SHBA e ka rrënuar ekonomikisht Iranin, regjimi nuk e përballon dot një luftë me superfuqinë e botës
Nga Joseph W.Sullivan “Foreign Policy”* Dy presidentët e fun...
Astronautët e sotëm në hapësirë, jetojnë duke u ushqyer me ushqime të paketuara. Por tashmë po lulëzon edhe teknologjitë e bujqësisë së brendshme. Dhe ka një garë e kush do të gjejë mënyrat më efektive për të rritur ushqimin në hapësirë, si për misionet e gjata hapësinore, ashtu edhe për vendbanimet e ardhshme njerëzore në Hënë apo Mars. Por ku është vendi më i mirë për ta provuar këto teknologji? Në fund të botës.
Në stacionin ?Neumayer III? të Institutit Alfred Vegener në Antarktidë, një bazë gjermane për kërkime polare, shkencëtarët kanë ndërtuar një sere, si pjesë e një projekti të quajtur ?EDEN ISS?, që po zhvillon teknika të prodhimit të ushqimit për Stacionin Hapësinor Ndërkombëtar (ISS), dhe kolonizimin e ardhshëm të planeteve të tjera nga njeriu.
Dhe studiuesit në Antarktidë, po shohin tashmë frytet e punës së tyre. Peizazhi i ngrirë i kontinentit, mund të duket një vend aspak i përshtatshëm për një sere. Por izolimi, burimet e kufizuara dhe mjedisi i egër, krijojnë aty kushte të përafërta me to që përballen astronautët që do të kultivojnë bimë në hapësirë.
Objekti i lëvizshëm 12 metra i gjatë, i përbërë nga 2 kontejnerë të ndërlidhur mes tyre, ka në brndësi teknologjinë e duhur për t?u marrë me bujqësi, përfshirë sistemet e kontrollit të temperaturës dhe lagështisë, riciklimin e ujit, pompimin e automatizuar të lëndëve ushqyese, ndriçimin LED, dhe monitorimin e bimëve.
Ai u montua në Gjermani dhe u dërgua në Antarktidë në tetorin e vitit 2017. Perimet rriten në rafte vertikalë në serën me një sipërfaqe prej 12.5 metrash katrorë. Gjithçka në serë mund të kontrollohen në distancë nga qendra e kontrollit të misionit në Qendrën Gjermane Hapësinore në Bremen, thotë Daniel Shubert, drejtues i projektit.
Përveç mbjelljes, vjeljes dhe pastrimit, që duhet të bëhen me dorë. Sera ka një sistem mbikëqyrje për çdo bimë:kamera me definicion të lartë, që e ndihmojnë ekipin të zbulojnë problemin me bimët, edhe para se ai të jetë i dukshëm për syrin e njeriut. Bimët e shëndetshme, që janë të hidratuara mirë, dhe që kanë të gjithë lëndët e duhura ushqyese, reflektojnë një raport më të lartë të dritës në rrezet infra të kuqe të spektrit, krahasuar me dritën blu dhe jeshile me një gjatësi më të shkurtër vale, në rastin kur bimët kanë probleme.
Kamerat janë në gjendje t?i zbulojë këto gjatësi vale, duke përcaktuar nëse bimët kanë probleme apo janë të shëndetshme. Gjatë dimrit të vitit 2018, midis shkurtit dhe nëntorit, serra prodhoi 268 kilogramë perime, përfshirë 67 kilogramë tranguj dhe 50 kilogramë domate.
Përveç trangujve dhe domateve, ekipi u trajtua për të kultivuar fruta, rrepat, barishtet e freskëta dhe varietete të ndryshme të sallatës. Kjo arritje është e rëndësishme në këto kushte ekstreme. Në dimër temperatura mund të bjerë nën -40 °C, dhe nata polare nënkupton 11 javë pa asnjë rreze dielli. Projekti ?EDEN ISS?, do të vazhdojë të paktën deri në vitin 202.
Gjatë verës së këtij viti, numri i shkencëtarëve në ?Neumayer III? do të rritet në rreth 50, që do të angazhohen në projekte të shumta. Pavarësisht izolimit, midis anëtarëve të ekuipazhit në Antarktidë dhe kolegëve të tij në Gjermani, ka kontakte të ngushta gjatë gjithë vitit.
?Sot komunikimi është mjaft i lehtë?-thotë Shubert. ?Ne kemi një grup të madh WhatsApp me mbikqyrësit, dhe një grup të veçantë për aktivitetin në serë?-shton ai. Por ndërsa shkencëtarët mund të këshillojnë nga distanca nëse diçka nuk shkon si duhet, ekspertiza teknike në vend është e rëndësishme, ashtu siç ndodh edhe në hapësirë./ Sciencefocus.com-Përshtatur nga CNA.al
Nga Joseph W.Sullivan “Foreign Policy”* Dy presidentët e fun...
Qeveria gjermane kërkon të mbledhë në tavolinën e bisedimeve...
Putini dhe Erdogani festuan hapjen e gazsjellësit të ri, edh...
Rritja e tensioneve me Iranin dhe e rrezikut për sigurinë në...
Parlamenti në Bagdad kërkon tërheqjen e trupave amerikane, p...
Nga Matthew Longo “Politico.eu”* Shumë më shpejt nga sa mend...
Ishte shkurti i vitit 1825, dhe 34-vjeçari Samuel Mors, një ...
Nga Tom O’Connor, “Newsweek”Shtetet e Bashkuara, kanë aktual...
Nga Nick Paton Walsh, “CNN”* Bejrut, Liban – Sulmet me raket...
Nga Bruce W.Bennett, “National Interest”* Analistët e Koresë...
Për një kohë shumë të gjatë, studiuesit kanë besuar se Amazo...
Nga Van Hipp “Fox News”* Bota është në ethe qëkur SHBA-ja vr...
Orbita e Tokës përreth Diellit është pothuajse rrethore. Ndr...
Sërish evropianët vuajnë pasojat e politikës së Donald Trump...
Nga Ray Takeyh “Politico”* Pasi organizoi për shumë vite ope...
Donald Trump si Rocky, Vladimir Putini i zhveshur deri në be...
Nga Pierre Haski-“France Inter”Dekada që sapo ka filluar rre...
* Një studim i ri nga ekspertët e fushës, konfirmon se dieta...
* Më 5 mars të vitit 1982, Xhon Belushi u gjet i vdekur pasi...
Nga Dilek Kutuk “Daily Sabah”Boris Xhonson u bë udhëheqësi i...
77-vjeçari, Fatmir Aliaj tregon për emisionin investigativ...
Klodian Zoto, një nga kokat e inceneratorëve, i dënuar...
Drejtuesi i PD-së për Tiranën, Belind Këlliçi, ka deno...
Në fund të shkurtit të këtij viti ishim në lagjen “Visarjo...
Në sitën e vetting-ut ka ngecur një tjetër proku...
Kolegji i Posaçëm i Apelimit ka shkarkuar një tjetër proku...
Pasuritë e gjyqtarëve dhe prokurorëve kaluan në një pr...
Komisioni i Pavarur i Kualifikimit shkarkoi këtë të hënë n...
Gazetari Spartak Koka ka zhvilluar një intervistë me babai...
Gazetari investigativ Artan Hoxha ka folur në lidhje me kë...
Dështon kërkesa e radhës për ekstradim të personave shumë ...
Policia ka gjetur trupin e pajetë të foshnjes që u hodh në...
Për javën që presim përpara, mbi vendin tonë parashiko...
Prej më shumë se një muaji, ish-të punësuarit në fabrikat ...
Këtë të diel, moti do të jetë i paqëndrueshëm si rezultat ...
Ditën e Shtunë vendi ynë do të ndikohet nga kushte të ...
Sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, tha s...
I nxehti ekstrem ka “përvëluar” Rio De Zhaneiron.Temperatu...
Ushtria izraelite njoftoi të hënën se ka vrarë një militan...
DASH ka shpallur non grata tre zyrtarë nga Ballkani. Bëhe...
Turmat në veri në Londrës janë mbledhur të hënën në mëngje...
Kur kujtoj sot atë aventurë, thuajse vdekjeprurëse, më...
Lulet e portokalleve janë pjesë e pandashme e çdo oborri t...
Radio “Ngjallja” ka përkujtuar Kryepeshkopin Fan Noli në 5...
2024-a ka nisur negative për pjesën më të madhe të eksport...
Ritmet e rritjes së çmimeve janë ngadalësuar në shkurt, du...
Sot, më 18 mars 2024, në tregun valutor dollari amerik...
Në krizën e shtrenjtimit të çmimeve të lëndëve të para...