10 mitet dhe keqkuptimet rreth vdekjes

1 Janar 2020, 10:10, Blog CNA

Përgjatë historisë, njeriu ka qenë i pështjelluar dhe i frikësuar para perspektivës së errët të vdekjes. Për më tepër, frika ndaj vdekjes është shtuar më shumë nga një përzierje idesh të rreme fetare, zakonesh të përhapura dhe bindjesh personale të ngulitura thellë. Problemi është se frika nga vdekja mund të na pengojë ta gëzojmë jetën dhe mund të gërryejë besimin se jeta ka domethënie.

Më poshtë disa nga mitet dhe keqkuptimet rreth vdekjes:

10. Fillimi i zjarrit në një shpellë do t’ju vrasë

Ne nuk jemi të sigurtë nëse kjo është për shkak të filmave të luftës që përfshijnë luftë guerile apo sens intuitiv (edhe pse të pasaktë) të menaxhimit të katastrofës, por shumë prej nesh mendojnë se fillimi i zjarrit në një shpellë në situata të dëshpëruara është një ide e mirë. Harroni situatat e dëshpëruara – nuk do të duket si një vend i keq për të mbajtur një aheng. Zjarret nëpër shpella bëjnë një ambient komod në kokat tona, pasi filmat na kanë thënë që është i tillë. Ndërsa kushdo që është përpjekur ta bëjë këtë, do t?ju tregojë se është një ide shumë e keqe.

Kur jeni në një vrimë të përbërë nga shkëmbinj të grumbulluar sipër kokës tuaj dhe të mbajtur së bashku me vite nga ekuilibri gjeologjik, është ide e mirë të mos bëni asgjë për t’i zhvendosur ato.

Një zjarr menjëherë do të fillonte të nxehej dhe të zgjeronte hapësirën përreth tij, dhe nëse e bëni atë për një kohëzgjatje të caktuar, madje mund të zhvendoste shkëmbinjtë.

Kjo është arsyeja pse entuziastët e aventurës e dinë që një shpellë është vendi më i keq për të ndezur zjarrin në pothuajse të gjitha rrethanat, përveç nëse humbet në një shpellë të madhe dhe nuk ka vend tjetër. Tregimet e njerëzve të ulur rreth zjarrit në një shpellë bëjnë përralla të mira dhe filma lufte, megjithëse është një nga ato gjëra në trillim që nuk përkthehen shumë mirë në jetën reale (me të cilën nënkuptojmë se mund të të vrasë).

9. Humbur në shkretëtirë? Shikoni për hije në vend të ujit

Shfaqjet e mbijetesës këmbëngulin se gjëja e parë që duhet të bëni nëse humbni në një shkretëtirë është të kërkoni burim uji. Në fund të fundit, mungesa e hidratimit do t’ju vrasë shumë më shpejt sesa mungesa e ushqimit. Të dilni për të kërkuar ujë duket si një plan logjik dhe mjaft i drejtpërdrejtë, pasi keni lexuar për gazet e harlisura dhe histori heroike të mbijetesës në shkretëtirë më parë.

Ndërsa është 100% e saktë që ruajtja e ujit është përparësi nëse jeni të mbërthyer në një shkretëtirë, duke kërkuar një burim uji gjatë gjithë kohës nuk është mënyra më e mirë për ta bërë atë, dhe madje mund të dëshmojë se është fatale. Lëvizja gjatë gjithë ditës do të shkatërronte burimet ujore të trupit tuaj shumë më shpejt se çdo sasi që do të gjeni gjatë kërkimit tuaj.

Ekspertët pajtohen që gjëja e parë që duhet të bëni nëse jeni vetëm në një shkretëtirë pa burime është gjetja e hijes nga dielli, pasi ruajtja e burimeve të konsiderueshme ujore të trupit është shumë më e rëndësishme në një afat të shkurtër. Të dilni për të gjetur ujë dhe furnizime është një ide e mirë pasi të bie dielli, por pastaj përsëri, sigurohuni që të mos bëni sipërmarrje shumë larg.

8. Nëse nuk mund ta gjesh rrugën tënde prapa, qëndro i qetë

Njerëzit kanë shumë këshilla të ndryshme se çfarë të bëni nëse keni humbur ndonjëherë në shkretëtirë, gjë që për çudi ende ndodh shumë.

Ende shumë njerëz e gjejnë veten ende në atë situatë për shkak të mungesës së aksesit dhe lidhjes në rajone të gjera të planetit. Pasi të keni humbur, gjërat mund të shkojnë shumë mirë në varësi të vendit ku jeni, megjithëse ka ende mënyra për të dalë nga ajo gjallë. Ajo që nuk duhet të bëni, megjithatë, është të dilni dhe të përpiqeni të gjeni ndihmë.

Shumica e ekspertëve pajtohen që nëse ndonjëherë keni humbur dhe kërkoni rrugëdalje, gjëja më e keqe që mund të bëni është të lëvizni shumë; diçka që sugjeron mençuria popullore është një ide e mirë. Ndërsa disa udhëtarë do t’ju thonin të ndiqni burimin e ujit, ekspertët e mbijetesës pohojnë se gjëja më e mirë për të bërë është të qëndroni të qetë, pasi ka shumë më shumë të ngjarë që ndihma t’ju arrijë në atë mënyrë. Sigurisht, nëse askush nuk ka ardhur duke kërkuar për ju për disa ditë dhe jeni i sigurtë që do të duhet ta bëni vetë këtë, pasimi i një trupi ujor është rruga më e mirë e veprimit. Sidoqoftë, në shumicën e rasteve, ndihma arrin shumë në kohë.

7. Goditjet me armë në krah ose këmbë lehtësisht mund t’ju vrasin

Ne nuk mund t’i fajësojmë plotësisht filmat për mitet rreth armëve, pasi falë debatit të vazhdueshëm të Amerikës dhe bollëkut të armëve të zjarrit, ka mjaft mite në jetën reale për të parë. Sidoqoftë, më e rëndësishmja duhet të jetë ajo për të shtënat në krah apo këmbë si një goditje paralajmëruese. Supozohet se nuk është gjë e madhe të gjuash gjymtyrët dhe madje mund të bëhet për argëtim si në filma, pasi dëmi i vërtetë është kur qëllon organet kryesore.

Në realitet, shanset për të vdekur nga një plagë me armë në krah janë aq të mëdha sa shumë pjesë të tjera të trupit.

Shumë vdekje në fushëbetejë ndodhin për shkak të gjakderdhjes dhe marrjes me vonesë të kujdesit mjekësor.

Profesionistët mjekësorë e kuptojnë që të shtënat me armë mund të jenë të rrezikshme pavarësisht nga vendosja e tyre në trup, pasi një venë e dëmtuar është fatale qoftë në krah apo qafë.

6. Ecja në gjumë nuk mund t?iu vrasë

Ecja në gjumë na ka magjepsur për aq kohë sa ne mund të kujtojmë. Nuk është saktësisht një çrregullim dhe mund të kuptohet si një ëndërr më tepër aktive se gjithçka tjetër. Megjithatë, ne dimë pak rreth mekanizmave të saktë që e shkaktojnë atë.

Pavarësisht se ku jeni, zgjimi ndërkohë që ecni në gjumë, konsiderohet i keq për trurin e tyre pothuajse kudo. Mjaft prej nesh besojnë se ajo madje mund të rimarrë trurin e tyre dhe t’i vrasë ata.

5. Injeksioni vdekjeprurës është shumë i dhimbshëm

Debati politik rreth dënimit kapital ka vdekur kryesisht, veçanërisht në botën e zhvilluar. Shumë vende e kanë hequr dënimin me vdekje, ose e kanë atë në letër, por nuk e kanë përdorur për një kohë të gjatë. Shtetet e Bashkuara janë unike pasi ende kanë dënimin me vdekje në shumë shtete. Edhe nëse qeveria Federale nuk ka ekzekutuar askënd për një kohë, shtetet akoma e bëjnë rregullisht.

Pavarësisht se ku qëndron debati, fakti që injektimi vdekjeprurës – zakonisht pretendohet të jetë një metodë pa dhimbje ekzekutimi – nuk është aspak pa dhimbje.

Shumë të burgosur të rreshtit të vdekjes kanë vuajtur tmerrësisht në duart e ekzekutuesit për shkak të ekzekutimeve të mprehta, pasi ka pasur pak hulumtime se çfarë i bën përmbajtja e injeksionit trupit të njeriut. Shumë ekspertë e krahasojnë atë me ndonjë nga metodat e tjera të dhimbshme të ekzekutimit nga historia, si dhoma e gazit.

4. Asnjë pjesë e trupit nuk vazhdon të funksionojë pas vdekjes

Rreth këtij miti ekzistojnë variacione të ndryshme. Besohet gjerësisht se disa pjesë të trupit mbeten funksionale edhe pas vdekjes, e cila mbështetet nga shkenca imagjinare në filma. Disa thonë se është zemra, të tjerët pohojnë se pjesë si thonjtë dhe flokët vazhdojnë të rriten, ndërsa të tjerë pretendojnë se ju akoma mund të fryheni disa orë pas vdekjes.

Ne nuk jemi të sigurt nëse kjo është për shkak të nevojës së qenësishme njerëzore për të mohuar përfundimin e jetës, por na vjen keq për të raportuar se asgjë në trup nuk funksionon pas vdekjes. Sigurisht, disa lloje qelizash kërkojnë disa minuta për të vdekur, por ato nuk po bëjnë asgjë tjetër përveçse të vdesin në atë kohë.

3. Gëlltitja e çamçakëzit nuk mund të vrasë zogjtë

Ndikimi i çamçakëzave në mjedis vazhdon të rritet në ciklin e lajmeve, edhe pse asnjë hulumtim nuk e vërteton atë. Gamçakëzi rrallë është provuar të bëjë më shumë dëm sesa produktet e tjera që përdorim më shpesh, dhe megjithatë ato shihen si një rrezik i madh mjedisor pothuajse kudo në botë.

Një fakt që vazhdon të përsëritet është se çamçakëzi mund të ngecet në fytin e zogjve dhe mund t’i vrasë ata, duke dëmtuar më tej ekosistemin. Në realitet, nuk ka raportime për zogj që vdesin nga përtypja e çamçakëzit.

Për më tepër, marrja e çamçakëzit nuk ka shumë të ngjarë të shkatërrojë shumicën e gjallesave, madje edhe njerëzit, pasi nuk është e vështirë ta kalosh përmes sistemit të tretjes.

Besimi për çamçakëzin që qëndron në sistem shtatë vjet pas gëlltitjes është gjithashtu një mit.

Megjithatë, e gjithë kjo nuk do të thotë që tani mund të hidhni çamçakizët e përtypur kudo. Ata ende shkaktojnë një rrëmujë që është e vështirë të pastrohet.

2. Kanceri i gjirit nuk vret vetëm gratë

Kanceri i gjirit prek shumë gra në të gjithë botën, dhe është një nga llojet më vdekjeprurëse dhe më të zakonshme të kancerit në shumicën e vendeve. Sidoqoftë, ajo që është relativisht më pak e njohur është shkalla e kancerit të gjirit tek burrat. Shumë njerëz mendojnë se kanceri i gjirit mund të prekë vetëm gratë, megjithëse nuk është kështu. Edhe nëse është më pak e zakonshme, është akoma një problem i vërtetë. Rreth 50 burra ndërruan jetë për shkak të tij vetëm këtë vit.

Është alarmues numri i viktimave në mesin e burrave kohët e fundit. Tani ajo ka tejkaluar shkallën e fatalitetit midis grave. Numri i çështjeve po rritet me një ritëm më të shpejtë, megjithëse ne nuk e kuptojmë fare mirë se përse ndodh kjo..

1. Nuk mund të vdesësh nga një ilaç i skaduar

Medikamentet e skaduar në shumicën e familjeve trajtohen si helm i mirëfilltë, pa marrë parasysh sa kohë ka nga data e skadimit.

Kjo datë supozohet të jetë e përcaktuar dhe e palëkundur; pilula madje mund të ketë një çelës të fshehur për të mos punuar më dhe të kthehet në toksik menjëherë pas kësaj.

Në rastet e llojeve më të forta të ilaçeve për sëmundje më serioze, ilaçi i skaduar madje supozohet të jetë fatal.

Por, data e skadimit është më shumë një udhëzues i përgjithshëm se sa kohë do të jetë efektiv medikamenti. Ndërsa disa ilaçe janë zbuluar se humbin efektivitetin pas datës së skadimit të tyre (si Aspirin), shumica e tyre qëndrojnë efektive edhe përtej tij. Dhe jo, ilaçi i skaduar nuk është aspak i rrezikshëm dhe nuk mund të bëjë asgjë të keqe edhe pasi të ketë skaduar./Toptenz- Përshtati CNA.al