LEXO PA REKLAMA!

SHKARKO APP

Sistemi financiar mund të shpëtojë Europën

28 Prill 2014, 19:14, Ekonomi CNA

*Nga Diego Valiante – Kanë kaluar më shumë se 4 vite që nga kolapsi i tregjeve financiarë, me kaosin që shkaktoi Lehman Brothers dhe shpëtimin e shumë (tepër) institucioneve financiarë në të gjithë botën perëndimore. Që atëherë, sistemi financiar hyri në një spirale të ?alergjise? ndaj riskut, që vazhdon edhe sot e kësaj dite të ushqejë shpërbërjen financiare. ?Indi? që mban lidhur transaksionet financiare, që garantojnë aksesin në kredimarrje për individët dhe sipërmarrjet është ?kalbur?, shtoi kësaj edhe ndërhyrjen gjithnjë e më të dobët të qeverive, dhe situata është përkeqësuar teksa humbja e kërkesës së brendshme e prodhuar prej krizës ka ndikuar fuqishëm mbi financat publike.

Nga kriza greke e majit 2010, eurozona ka humbur shkëmbime të brendshëm financiarë në një vlerë prej 1000 miliardë Eurosh. Impakti mbi aksesin në kredimarrje ka qenë shkatërrimtar. Sipërmarrjet e vogla dhe të mesme në vendet e periferisë së Europës, të cilët nuk kanë mundësi hyrjeje në kanalet alternativë të financimit që ofrohen prej tregjeve financiarë, vazhdojnë të vuajnë dhe po i vënë fre perspektivës së rritjes ekonomike.

Tashmë është e qartë që integrimi financiar i 15 viteve të fundit, bazuar kryesisht mbi flukset e kredisë mes institucioneve të mëdhenj financiarë, ka qenë shkaku i fluskave spekulative jo vetëm në vendet e periferisë. Do të duhen edhe disa vite për t?u rikthyer në nivelet e 2008-ës. Po si po reagojnë shtetet anëtarë përballë fragmentimit të flukseve financiarë dhe ristrukturimit të sistemit?

Mosbesimi mes shteteve nuk ka lidhje me Gjermaninë

Mungesa e besimit mes institucioneve financiarë reflektohet edhe në një mosbesim mes shteteve anëtarë, të cilët kanë mbuluar humbjet e sistemeve të tyre bankarë me financat publike. Frika se mos shohin problemet e sistemit bankar të reflektohen në koston e borxhit publik, është rritur më tej edhe prej dy injektimesh me likuiditete nga ana e Bankës Qendrore Europiane, të cilët kanë rritur stokun e borxhit publik në ?barkun? e bankave, në vend që të sillnin rritjen e kredidhënies për komapnitë. Ndërhyrjet e dobëta të qeverive kanë rritur kështu ?alergjinë? ndaj riskut dhe kanë sjellë si pasojë fragmentim të sistemit financiar. Vende që konsiderohen virtuozë, si Gjermania apo më pak virtuozë si Italia, kanë përgjegjësi të përbashkëta. Mes viteve 2008 dhe 2012, pas Irlandës dhe Britanisë së Madhe, Gjermania është vendi që ka ofruar më shumë ndihma shtetërore për sistemin e vet bankar. Me ndihmën e rregullave europiane që i shkojnë shumë për shtat, qeveria gjermane ka injektuar afro 64 miliardë euro për rikapitalizime dhe më shumë se 400 miliardë euro si garanci për eleminimin e borxhit bankar. Përveç problemeve të institucioneve të njohur, si Commerzbank, situata e bankave rajonale, të ashtuquajturat Sparkassen mbetet ende shumë delikate për shkak të një modeli menaxhimi të riskut, që është ineficient dhe që, pavarësisht kësaj, mbështetet prej establishmentit politik dhe institucional. Sigurisht, janë shifra më pak të krahasueshme me afro 4 miliardët rikapitalizime dhe 100 miliardët si garanci që Italia ka përdorur për bankat e saj, por që sëbashku me dekretin Bankitalia janë një tjetër shembull i subvencionimi të bankave kombëtare, që shtrembëron një menaxhim eficient të humbjeve që ka shkaktuar kriza. Nuk janë shifrat që kanë rëndësi, por efektet e konfliktit mes një politike monetare të përbashkët dhe ndërhyrjeve të qeverive, që janë të interesuara të shpëtojnë kampionët e tyre kombëtarë për të kufizuar largimin e kapitalit drejt vendeve të tjerë.

Kështu që, kompletimi i unionit bankar, përmes një mekanizmi europian që lejon likuiditizimin e bankave që nuk kanë aftësi paguese, pa ndërhyrjen e qeverive të veçanta si dhe zbatimi i një ndalimi absolut të ndihmave shtetërore, është thelbësor për të reduktuar fragmentimin financiar. Por nuk mjafton. Përveç ristrukturimit të sistemit bankar, institucionet europianë duhet që të realizojnë edhe ndërhyrje të tjera për të përmirësuar cilësinë e integrimit financiar në eurozonë. Mes tyre: lehtësimi i rregullave fiskalë në favor të borxhit, qoftë me instrumenta financiarë, qoftë me hua, me qëllim që të nxitet një ndarje më e madhe e riskut, me instrumenta si pjesëmarrja e aksionerëve. Heqja e barrierave për konkurrencën mes infrastrukturave të tregjeve financiarë, si Bursat e aksioneve. Krijimi i një Autoriteti që të menaxhojë një listë aksionare europiane për aksionet me një kapitalizim të lartë, që në gjuhën e zakonshme quhen ?blue chips?.

Qeveria italiane, që do të ketë presidencën europiane në gjysmën e dytë të 2014-ës, ka shansin të ndjekë një rrugë të guximshme për riintegrimin e qëndrueshëm financiar të Eurozonës. Përqëndrimi tek reformat e shumta të nisura nga Komisioni Europian në pesë vitet e fundit, dhe përqëndrimi i tyre tek objektiva europianë, dhe jo të G20-ës, do të ishte vendimtar. Riparimi i sistemit financiar, domethënë kanali i transmetimit i asaj politike monetare nga e cila klasa politike kërkon shumë shpesh mrekullira, është shansi i vërtetë për të krijuar një kanal alternativ të kredidhënies tradicionale nga bankat, si dhe për të rikthyer, këtë herë me të vërtetë, rritjen ekonomike në Kontinentin e Vjetër.

* Drejtor i kërkimeve për tregjet financiarë në Qendrën për Studime Politike Europiane

Lajmet e fundit nga