Ndotja e ajrit na kushton tre vjet jetë
Pluhuri, ozoni dhe të tjera lëndë dëmtuese për ajrin i kusht...
Nga Timothy Garton Ash ?The Guardian?
* Një udhëheqës evropian deklaroi dikur se Evropa duhet të jetë një superfuqi, dhe jo një superstar. Përballë një Kine gjithnjë e më të fuqishme dhe autoritare, ngrohjes globale, sfidës së Inteligjencës Artificiale, për të mos përmendur një Rusi agresive, një Lindje të Mesme kaotike dhe SHBA-në e Donald Trumpit, ky argument është më bindës se kurrë më parë.
Në një botë gjigantësh, duhet të jesh vetë një gjigant. Nëse ne evropianët nuk ?varemi? bashkë, atëherë do të ?varemi? një e nga një. Shumica e evropianëve, bien dakord me këtë supozim të thjeshtë. Në fakt, kjo është një nga gjërat e mëdha që ata duan që të përfaqësojë Bashkimi Evropian.
Por a është Evropa në lartësinë e këtij misioni? Përgjigja nuk është një ?po? ose ?jo? e thjeshtë. Varet se për çfarë dimensioni të fuqisë jemi duke folur. Në aspektin e negociatave tregtare, Bashkim Evropian, që përfaqëson tregun e përbashkët më të madh dhe më të pasur shumëkombësh në botë, është tashmë një superfuqi.
Ajo ka nënshkruar marrëveshje tregtare me ekonomi të mëdha si Kanada dhe Japonia, të cilat Britania e Brexit vetëm sa mund t?i ëndërrojë. BE-ja është gjithashtu një superfuqi, në fushën e rregulloreve. Për këtë mjafton të pyesni Facebook ose Google.
Në fakt, Brukseli ka vendosur standardet e privatisë në internet në gati mbarë botën (megjithëse jo për internetin në Kinë). Një libër i ri interesant mbi BE-në si një superfuqi rregullatore, ?Efekti Bruksel? nga Anu Bredford, mbart nëntitullin nostalgjik të nxitjes së nostalgjisë ?Si e rregullon botën Bashkimi Evropian?.
Ndërkaq, BE-ja nuk është një superfuqi për sa i përket krizës së klimës, por ajo ka një gjysmë-strategji për të shkuar drejt një Marrëveshje të Gjelbër Evropiane. Ajo është edhe prioriteti kryesor i presidentes së re të Komisionit Evropian, Ursula von der Lejen, që e ka cilësuar presidencën e saj si ?gjeopolitike? .
Ndërkohë performanca e BE-së në marrëdhëniet e jashtme, është ende alarmante. BE-ja ka një shkallë të madhe kohezioni në lidhje me shumë vende më të vogla, dhe me pjesë më të varfra të botës. Evropa është donatorja më e madhe në botë ndaj vendeve në zhvillim.
Për katër dekada, nga vitet 1970 dhe deri në vitet 2000, politika e jashtme më e fuqishme e BE-së ka qenë zgjerimi. Shoqëri të tëra u shndërruan në Evropën Jugore, Qendrore dhe Lindore, kur vendet u bashkuan me këtë perandori të jashtëzakonshme anti-perandorake.
Por sot ekziston një lodhje e tillë nga zgjerimi, sa që edhe bisedimet e pranimit me Maqedoninë e Vogël të Veriut u penguan nga presidenti francez, Emanuel Makron. Askush nuk po flet seriozisht për anëtarësimin e ardhshëm të Turqinë, siç ndodhte në fillim të viteve 2000, dhe gjërat nuk janë më mirë për Ukrainën.
Evropa është më pak mbresëlënëse, edhe kur është fjala për marrëdhëniet me fuqitë e mëdha. Në një takim të Këshillit Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë disa vjet më parë, ne diskutuam me ekspertë rusë, kinezë dhe amerikanë, që ka dhënë pikëpamjet e tyre për Evropën. Ishin ?tre dushe? shumë të ftohta.
Të tre folësit ishin në të njëjtën linjë kritike ndaj Evropës, e cila nganjëherë degradonte deri në përbuzje. E parë nga Pekini, Moska apo Uashingtoni, Evropa duket shpesh e dobët, e ndarë dhe hipokrite. Po çfarë mund të bëjë Evropa në lidhje me këtë gjë, përveç rikthimit të mantrës së saj të zgjerimit?
Një përgjigje vjen nga federalisti evropian Gi Verhofshtad, që pritet të jetë drejtues i një konference të re mbi të ardhmen e Evropës. Kur bisedova me të kohët e fundit në Bruksel, ai më tha që mesazhi i vet, mund të reduktohet në një formulë të thjeshtë:t?i japim fund unanimitetit. Pra ?ilaçi? i tij është institucional, i fokusuar në bindjen e BE-së për të marrë më shumë vendime me shumicë votash. Me pak fjalë, Evropa duhet të jetë një superstar, para se të bëhet një superfuqi.
Tek kjo lloj zgjidhje, ekzistojnë 3 të meta, nga të cilat e para është tashmë fatale: midis qeverive dhe popujve të Evropës, nuk ka më një shumicë. Për një politikë të jashtme evropiane më koherente dhe efektive, nuk janë të nevojshme ndryshime të tilla të mëdha institucionale.
Dhe nuk ka vend për shtetet evropiane, që nuk janë ende ose pjesë (Britania) anëtare të Bashkimit Evropian.
Gjithsesi Britania ka rëndësinë e vet këtu, pasi është vendi evropian që krahas Francës, ka përvojën më të madhe diplomatike në mbarë botën, aftësi të konsiderueshme në inteligjencë, kundër-terrorizëm dhe ndihmë për zhvillim, një vend të përhershëm në këshillin e sigurisë së OKB, dhe një gatishmëri për të projektuar pushtetin përmes përdorimit të forcës.
Fatmirësisht, ekziston edhe një mënyrë tjetër, përmes së cilës mund të punojmë ende bashkë drejt synimit për të qenë një superfuqi. Ajo mund të përmblidhet në moton e atleteve Nike:?Vetëm bëje!? (Just do it!). Përmes kësaj mënyre, patëm një politikë të përbashkët evropiane për Iranin, dhe në një farë mase mbi Ukrainën.
Ndër liderët e sotëm evropianë, Makron është ai që e artikulon më qartë këtë ambicie strategjike, edhe pse propozimet e tij specifike nuk janë gjithnjë bindëse. Nëse ai do të mundet të gjejë te disa partnerë po aq strategjikë dhe ambiciozë në Berlin, Londër, Madrid, Romë dhe kryeqytetet e tjera kombëtare, si dhe në Bruksel, mund të pritet që Evropa të jetë një superfuqi./ Përshtatur nga CNA.al
Pluhuri, ozoni dhe të tjera lëndë dëmtuese për ajrin i kusht...
Reagimi natyror ndaj një sëmundje të re, është ndjenja e ank...
Nga Jelena Dragicevic “Harvard International Riview”* Më 15 ...
Nga Chris Patten “Project Syndicate”* Kur dramaturgu gjerman...
Rreth kësaj periudhe të vitit, miliona njerëz priren të heqi...
* Projekti Manhatan, i vënë në zbatim gjatë Luftës së Dytë B...
Nga Edward Lucas “Center for European Policy Analysis”* Në f...
29 shkurti, që qëllon këtë vit ditën e shtunë, njihet si Dit...
Nga Genadi Rudkevich “The Moscow Times”Një ditë para se votu...
Nga Joschka Fischer “Project Syndicate”* Viti 2020 sapo ka h...
* Për shumicën dërrmuese të diabetikëve, gjendja e tyre shën...
* Kërkimi për të gjetur dhe hetuar jetën përtej Tokës, ka ar...
Nga jeta e saj dashurore shumë aktive, deri tek një karrierë...
Nga Portia Kentish “Emerging Europe”Qëkur një seri rastesh t...
* Ajo se çfarë ndodh kur vdesim, është ndoshta një nga miste...
* E gjithë filozofia perëndimore, shkroi dikur matematikani ...
Nga Louis Seiller “Equal Times”* “Ishallah bëjnë diçka të bu...
* Thithja e oksigjenit, shihet si një tipar themelor i kafsh...
Nga Michael T.Osterholm & Mark Olshaker “The New York Times”...
Në një intervistë për gjermanen “Der Spiegel”, Sekretari i P...
77-vjeçari, Fatmir Aliaj tregon për emisionin investigativ...
Klodian Zoto, një nga kokat e inceneratorëve, i dënuar...
Drejtuesi i PD-së për Tiranën, Belind Këlliçi, ka deno...
Në fund të shkurtit të këtij viti ishim në lagjen “Visarjo...
Në sitën e vetting-ut ka ngecur një tjetër proku...
Kolegji i Posaçëm i Apelimit ka shkarkuar një tjetër proku...
Pasuritë e gjyqtarëve dhe prokurorëve kaluan në një pr...
Komisioni i Pavarur i Kualifikimit shkarkoi këtë të hënë n...
Zbardhet vjedhja e argjendarisë në Rrugën e Dibrës në Tira...
Gazetari Spartak Koka ka zhvilluar një intervistë me babai...
Gazetari investigativ Artan Hoxha ka folur në lidhje me kë...
Dështon kërkesa e radhës për ekstradim të personave shumë ...
Ditën e martë, vendi ynë do të ketë kushte të paqëndru...
Për javën që presim përpara, mbi vendin tonë parashiko...
Prej më shumë se një muaji, ish-të punësuarit në fabrikat ...
Këtë të diel, moti do të jetë i paqëndrueshëm si rezultat ...
Ushtria amerikane tha se ka shkatërruar shtatë raketa dhe ...
Autoriteti Shtetëror i Konkurrencës i Turqisë njoftoi ...
Autoritetet në Bullgari planifikojnë të lëshojnë viza ...
Sot në Bruksel do të zhvillohet takimi i radhës ndërmj...
Turmat në veri në Londrës janë mbledhur të hënën në mëngje...
Kur kujtoj sot atë aventurë, thuajse vdekjeprurëse, më...
Lulet e portokalleve janë pjesë e pandashme e çdo oborri t...
Radio “Ngjallja” ka përkujtuar Kryepeshkopin Fan Noli në 5...
Normat e interesit të depozitave u rritën në përmasa të vo...
Sot, më 19 mars 2024, në tregun valutor dollari amerikan b...
Nevoja për punonjës nga ata më pak të kualifikuar deri tek...
2024-a ka nisur negative për pjesën më të madhe të eksport...