LEXO PA REKLAMA!

SHKARKO APP

Pse njerëzit në mbarë botën, po e humbin besimin tek sistemet demokratike

2 Shkurt 2020, 07:32, Blog CNA
Pse njerëzit në mbarë botën, po e humbin besimin tek

Nga Yascha Mounk & Roberto Foa ?The Atlantic?

Qytetarët e vendeve me demokraci të qëndrueshme, supozohet të jenë të kënaqur me procesin demokratik.Politikanë apo administrata të veçanta, mund të jenë jopopullore.Por nëse publikut i mungon përkushtimi ndaj parimeve demokratike, apo e humbet besimin tek institucionet demokratike, demagogët dhe oportunistët janë të parët që përfitojnë.

Kjo është arsyeja pse u shqetësuam jo pak kur 4 vjet më parë, zbuluam se mbështetja ndaj demokracisë në Shtetet e Bashkuara, ashtu si edhe në shumë vende të tjera të botës, ishte pranë nivele rrezikshmërisht të ulëta. Disa studiues gjetën prova të një ndryshimi të ngjashëm, ndërsa të tjerët nuk ranë dakord me këtë konstatim.

Ata pohuan se publiku perëndimor, mbetet i kënaqur me demokracinë si një formë qeverisjeje, dhe se kishte pak arsye për t?u frikësuar. Por një studim i ri nga Qendra e Universitetit të Kembrixhit për Ardhmërinë e Demokracisë, na jep një panoramë më të gjerë mbi këtë çështje, dhe përfundimet e tij nuk janë shpresëdhënëse.

Raporti analizoi të dhënat e mbledhura në 154 vende, me 3.500 sondazhe me më shumë se 4 milionë të anketuar, dhe gjysmë shekulli kërkime sociologjike. Sipas raportit, kënaqësia me demokracinë, është zbehur në shumicën e pjesëve të botës, me një rënie veçanërisht të dukshme gjatë dekadës së fundit.

Besimi i publikut tek demokracia, është në pikën më të ulët historike në SHBA, në demokracitë kryesore të Evropës Perëndimore, në Afrikën nën-Sahariane dhe Amerikën Latine. Në disa vende, përfshirë Shtetet e Bashkuara, numri i njerëzve që janë të pakënaqur me demokracinë, është më i madh se sa numri i njerëzve që janë të kënaqur me të.

Kryesore janë sidomos 3 gjetje.Së pari, gjatë 3-mujorit të kaluar, kënaqësia me demokracinë ka rënë në të gjithë botën demokratike në tërësi.Në mesin e viteve 1990, qytetarët në shumicën e vendeve, ishin të kënaqur me performancën e demokracive të tyre.

Me përjashtim të një periudhe të shkurtër në vitet 1990, pas krizave financiare në Amerikën Latine, kjo mbeti e vërtetë deri në vitin 2015, kur shumica e qytetarëve nisën të vlerësonin negativisht performancën e demokracië në vendin e tyre. Dhe që atëherë, pakënaqësia ka vazhduar të rritet.

Në përgjithësi, raporti vlerëson se numri i njerëzve ?të pakënaqur? me gjendjen e demokracisë

në vendin e tyre, është rritur me 10 për qinde, nga 48 në 58 për qind. Konstatimi i dytë i rëndësishëm, është se rënia e kënaqësisë nga demokracia, është më e theksuar në ato vende që supozohej të ishin veçanërisht të qëndrueshme:demokracitë e zhvilluara me të ardhura të larta.

Gjatë viteve 1990, rreth 2 në çdo 3 qytetarë të demokracive në Evropë, Amerikën e Veriut, Azinë Verilindore dhe Australazi, shpreheshin të kënaqur me mënyrën e drejtimit të vendit të tyre. Sot për herë të parë shumica është e pakënaqur.

Por kjo pakënaqësi, nuk shpërndahet në mënyrë të barabartë në vende të madhësive të ndryshme.Ndërsa qytetarët e shumë demokracive të vogla, si Zvicra dhe Luksemburgu, janë bërë më të kënaqur me sistemin e tyre politik, demokracitë më të populluara në botë, përfshirë Francën, Japoninë dhe Britaninë, kanë ecur në drejtimin e kundërt.

Mbi të gjitha, rënia e kënaqësisë me demokracinë, është veçanërisht e shpejtë në SHBA.Në pjesën më të madhe të historisë së saj moderne, Amerika e ka parë veten si një demokraci model për vendet që dëshironin të imitonin suksesin e saj.Gjatë krizës financiare të vitit 2008, kjo gjë nisi të ndryshojë.

Dhe që atëherë, amerikanët janë bërë më pesimistë mbi sistemin e tyre.Për herë të parë, sondazhet tregojnë se shumica e amerikanëve (55 për qind), janë të pakënaqur me sistemin e tyre të qeverisjes. Kur raportuam për herë të pare, se qytetarët në demokracitë e supozuara të konsoliduara, po bëheshin më të pakënaqur me sistemet e tyre politike, argumenti ynë u shfaq i pa sinkronizuar me kohën.

Liderë të moderuar Dejvid Kameron dhe Barak Obama, qeverisnin në Londër dhe Uashington.Proto-populisti Silvio Berlusconi sapo ishte larguar nga detyra e kryeministrit në Itali, ndërsa Angela Merkel në Gjermani drejtonte grupimin më të madh parlamentar, që partia e saj kishte patur ndër dekada.

Në vitet që pasuan, Donald Trump u bë presidenti i Shteteve të Bashkuara, Britania votoi për të dalë nga Bashkimi Evropian, Mateo Salvini u bë politikani më popullor në Italisë, dhe kultura politike e Gjermanisë, nisi të ndryshojë si pasojë e ngritjes së një partie të re të ekstremit të djathtë.

Pra, ajo që dukej si një anomali në vitin 2015, duket sot si një histori reale.Qytetarët janë vazhdimisht të zhgënjyer me sistemet e tyre demokratike.Për rrjedhojë, ata janë gjithnjë e më të gatshëm të votojnë për politikanët ekstremistë, që premtojnë shkëputjen nga statuskuoja.

Janë të gjithë mundësitë që në vitet në vazhdim, demokracitë ta marrin veten nga kriza e tyre aktuale.Por çdo e dhënë e re, e bën shumë më të vështirë mohimin e ekzistencës së një krize të tillë./Përshtati në shqip CNA.al

 

Lajmet e fundit nga