshëm duke mbledhur të dhëna dhe fakte, të shmanget një qasje ideologjike dhe fetare që ndjek zgjidhje përfundimtare, dhe të kemi durimin për t’u përballur me njëri-tjetrin për të gjetur zgjidhje që kënaqin diversitetet më të gjera.

Durimi nënkupton pikërisht aftësinë njerëzore për të kuptuar se asgjë nuk është përfundimtare, dhe se zgjidhjet nuk janë të pagabueshme dhe ndërtohen hap pas hapi. Derisa të përdorim këtë kriter, që është baza e metodës eksperimentale, do të kemi të vështirë të përballojmë sfidat që na presin, të parashikojmë shfaqjen e tyre dhe të shijojmë rezultatet. / “Formiche.net” – Bota.al

Organizatat ndërkombëtare kanë vënë alarmin: Më shumë se 34 milionë vetë rrezikojnë të vdesin nga uria. Dhe ky është vetëm fillimi, thuhet në një letër të hapur.

Apeli është urgjent. Në një letër të hapur drejtuar qeverive të botës, 200 organizata ndërkombëtare të botës mes të cilave Save the Children, World Vision, Care dhe Islamic Relief kërkojnë më shumë ndihma për të varfërit dhe të uriturit. Nga shuma 7,8 miliardë dollarësh të propozuar nga Kombet e Bashkuara vitin e kaluar kanë arritur të mblidhen vetëm 5 përqind, ankohen nënshkruesit e shkresës.

Kriza të shumta urie në botë

Numri i të uriturve është rritur në mënyrë dramatike. Organizatat humanitare bëjnë të qartë se duke mos ndërhyrë në mënyrë të vendosur konfliktet e armatosura, kriza e klimës, pabarazitë dhe pandemia e Coronëskanë shkaktuar kriza të shumta urie në botë. 34 milionë gra, të rinj, gra dhe burra ndodhen para urisë për vdekje.

174 milionë vetë që jetojnë në 58 vende të botës nuk kanë ushqim të mjaftueshëm, një shifër që sipas llogaritjeve të bëra nga OKB mund të shkojë deri në 270 milionë vetë.

Gratë dhe vajzat më të prekurat

Në vendet si Jemen, Afganistan, Etiopi, Sudanin Jugor, Burkina Faso, Kongo, Honduras, Venezuelë, Nigeri dhe Haiti punonjësit humanitarë ndihmojnë pa pushim që të shpëtojnë njerëzit nga dita në ditë. „Këta njerëz nuk vdesin nga uria, ata vriten duke i lënë lenë pa ngrënë,” thuhet në letër. Atyre u hiqet mundësia të sigurojnë vetë mënyrën e jetesës. Gratë dhe vajzat vuajnë më shumë nga kjo gjë.

Në muajin shkurt, organizatat e OKB kërkuan 5,5 miliardë dollarë për të ndihmuar më nevojtarët. „Kjo shumë u përgjigjet shpenzimeve ushtarake që bëhen në botë vetëm në një ditë,” shkruajnë organizatat humanitare në letrën e hapur./DW

Autoritet shëndetësore të qeverisë amerikane po zhvillojnë analiza të mëtejshme të vaksinës Johnson & Johnson kundër koronavirusit.

Dr. Rochelle Walensky, e cila drejton Qendra për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC), tha të hënën se agjencia po shqyrtonte njoftimet mbi disa raste të tjera me efekte të rënda anësore që ka mundësi të kenë lidhje me vaksinën J&J me një dozë.

Ajo tha për gazetarët gjatë një konference shtypi në Shtëpinë e Bardhë se agjencia është e inkurajuar sepse nuk ka parë raste të shumta, por se po shqyrtonte rastet e regjistruara.

Ndërkohë, Agjencia Evropiane e Barnave, (EMA), enti rregullator evropiane për ilaçet thotë se ka zbuluar një “lidhje të mundshme” mes vaksinës Johnson & Johnson dhe mpiksjeve jashtëzakonisht të rralla të gjakut. Por nga ana tjetër, ekspertët e agjencisë përsëritën se përfitimet nga vaksina i tejkalojnë rreziqet.

Agjencia tha se duhet shtuar në etiketat e vaksinës një paralajmërim për mpiksje gjaku, ashtu si për vaksinën e AstraZeneca-s dhe se këto çrregullime të rralla të gjakut duhet të konsiderohen si “efekte anësore shumë të rralla nga vaksina Johnon & Johnson”.

Këto gjetje janë një goditje për Bashkimin Evropian, i cili po ndeshet me pengesa të mëdha në fushatën e tij të imunizimit, pasi disa vende pezulluan ose kufizuan përdorimin e vaksinës së AstraZenecas për shkak të dyshimeve se ajo kishte lidhje me mpiksjet e rralla të gjakut.

EMA tha se të gjitha rastet e mpiksjeve kishin ndodhur tek të rriturit nën 60 vjeç, kryesisht gratë, brenda tre javëve nga vaksinimi.

Ajo tha se në vlerësimin e saj kishte mbajtur parasysh të gjitha provat që ishin në dispozicion, duke përfshirë tetë raportime me raste të tilla në SHBA.

EMA tha gjithashtu se shumica e mpiksjeve kishin ndodhur në tru dhe në bark, siç ishte rasti me vaksinën AstraZeneca, Vaxzevria, e cila po studiohet për probleme të ngjashme të mpiksjes së gjakut.

Në SHBA, Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) dhe agjencia amerikane për ushqimet dhe barnat, FDA, bënë thirrje javën e shkuar për pezullimin e përkohëshëm të përdorimit të vaksinës Johnson & Johnson. Kjo pasoi njoftimet se gjashtë gra, midis moshës 18 dhe 48 vjeçare, patën një çrregullim të rrallë por të rrezikshëm të mpiksjes së gjakut pas vaksinimit.

Një grua humbi jetën dhe një tjetër u shtrua në spital në gjendje të rëndë.Nga 7 milionë amerikanë që kanë bërë vaksinën Johnson & Johnson vetëm gjashtë gra kanë pasur efekte anësore problematike.

Vaksina nga kompania Johnson & Johnson zë një vend të vogël të furnizimeve me vaksinat amerikane, por ekspertët thonë se problemet mund të ndikojnë që shumë njerëz të mos vaksinohen.

Dr. Anthony Fauci, i cili drejton Institutin Kombëtarë për Alergjitë dhe Sëmundjet Infektive, ka thënë se parashikon që një ekip i pavarur këshillues pranë CDC të heqë pezullimin e vaksinës kur të mblidhet nga fundi i javës.

Në një zhvillim tjetër në lidhje me vaksinat, “Emergent BioSolutions”një fabrikë që shkatërroi miliona doza të vaksinës J&J, tha të hënën se kishte pezulluar përkohësisht punën me kërkesë të entit rregullator amerikan, FDA pas një inspektimi nga agjencia javën e shkuar.

Punonjësit në fabrikën “Emergent BioSolutions”përzien një përbërës të vaksinës J&J me përbërës nga vaksina e zhvilluar nga AstraZeneca, duke bërë të papërdorshme 15 milion ë doza të vaksinës Johnson & Johnson.

Hulumtuesit në Univesitetin Oxford të Britanisë kanë filluar një provë klinike të quajtur “sfida njerëzore” për të analizuar reagimin imunitar të trupit ndaj një infeksioni të dytë me koronavirus.

Prova zhvillohet në dy faza. Faza e parë përfshin rreth 64 vullnetarë nga moshat 18 deri 30 vjeç të cilët e kanë marrë veten tërësisht nga virusi. Hulumtuesit do të ekspozojnë afro gjysmën e pjesëmarrësve ndaj një doze të ulët virusi në kushte të kontrolluara me kujdes.

Gjatë fazës tjetër, hulumtuesit do të ekspozojnë të gjithë pjesëmarrësit me një dozë standarrde të të njëjtit variant të koronavirusit që u përdor gjatë fazës së parë.Prova klinike mund të përshpejtojë zhvillimin e mjekimeve të reja dhe më të mira si dhe të vaksinave ndaj koronavirusit.

Deri të martën (20 prill 2021) më shumë se 142,1 milionë njerëz në mbarë botën rezultojnë të jenë infektuar me koronavirus, përfshirë këtu mbi 3 milionë vdekje, sipas të dhënave të mbledhura nga Universiteti Johns Hopkins.

Infektimet janë në rritje në mbarë botën pavarësisht përshpejtimit të fushatës së vaksinimit në shumë vende, kryesisht në Indi, vend i cili raportoi 259,170 raste të reja infektimesh të martën, dita e gjashtë radhazi me më shumë se 200 mijë infeksione të reja të konfirmuara. Qeveria indiane njoftoi për 1,761 vdekje nga koronavirusi të martën, shkalla më e lartë ditore në disa muaj.

Shtimi i rasteve kohët e fundit ka shkaktuar mungesë të pajisjeve mjekësore dhe ilaçeve, çfarë ka bërë që autoritet në kryeqytetin Nju Delhi të mbyllin qytetin për një periudhë një javore duke filluar nga e hëna.Me më shumë se 15 milionë infeksione në total, India është e dyta pas Shteteve të Bashkuara, të cilat kanë regjistruar 31.6 milionë raste.

Ish-kryeministri 88-vjeçar Manmohan Singh u shtrua në spital në Nju Delhi pasi rezultoi pozitiv për koronavirus. Pakmë shumë se 1% e popullsisë së Indisë janë vaksinuar, sipas Universitetit Johns Hopkins.

Zyrtarët indianë njoftuan të hënën se duke filluar nga 1 maji, të gjithë individët nga mosha 18 vjeç e lart do të plotësojnë kushtet për të marrë vaksinën.

Rritja e rasteve të reja me COVID-19 në mbarë botën nxiti Departamentin amerikan të Shtetit që të njoftojë të hënën shtimin me 80% të numrit të vendeve që përfshihen në listën e tij të ndalimit të fluturimeve./VOA