LEXO PA REKLAMA!

SHKARKO APP

Europa mund të jetë sërish një superfuqi

4 Mars 2020, 07:40, Blog CNA

Nga Timothy Garton Ash ?The Guardian?

* Një udhëheqës evropian deklaroi dikur se Evropa duhet të jetë një superfuqi, dhe jo një superstar. Përballë një Kine gjithnjë e më të fuqishme dhe autoritare, ngrohjes globale, sfidës së Inteligjencës Artificiale, për të mos përmendur një Rusi agresive, një Lindje të Mesme kaotike dhe SHBA-në e Donald Trumpit, ky argument është më bindës se kurrë më parë.

Në një botë gjigantësh, duhet të jesh vetë një gjigant. Nëse ne evropianët nuk ?varemi? bashkë, atëherë do të ?varemi? një e nga një. Shumica e evropianëve, bien dakord me këtë supozim të thjeshtë. Në fakt, kjo është një nga gjërat e mëdha që ata duan që të përfaqësojë Bashkimi Evropian.

Por a është Evropa në lartësinë e këtij misioni? Përgjigja nuk është një ?po? ose ?jo? e thjeshtë. Varet se për çfarë dimensioni të fuqisë jemi duke folur. Në aspektin e negociatave tregtare, Bashkim Evropian, që përfaqëson tregun e përbashkët më të madh dhe më të pasur shumëkombësh në botë, është tashmë një superfuqi.

Ajo ka nënshkruar marrëveshje tregtare me ekonomi të mëdha si Kanada dhe Japonia, të cilat Britania e Brexit vetëm sa mund t?i ëndërrojë. BE-ja është gjithashtu një superfuqi, në fushën e rregulloreve. Për këtë mjafton të pyesni Facebook ose Google.

Në fakt, Brukseli ka vendosur standardet e privatisë në internet në gati mbarë botën (megjithëse jo për internetin në Kinë). Një libër i ri interesant mbi BE-në si një superfuqi rregullatore, ?Efekti Bruksel? nga Anu Bredford, mbart nëntitullin nostalgjik të nxitjes së nostalgjisë ?Si e rregullon botën Bashkimi Evropian?.

Ndërkaq, BE-ja nuk është një superfuqi për sa i përket krizës së klimës, por ajo ka një gjysmë-strategji për të shkuar drejt një Marrëveshje të Gjelbër Evropiane. Ajo është edhe prioriteti kryesor i presidentes së re të Komisionit Evropian, Ursula von der Lejen, që e ka cilësuar presidencën e saj si ?gjeopolitike? .

Ndërkohë performanca e BE-së në marrëdhëniet e jashtme, është ende alarmante. BE-ja ka një shkallë të madhe kohezioni në lidhje me shumë vende më të vogla, dhe me pjesë më të varfra të botës. Evropa është donatorja më e madhe në botë ndaj vendeve në zhvillim.

Për katër dekada, nga vitet 1970 dhe deri në vitet 2000, politika e jashtme më e fuqishme e BE-së ka qenë zgjerimi. Shoqëri të tëra u shndërruan në Evropën Jugore, Qendrore dhe Lindore, kur vendet u bashkuan me këtë perandori të jashtëzakonshme anti-perandorake.

Por sot ekziston një lodhje e tillë nga zgjerimi, sa që edhe bisedimet e pranimit me Maqedoninë e Vogël të Veriut u penguan nga presidenti francez, Emanuel Makron. Askush nuk po flet seriozisht për anëtarësimin e ardhshëm të Turqinë, siç ndodhte në fillim të viteve 2000, dhe gjërat nuk janë më mirë për Ukrainën.

Evropa është më pak mbresëlënëse, edhe kur është fjala për marrëdhëniet me fuqitë e mëdha. Në një takim të Këshillit Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë disa vjet më parë, ne diskutuam me ekspertë rusë, kinezë dhe amerikanë, që ka dhënë pikëpamjet e tyre për Evropën. Ishin ?tre dushe? shumë të ftohta.

Të tre folësit ishin në të njëjtën linjë kritike ndaj Evropës, e cila nganjëherë degradonte deri në përbuzje. E parë nga Pekini, Moska apo Uashingtoni, Evropa duket shpesh e dobët, e ndarë dhe hipokrite. Po çfarë mund të bëjë Evropa në lidhje me këtë gjë, përveç rikthimit të mantrës së saj të zgjerimit?

Një përgjigje vjen nga federalisti evropian Gi Verhofshtad, që pritet të jetë drejtues i një konference të re mbi të ardhmen e Evropës. Kur bisedova me të kohët e fundit në Bruksel, ai më tha që mesazhi i vet, mund të reduktohet në një formulë të thjeshtë:t?i japim fund unanimitetit. Pra ?ilaçi? i tij është institucional, i fokusuar në bindjen e BE-së për të marrë më shumë vendime me shumicë votash. Me pak fjalë, Evropa duhet të jetë një superstar, para se të bëhet një superfuqi.

Tek kjo lloj zgjidhje, ekzistojnë 3 të meta, nga të cilat e para është tashmë fatale: midis qeverive dhe popujve të Evropës, nuk ka më një shumicë. Për një politikë të jashtme evropiane më koherente dhe efektive, nuk janë të nevojshme ndryshime të tilla të mëdha institucionale.

Dhe nuk ka vend për shtetet evropiane, që nuk janë ende ose pjesë (Britania) anëtare të Bashkimit Evropian.

Gjithsesi Britania ka rëndësinë e vet këtu, pasi është vendi evropian që krahas Francës, ka përvojën më të madhe diplomatike në mbarë botën, aftësi të konsiderueshme në inteligjencë, kundër-terrorizëm dhe ndihmë për zhvillim, një vend të përhershëm në këshillin e sigurisë së OKB, dhe një gatishmëri për të projektuar pushtetin përmes përdorimit të forcës.

Fatmirësisht, ekziston edhe një mënyrë tjetër, përmes së cilës mund të punojmë ende bashkë drejt synimit për të qenë një superfuqi. Ajo mund të përmblidhet në moton e atleteve Nike:?Vetëm bëje!? (Just do it!). Përmes kësaj mënyre, patëm një politikë të përbashkët evropiane për Iranin, dhe në një farë mase mbi Ukrainën.

Ndër liderët e sotëm evropianë, Makron është ai që e artikulon më qartë këtë ambicie strategjike, edhe pse propozimet e tij specifike nuk janë gjithnjë bindëse. Nëse ai do të mundet të gjejë te disa partnerë po aq strategjikë dhe ambiciozë në Berlin, Londër, Madrid, Romë dhe kryeqytetet e tjera kombëtare, si dhe në Bruksel, mund të pritet që Evropa të jetë një superfuqi./ Përshtatur nga CNA.al

Lajmet e fundit nga